در بحبوحه روزهای داغ اوایل انقلاب اسلامی که ملت ایران از ذلالت و ضلالت رژیم شاهنشاهی به سطوح آمده بودند، نهایتا توانستند پس از سالها تلاش و مجاهدت و به رهبری حضرت امام خمینی(ره) کشور خود را از سایه استعمار و استثمار بیگانگان رهانیده و ثمره خون هزاران شهید، عالم، اندیشمند و مجاهد را در طول تاریخ به فعلیت برسانند.
یکی از مجموعههایی که در نظام دیکتاتوری پهلوی از هیچ خشونتی علیه علما، بازاریان، دانشجویان و عموم مردم فروگذار نکرد، ساواک شمرده میشود که جنایتهای وحشتناک آن که برگرفته از موساد و CIA بود زبانزد خاص و عام بود.
با پیروزی ملت ایران بر ظلم و ستم جهانخواران عالم و انحلال ساواک، نهادهای انقلابی و مردم پایه در کشور تأسیس و شکل گرفتند که یکی از آن نهادها وزارت اطلاعات بوده است.
مؤسس اصلی و پایهگذار نهاد اطلاعات کشور «سرلشکر محسن رضایی» بود که با حمایتهای حضرت امام خمینی (ره) در خردادماه سال ۱۳۵۸ واحد اطلاعات را در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که از قضا خود یکی از بنیانگذاران اصلی سپاه نیز بوده، شکل داد و تا سال ۱۳۶۳ نیز فرماندهی آن را بر عهده داشت. (لازم به ذکر است سرلشکر حاج محسن رضایی تا سال ۱۳۷۶ نیز فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود.)
با گسترش فعالیتهای اطلاعاتی و امنیتی در کشور بخاطر افزایش حجم ترورها، تخریبها و ناامنیهای منافقین، ضدانقلاب و دشمنان قسم خورده ایران اسلامی نیاز بود تا یک مجموعه متمرکز و سازمان یافته بوجود آید تا با نظارت مجلس و رئیسجمهور در ساختار اداری کشور، مأموریتهای خود را به سرانجام برساند، نهایتا قانون تأسیس وزارت اطلاعات در تاریخ ۱۰ /۶/ ۱۳۶۳ به دولت وقت ابلاغ شد.
در ادامه بخشهایی از خاطرات شفاهی دکتر محسن رضایی از تشکیل وزارت اطلاعات را میخوانید:
در حقیقت، سال ۱۳۶۲ اطلاعات سپاه در اوج پیشرفت بود؛ هم پیشرفتهای عملیاتی هم پیشرفتهای فنی و مهارتی و تجربی. اطلاعات سپاه در این سال به هر جا حمله میکرد، با کمترین تلفات و بیشترین موفقیت کار را تمام میکرد؛ حزب توده - که بعداً دوستان یا خود من توضیح خواهیم داد - مثل موم در دست اطلاعات سپاه قرار گرفت؛ حال آنکه آنها تجارب بسیار ذیقیمتی داشتند.
سازمان نظامی حزب توده که بیش از چهل پنجاه نفر بود و حتی ساواک هم نتوانسته بود یک نفر از اینها را دستگیر کند، تمام آنها به تور سپاه افتادند و به جز چند نفر که به شوروی فرار کردند، بقیه در دام اطلاعات سپاه افتادند. اما از اواخر سال ۱۳۶۲، نغمههایی شروع شد که اطلاعات باید از عملیات جدا شود؛ بحثهایی شد و جلساتی هم گذاشتند؛ آن موقع، جناب آقای هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس مجلس و مقام معظم رهبری (رئیسجمهور) از طرف امام(ره) مسئول پیگیری موضوع شدند؛ دو سه جلسه با من گذاشتند؛ از طرف دیگر، برخوردهای دادستانی تهران جناب آقای لاجوردی با بچههای اطلاعات در کشور تشدید شد.
چند تا موضوع را مطرح کردند که اولاً مسئول اطلاعات کشور باید مجتهد باشد؛ یک روحانی مجتهد باشد؛ بعد عدهای میگفتند اصلاً نباید در سپاه اطلاعات باشد، درحالیکه [در آن زمان] اطلاعات سپاه در اوج قرار داشت.
یک مرتبه فضاسازیهایی شد تا اینکه در ۱ /۷/ ۱۳۶۳ ما به دستور امام (ره)، واحد اطلاعات را از سپاه جدا کردیم و به قول معروف، آش را با جایش تحویل دوستان جدید دادیم؛ تنها کاری که شد این بود که روی تابلوی سپاه نوشتند: «وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران».
ولی ۹۵ درصد تشکیلات، آدمها، سازمانها و حتی محلها را تحویل دادیم؛ یکی از دوستان آقای هدایت لطفیان ـ از فرماندهان قرارگاه حمزه در دوران دفاع مقدس و فرمانده وقت نیروی انتظامی ـ گفت: آقا محسن قرارداد ترکمانچای امضاء کرده!
درست هم میگفت، چون قرارداد ترکمانچای در داخل جمهوری اسلامی بین نهادهای جمهوری اسلامی نوشته شد؛ من نگران این بودم که اگر اطلاعات را میان سپاه و وزارت دو قسمت کنیم، مثل همان بچهای است که دو نیمه میشود؛ دو نیمی که هیچ توانایی نخواهد داشت؛ لذا من تردید نکردم و کل واحد اطلاعات را دادم و اطلاعات سپاه را نصف نکردیم؛ من فرمانده سپاه بودم و به بچهها هم در جنگ نیاز داشتم. امام(ره) هم از طریق احمد آقا به من پیام دادند که شما بچهها را اجبار نکنید که به وزارت بروند. من در ابتدا این تصمیم را گرفته بودم که همه بچهها بروند، اما تعداد زیادی از دوستان سروصدایشان بلند شد و به امام(ره) شکایت کردند که آقای رضایی ما را به زور به وزارت میفرستد و ما نمیخواهیم به وزارت برویم.
فکر من این بود که واحد اطلاعات را که روی آن زحمت کشیده بودیم، نصف نکنیم، چون اگر نصف میشد، دو نیمه ضعیف به وجود میآمد که نمیتوانستند به حیاتشان ادامه دهند. من تمام اماکن اطلاعات را که کلی هم خرج آنها کرده بودیم با تمام بچههای خوب اطلاعات که از بهترین و نزدیکترین دوستان من در سپاه بودند تحویل جناب آقای ریشهری دادم. چون ما میخواهیم برای نظام خدمت کنیم؛ ما که دنبال تعصبات نهادی و ارگانی نبودیم؛ لذا کل سازمان اطلاعات سپاه را دربست تحویل آقای ری شهری دادیم....