ابهامات اجرای طرح آتش‌بس در لبنان

در حالی که شعله نبرد در لبنان همچنان برافروخته است و حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی تا کنون موجب شهادت حدود ۳۵۰۰ تن از لبنانی‌ها و بیش از ۱۵ هزار زخمی شده است، برخی از رسانه‌های آمریکایی ادعا کردند اسراییل و لبنان در آستانه توافق آتش‌بس برای پایان دادن به درگیری‌های جاری قرار دارند. این درحالی است که پیش از این نیز برخی محافل اسرائیلی مدعی شده بودند توافق با لبنان انجام شده و بنیامین نتانیاهو درحال بررسی چگونگی اعلام آن به اسراییلی‌ها است. 

طرح آتش‌بس جدید عمدتاً نتیجه کار عاموس هوکشتاین مشاور ویژه جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکاست که برای به ثمر رساندن آن بار‌ها به خاورمیانه سفر کرده و با همه کشور‌ها و نیرو‌های دخیل در مسئله لبنان مذاکره کرده است. 

هوکشتاین از طریق سفیر تل‌آویو در واشنگتن پیامی به نتانیاهو ارسال کرد که در آن تهدید کرد اگر اسراییل در روز‌های آینده به سمت توافق حرکت نکند، به عنوان میانجی کناره گیری خواهد کرد. به گفته مقامات اسراییلی ارسال این پیام پس از آن بود که نتانیاهو جلسه‌ای فوری با حضور چندین وزیر ارشد و روسای اطلاعات درباره مذاکرات آتش‌بس برگزار کرد تا در باره تصمیم گیری در باره آتش‌بس به جمع بندی برسند. 

طبق قوانین داخلی، نتانیاهو باید هر توافقی را در کابینه امنیتی به رای بگذارد. این در حالی است که یک مقام اسراییلی که در این جلسه حضور داشت اعلام کرده که چندین مساله همچنان حل نشده باقی مانده و توافق آتش‌بس هنوز قطعی نیست. 

ظاهرا پیش‌نویس این توافق احتمالی که در ۱۳ بند تدوین شده است، شامل یک دوره انتقال ۶۰ روزه است که در آن ارتش اسراییل از جنوب لبنان عقب‌نشینی خواهد کرد و پس از آن ارتش لبنان در مناطق نزدیک به مرز مستقر خواهد شد و حزب‌الله سلاح‌های سنگین خود را به شمال رودخانه لیتانی منتقل خواهد کرد.
همچنین یک کمیته نظارتی به رهبری ایالات متحده تشکیل خواهد شد که بر اجرای توافق نظارت می‌کند. براساس این توافق در صورتی که ارتش لبنان به تهدیدات احتمالی حزب‌الله رسیدگی نکند، اسراییل به طور مستقیم اقدام به واکنش خواهد کرد. این توافق همچنین به صد‌ها هزار غیرنظامی در هر دو طرف مرز اجازه می‌دهد که به تدریج به خانه‌های خود بازگردند.

هر چند شواهد و قرائن حاکی از اجرای آتش‌بس قریب‌الوقوع است، اما به گفته ناظران جزییات مورد اختلاف مربوط به اجرای این توافق و نظارت بر آن باید حل و فصل شود، زیرا کوچکترین اختلاف نظری می‌تواند هرگونه توافقی را به خطر بیندازد؛ به ویژه آن که اسراییل همچنان بر سیاست جنگ‌طلبی پافشاری نموده و حزب‌الله نیز اعلام کرده است که به مقاومت در برابر حملات رژیم صهیونیستی ادامه خواهد داد.

برخی تحلیلگران نیز به حکم دادگاه بین‌المللی کیفری مبنی بر بازداشت بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسراییل و یوآو گالانت وزیر جنگ پیشین این رژیم اشاره دارند که موجب خشم اسرائیل و نیز حامی آن آمریکا شده و ممکن است بر روند آتش‌بس تاثیر منفی بگذارد. 

از جنبه عملی نیز صدور این حکم، مذاکرات را برای مدت کوتاهی مختل کرد؛ زیرا لبنان خواهان حضور فرانسه در کمیته نظارتی برای نظارت بر اجرای توافق بود؛ حال آنکه حمایت پاریس از حکم دادگاه بین‌المللی خشم اسرائیل را برانگیخته و به همین دلیل بایدن با امانوئل مکرون رییس‌جمهور فرانسه گفتگو کرد تا این مشکل را حل کند. 

در سطح میدانی، اما نشانی از فروکش کردن جنگ دیده نمی‌شود. پس از آنکه رژیم صهیونیستی با یک حمله هوایی در مرکز پایتخت لبنان بیش از ۲۵ نفر را به شهادت رساند، حزب‌الله حدود ۲۵۰ موشک به سمت سرزمین‌های اشغالی و از جمله تل آویو شلیک کرد. این حمله هوایی یکی از بزرگ‌ترین حملاتی است که حزب‌الله علیه اسراییل از زمان آغاز درگیری‌ها با اسراییل انجام داده است.

به نظر می‌آید تشدید حملات ارتش اسراییل اعم از هوایی و زمینی علیه لبنان، به منظور فشار آوردن به دولت لبنان و حزب‌الله برای دستیابی به توافق آتش‌بس است. در این راستا، نجیب میقاتی، نخست‌وزیر موقت لبنان گفته است که حملات مرگبار اسرائیل چه علیه حزب‌الله و چه علیه مراکز ارتش این کشور پیامی خونین و مستقیم از رد تلاش‌ها برای رسیدن به آتش‌بس دارد. 

دولت لبنان به رهبری نجیب میقاتی سرپرست نخست وزیری، بر اجرای قطعنامۀ ۱۷۰۱ بدون افزودن هر شرط دیگری بر آن تأکید دارد و نبیه بری رییس مجلس نیز با ادبیاتی مشابه بر این موضوع تأکید کرده است. قطعنامه ۱۷۰۱ که در آگوست ۲۰۰۶ از سوی شورای امنیت صادر شد ناظر به ایجاد منطقه حائل در جنوب لبنان برای جلوگیری از درگیری بین اسراییل و حزب‌الله است، اما در حفظ صلح موفق نبوده است. 

این درحالی است که شیخ نعیم قاسم، دبیرکل جدید حزب‌الله گفته است که به پیشنهاد ایالات متحده پاسخ داده و هرنوع آتش‌بس بستگی به جدیت بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل دارد. شیخ نعیم همچنین تاکید کرده است که در صورت ادامه جنگ، حزب‌الله در دفاع و مقاومت از آمادگی کافی برخوردار می‌باشد. 
با این تفاصیل می‌توان گفت توپ آتش‌بس در زمین تل‌آویو است و اگر خوی جنگ‌طلبی که بر کابینه امنیتی نتانیاهو غالب است، مهار نشود؛ امیدی به اجرای آتش‌بس  وجود ندارد. این در حالی است که فشار‌های روانی، سیاسی و اقتصادی ناشی از تداوم جنگ همچنان گریبان دولت نتانیاهو را گرفته و باید دید وی تا کجا قادر به ادامه جنگ خواهد بود؟