سم مهلک ناامیدی

هیچ کار و راهی برای شیطان در انحراف و نابودی انسان، راحت‌تر از ایجاد یأس و ناامیدی در او نیست. از لحظه‌ای که شیطان با خود عهد کرد که نگذارد بندگان خدا وارد بهشت شوند، هیچ راهی آسان‌تر از القای ناامیدی در وجود انسان برای رسیدن به مقصودش پیدا نکرد. انسان وقتی خود را در تنگنا یا بن‌بست بودن راه فرار می‌بیند، تسلیم می‌شود و از مبارزه با شیطان درونی و بیرون دست می‌کشد و خود را مطیع آنان می‌کند. درمقابل، خداوند در قرآن و اهل بیت (ع) در روایات‌شان درباره افزایش امید و دوری از ناامیدی سخنان بسیاری فرموده‌اند. خروج از ناامیدی یا نرفتن سمت آن هم آسان است. کافی است انسان به یاد خداوند باشد تا قدرت و استحکام زیادی در خود احساس کند و با اطمینان‌خاطر جلو رود. خداوند در قرآن به انسان اطمینان داده است که اگر به یاد او باشد نمی‌گذارد هیچ لطمه‌ای به او وارد شود و در راهی خود را تنها ببیند. «الَّذِینَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»؛ آنان که ایمان آورده‌اند و دل‌های‎شان به یاد خدا آرامش مى‌یابد؛ آگاه باشید که دل‌ها به یاد خدا آرامش مى‌یابد. (رعد/۲۸۹)

انسان باید به این باور برسد که خداوند همراه اوست و اوست که آفریننده و عاشق مخلوق خویش است و تمام آسمان‌ها و زمین و بهشت را برای او آفریده است.

آیات عظیم‌الشأن دیگری هم در این زمینه وجود دارد. در آیه ۱۸۶ سوره بقره خداوند فرموده است: «وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ»؛ این نزدیک بودن خدا به انسان‌ها احساس امنیت و آرامش منتقل می‌کند. همچنین آیه ۱۳۹ سوره آل‌عمران می‌فرماید: «وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ»؛ این آیه به مؤمنان دستور می‌دهد که در برابر مشکلات و چالش‌ها، ناامید نشوند و بر ایمان خود پافشاری کنند. این تأکید بر استقامت و امید در دل مؤمنان، موجب تقویت روحیه آنان می‌شود. در سوره انفال، آیه ۶۱ نیز به مؤمنان یادآوری می‌کند که در شرایط سخت، باید به خداوند توکل کنند و به او اعتماد داشته باشند. توکل به خداوند، به این معناست که امور را به او بسپاریم و به این موضوع اطمینان داشته باشیم که او بهترین تدبیر را برای بندگانش دارد. علاوه‎براین، خداوند در سوره طلاق، آیه ۳ می‌فرماید: «وَمَن یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ». این آیه بیان می‌کند که هرکس بر خداوند توکل کند، او برایش کافی است. این وعده الهی به مؤمنان می‌گوید در هر شرایطی اگر به خداوند اعتماد کنند، او به آنان یاری می‌رساند و از مشکلات نجات‌شان می‌دهد. انسان‌ها می‌توانند به تجربیات گذشته خود را یادآوری کنند؛ زمانی‌که در سختی‌ها و چالش‌ها به یاری خداوند امیدوار بودند و نتیجه مثبت گرفته‌اند. همچنین، ارتباط مستمر با قرآن و دعا می‌تواند به افزایش ایمان و تقویت احساس همراهی خداوند کمک کند. قرآن در آیه ۵۳ سوره زمر، به مؤمنان یادآوری می‌کند رحمت خداوند بی‌نهایت است و اوست که دوست حقیقی بندگان و شیطان دشمنی حقیقی آنان است. با تکیه بر این آیات و اصول دینی، انسان‌ها می‌توانند به آرامش و اطمینان‌خاطر دست یابند و باور کنند که با اعتماد و اعتقاد به خدا هیچ ناامیدی به دل خود راه ندهند.