رساله عملیه زنان مجتهد برای بانوان

یکی از پدیده‌های پربرکت انقلاب اسلامی ایران، تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران است. این اقدام در تاریخ تشیع بی‌نظیر و در دوران معاصر قابل توجه بوده و تأثیرات عمیقی بر زندگی زنان و دختران جوان مؤمن گذاشته است. با ورود به این حوزه‌ها، هزاران زن و دختر جوان به عالمان دینی تبدیل می‌شوند که از علوم دینی آگاهی عمیق پیدا کرده و برخی از آنها به درجه اجتهاد نیز می‌رسند. این حجم و کیفیت از آموزش دینی برای زنان به صورت ساختاری و نظام‌مند، در تاریخ تشیع کم‌سابقه است.

در گذشته، زنان برای دستیابی به علوم دینی و حوزوی به مردان وابسته بودند، اما امروز شاهد تغییرات اساسی در این زمینه هستیم. اکنون اداره این حوزه‌ها به دست خود طلاب بانو انجام می‌شود. این تغییر نه تنها یک الگوی کامل و موفق زنانه را به نمایش می‌گذارد؛ بلکه نشان می‌دهد می‌توان با رعایت چارچوب‌های شرعی و عقلانی آموزش مؤثر و فعال و مفید برای جامعه داشت. خروجی‌های این حوزه‌ها بانوان فرهیخته و فاضلی هستند که به حل مسائل متعدد اجتماعی و فردی زنان کمک می‌کند.

در دیدار اخیر رهبری با زنان، امام خامنه‌ای (مدظله العالی) به مسئله‌ای مهم اشاره کردند که وظیفه جدیدی بر دوش حوزه‌های علمیه خواهران می‌گذارد. ایشان فرمودند، در مسائل خاصی که مردان نمی‌توانند به خوبی موضوع را تشخیص دهند، زنان باید از زنان تقلید کنند. این بیان به معنای آن است که زن مجتهد می‌تواند مرجع تقلید برای زنان باشد. این نکته به وضوح نشان می‌دهد، حوزه‌های علمیه خواهران باید از این پس مجتهدان زن خود را به جامعه معرفی کنند.

مجتهدان زن باید فتوا دهند و رساله عملیه بنویسند و این امر می‌تواند تحولی بزرگ در مسائل زنان، چه در حوزه فردی و چه در مسائل اجتماعی ایجاد کند. هرچند در فقه ما تا حدی به این موضوع پرداخته شده که در برخی از مسائل و موضوعات زنان باید به خود زنان رجوع کنند، اما مسئله تقلید از زنان، فراتر از مسائل فردی و شخصی است. این موضوع نیازمند تأمل و بررسی بیشتر است و باید برای تدوین رساله‌های مخصوص زنان که زنان مجتهد آن را می‎نویسند، برنامه‌ریزی دقیقی صورت گیرد. در این حالت، یک عرصه جدید برای زنان باز می‌شود که می‌تواند برکات بسیاری به همراه داشته باشد. چه بسا نیاز باشد در ساختار و نظام حوزه علمیه خواهران تحولات و تغییراتی صورت پذیرد.

تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران نه تنها به ارتقای سطح علمی و دینی زنان کمک کرده است، بلکه با ایجاد فرصت‌های جدید، به آنها این امکان را می‌دهد که در مسائل دینی و اجتماعی خود پیشگام باشند. با توجه به تأکید رهبری بر نقش زنان در حوزه‌های علمیه در این دیدار و در دیدار با مسئولان جامعه‎الزهرا (س)، می‌توان امیدوار بود که این روند به تحولی عمیق در ساختار‌های دینی و اجتماعی زنان بینجامد و برکات آن در آینده نمایان شود.