«دولت طرح وان را اجرا کند»، این عنوان پویشی است که مخاطبان خبرگزاری در سامانه «فارس من» ثبت کردهاند. آنها در این پویش از دولت درخواست دارند برای اجرای عدالت در پرداخت یارانه بنزین طرح وان را اجرا کند.» طرح «وان» طرحی بود که در آن گفته شده بنزین به هر کارت ملی تعلق گیرد. این طرح در سالهای گذشته مطرح شد و بعدها به مجلس رسید، اما نتوانست به سرانجام برسد.نخستین بار سعید جلیلی در جریان مناظرههای انتخاباتی سال ۹۶ این طرح را معرفی کرد و گفت که «ما برای حوزه انرژی چندین برنامه اساسی داریم که محرومیت مردم به حداقل برسد. یکی از این برنامهها این است که باید حق مردم را از سهمشان در مصرف انرژی به آنها بدهیم که این کار را در طرحی تحت عنوان «وان» تعریف کردیم که به مردم این حق داده شود.» وی معتقد بود که با طرح مذکور ضمن تقسیم میزان مشخص مصرف حاملهای انرژی (گاز، برق، بنزین، گازوئیل و...) بر جمعیت کشور، یک واحد انرژی یا به اختصار وان که شامل سبدی از حاملهاست به دست میآید؛ بنابراین حق برخورداری از این واحد انرژی بهصورت برابر به افراد جامعه محقق میشود.
در شهریور ماه ۱۳۹۹ فریدون عباسی رئیس کمیسیون انرژی وقت در مجلس شورای اسلامی گفت که «طرح وان» توسط «کارشناسان اندیشکدههای علمی» به کمیسیون انرژی ارائه شده است.
طرح وان چه میگوید؟«طرح وان همان طرح سهمیهبندی تمامی حاملهای انرژی» است که براساس این طرح به هر فرد، مقداری «وان» داده میشود، درواقع یارانهای که دولت میخواهد به هر فرد دهد به شکل «وان» خواهد بود، به این صورت که یک فرد ماهانه ۵۰ وان دارد که میتواند آن را مصرف کند و باقیمانده این سهمیه را در بورس بفروشد.»«وان» واحدی برای اندازهگیری یارانههای انرژیهای مختلف به صورت ماهانه است. تعداد معینی «وان» که معادل یارانه افراد است، به طور مساوی به حساب کلیه آحاد جامعه (حساب وان سرپرست خانوار؛ تمام دهکها) واریز میشود. در این طرح هر ایرانی سهم مساوی از تمام حاملهای انرژی را داراست و میتواند بخشی از سهم خود را ذخیره کند یا به دیگری واگذار نماید. دولت بر اساس مصالح و سیاستهای نظام با برآورد ماهانهی مصرف مورد نیاز کشور از تمام حاملهای انرژی آن را به میزان مساوی در هر ماه به آحاد جامعه تخصیص میدهد. به دولت امکان لازم برای انعطاف در تعیین این میزان داده میشود.تمام حاملهای انرژی بر حسب واحد انرژی که در این طرح «وان» نامیده میشود قابل اندازهگیری هستند و هر فرد میتواند در سبد مصرفی خود هریک از حاملهای انرژی را به دیگر حاملها تبدیل کند.هدف از طرح، ارائهی راهکاری برای اصلاح توزیع انرژی بر مبنای «عدالت» و «حذف یارانههای پنهان انرژی» است که اجرای آن آثار مثبتی همچون اصلاح الگوی مصرف، جلوگیری از قاچاق سوخت، استفادهی بهتر از منابع انرژی و توزیع عادلانهی درآمدهای ناشی از نفت و گاز را دارد.
طرح وان در مجلس یازدهمطرح سهمیهبندی تمامی حاملهای انرژی» باعنوان طرح وان (مخفف واحد انرژی) ۱۸ شهریورماه ۱۳۹۹ در کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی مطرح شد، اما در مجلس یازدهم باقی ماند.
موافقان و مخالفان طرح چه گفتند؟فریدون عباسی رئیس کمیسیون انرژی مجلس یازدهم با اشاره به اینکه بهتر است "طرح وان" جایگزین "طرح سهمیهبندی بنزین" شود، اظهار کرد: از آنجا که مصرف اقسام مختلف انرژی در کشور بالا است باید تمام این گونهها را به سمت مصرف بهینه برد در این شرایط خانوارها میتوانند مصرف خود را مدیریت کنند و در ادامه مصرف انرژی قابل مدیریت است اما در شرایط فعلی که حاملهای انرژی با سوبسید ارائه میشوند صرفهجویی تحقق پیدا نمیکند.«عبدالعلی رحیمی» عضو کمیسیون انرژی وقت مجلس درباره طرح وان اظهارداشت: دوستانی که زحمت نگارش طرح را انجام دادند، بیشتر از جنبه دانشگاهی به آن نگاه کردند تا جنبه اجرایی. حتی اگر این طرح هم اجرایی شود، عدالت اجتماعی برقرار نمیشود. زیرا بخشهای زیادی در کشور مانند کارخانهها از یارانه انرژی استفاده میکنند که به جای اینکه فایده آن عدد یارانه را عامه مردم منتفع شوند، صاحب کارخانه ازآن منتفع میشود.
طرح وان در کمیسیون انرژی مجلس دوازدهم مطرح نشده استمحمد کعبعمیر عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری فارس درباره وضعیت این طرح در مجلس دوازدهم گفت: این طرح در مجلسهای قبلی مطرح شده، اما در کمیسیون انرژی مجلس دوازدهم تا به امروز عنوان نشده است. وی ادامه داد: البته این طرح، طرح خیلی خوبی است. چراکه کسانی که خودرو ندارند و از یارانه این قسمت محروم هستند؛ با این طرح میتوانند از یارانه سوخت استفاده کنند. این نماینده مجلس اظهار داشت: بعید میدانم این طرح اجرایی شود زیرا مخالفتهای زیادی داشت. در مجلس گذشته هم همینطور بود.وی ادامه داد: برای اجرای این طرح باید بسترش آن فراهم کرد.
اصلاح انرژی از ضروریات مهماصلاح انرژی به خصوص اصلاح مصرف سوخت از ضروریات مهمی است که باید به آن توجه شود. نمایندگان مجلس و کارشناسان نیز معتقدند باید به سمت اصلاح مصرف سوخت برویم.با این حال انتقاداتی به نحوه اجرا و جزییات طرح وان از سوی کارشناسان و نمایندگان مجلس وجود دارد که نیازمند بررسی است.مالک شریعتی سخنگوی كمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی پیش از این با اشاره به اینكه طرح وان در حال حاضر قابلیت اجرا ندارد گفته بود: با تركیب حامل های انرژی در نسبت خاصی میتوان این تركیب را به عنوان سهم به مردم داد. برای تبدیل حاملهای انرژی نیاز به ضرایب تبدیل خاصی وجود دارد كه مراحل كارشناسی و عملیاتی شدن آنها بسیار زمانبر است.