چرا بورس سبز شد؟

یکی از موضوعاتی که طی ماه‌های گذشته به نگرانی بنگاه‌های اقتصادی و فعالان بازار سرمایه منجر شده بود، ریزش‎ها و افت‌های مکرر بورس بود؛ اما به ناگهان شاهد ورق خوردن اوضاع و تغییرات و تحولاتی در بورس هستیم که روند رو به رشد را به نسبت هفته‌ها و ماه‌های قبل نشان می‌دهد.

واقعیت این است که اهالی بازار سرمایه معتقدند، رشد در همه بازار به شکل قابل توجه و قانع‌کننده‌ای اتفاق نیفتاده است؛ چرا که بورس دماسنج اقتصاد به شمار می‌رود. وقتی حال اقتصاد کشور چندان مساعد نیست، نمی‌توان انتظار رشد و سبز پوش شدن بورس را داشت؛ بنابراین، این اظهارنظر فعالان بازار سرمایه به نوعی موجه است که طی هفته‌های گذشته فقط برخی نماد‌ها رشد داشته‌اند.

آنچه در این موضوع حائز اهمیت است، رشد بورس ناشی از رشد‌هایی است که در بازار ارز اتفاق افتاده است. پایان دادن به فاصله بین نرخ ارز نیمایی با نرخ ارز بازار آزاد می‌تواند یک دلیل عمده برای رشد‌هایی باشد که در هفته‌های اخیر در بورس شاهد آن هستیم.

با اینکه بازار ارز توافقی از ۲۴ آذر ماه راه‌اندازی شد؛ اما بنا به وعده‌های داده شده از سوی بانک مرکزی فعالان بازار سرمایه نسبت به تحقق این وعده امیدوار بودند؛ بنابراین تکانه‌های رو به رشد امروز بورس ناشی از تکانه‌ها در نرخ بازار ارز است.

در واقع، می‌توان گفت عوامل گوناگون داخلی و امنیت خارجی و سیاسی در فراز و فرود‌های بورس بسیار اثرگذارند. نرخ ارز به منزله یک متغیر بسیار مهم در این زمینه نقش‌آفرینی می‌کند؛ لذا بازدهی ایجاد شده در بورس را نباید به رشد اقتصادی و بهبود وضعیت متغیر‌ها یا عملکرد مثبت دولت در اقتصاد یا تغییر شیوه بنگاه‌داری ارتباط داد، بلکه افزایش نرخ ارز نیمایی زمینه‎ساز بهبود وضعیت بازدهی بنگاه‌هایی شده که در بورس فعالند.

بالا رفتن نرخ ارز نیمایی و به تبع آن نرخ ارز بازار آزاد زمینه‌های لازم برای افزایش نرخ تورم را ایجاد می‌کند. با در نظر داشتن این موضوع درمی‌یابیم بخش قابل توجهی از رشد‌های بورس طی هفته‌های گذشته ناشی از افزایش نرخ تورم بوده که به افزایش ریالی نرخ دارایی‌های شرکت‌ها منجر می‌شود.

از سوی دیگر، این امکان وجود دارد که دولت با فشار آوردن به برخی شاخص‌ها و اینکه عوامل بازار را مجبور به تغییر قیمت‌ها کرده است، تلاش می‌کند با ایجاد جو روانی قیمت‌ها را به نفع بازار سرمایه برای ایجاد امیدواری بیشتر در بازار تنظیم کند.
بالا رفتن نرخ ارز به نفع صادرکنندگانی تمام می‌شود که می‌توانند ارز حاصل شده از صادرات را با نرخ‌های بالاتری در بازار ارز توافقی به ریال تبدیل کنند. 

نشانه‌های موجود در زمینه بالا رفتن ارزش ریالی صادرات و سایر موارد به خصوص نرخ ارز را که بار‌ها بر آن تأکید شد، می‌توان از اصلی‌ترین عوامل مؤثر بر روند رو به رشد شاخص دانست.