آیا هوش مصنوعی ازعهده تحلیل سیاسی برمی‌آید؟

سیستم‌های هوش مصنوعی حاوی سوگیری هستند و براین اساس ممکن است اطلاعاتی کاملا برعکس تحویل کاربر بدهند. یک نمونه آن تعریف مفهوم تروریست و مصداق آن است.

پایگاه بصیرت / زارع‌پور

درحالیکه هر روزه خبرهای جدیدی از پیشرفت هوش مصنوعی به گوش میرسد، اهل فن معتقدند که AI هرگز نمی تواند به طور کامل جایگزین هوش انسانی شود چرا که این فناوری درحال حاضر درحوزه تحلیل داده ها و پردازش اطلاعات منطقی-ریاضی قوی است اما هنوز فاصله زیادی با تفکر خلاق دارد.

تا پیش از این LLM های هوش مصنوعی قادر به تحلیل اطلاعات جدید و رویدادهای روز نبودند. دلیل اصلی این است که اغلب آن ها تنها به داده های موجود در«تاریخ معینی» دسترسی دارند و قادر نیستند تحلیلی از اطلاعات جدید یا رویدادهای روز ارائه کنند. طبق خبرها در روزهای اخیر، هوش مصنوعی گراک 3 که با شبکه اجتماعی ایکس(توییتر) ادغام شده، قادر به استخراج آخرین اخبار و اطلاعات از اپلیکیشن ایکس است با این وجود نمی توان انتظار داشت این هوش مصنوعی تحلیل درستی از مسائل روز ارائه کند. اَپ هایی که مدعی ارائه تحلیل سیاسی هستند، روزانه به حجم عظیمی از داده‌ها نیاز دارند و در صورت قطع یا محدودیت های فنی یا محدودیت هایی که توسط مالکان این فناوری ها، ایجاد می شود حتما با مشکلات عدیده ای مواجه خواهند شد.

از موضوعات مهم در این زمینه، بحث «سوگیری تاییدی» است که یکی از انواع سوگیری‌های شناختی می باشد. تعریف ساده سوگیری تاییدی این است که انسانها ترجیح می‌دهند به اطلاعاتی توجه کنند که مفروضات و مواضع‌ خودشان را تأیید می کند. نمونه ای که چند روز پیش خبرساز شد، سوال یک کاربر سلطنت طلب از هوش مصنوعی گراک بود که وقتی از پاسخ های گراک درباره مقایسه ایران قبل و بعد از انقلاب عصبانی شد، از این هوش مصنوعی خواست تا نام و نام خانوادگی برنامه‌نویسان فارسی‌زبان خود را فاش کند! این سوال با عنوان بازجویی آنلاین از هوش مصنوعی به سرعت ترند روز شد و موجی از واکنش ها را در فضای مجازی منتشر کرد. گراک در پاسخ به این درخواست، توضیح داد که یک هوش مصنوعی است و اطلاعاتش را از داده‌های عمومی، از جمله پست‌های کاربران در توییتر جمع‌آوری می‌کند و نیازی به برنامه‌نویسان فارسی‌زبان برای ارائه پاسخ ندارد، اما این پاسخ برای کاربر سلطنت‌طلب قانع‌کننده نبود.

این اشتباه رایجی است که کاربران هنگام استفاده از هوش مصنوعی نتایج به دست آمده را بدون بررسی می‌پذیرند. سیستم‌های هوش مصنوعی حاوی سوگیری هستند و براین اساس ممکن است اطلاعاتی کاملا برعکس تحویل کاربر بدهند. یک نمونه آن تعریف مفهوم تروریست و مصداق آن است. اکثر کاربران به این موضوع رسیده‌اند که وقتی از یک اَپ غیر ایرانی دربارۀ شهید حاج قاسم سلیمانی سوال می پرسند، با این پاسخ مواجه می شوند که محتوای شما مضر یا تروریستی است و از ارائه پاسخ خودداری می کند! در مقابل، یک هوش مصنوعی اسرائیلی، طرفدار حماس از آب درمی آید و به گفته وزیر آموزش و پرورش رژیم صهیونیستی، به دلیل دریافت شکایت ها و انتقادات در رابطه با تعلیمات دینی، این هوش مصنوعی توسط رژیم غاصب متوقف می شود چرا که در پاسخ به این سوال که آیا یحیی سنوار تروریست است و یا جنگ 6 روزه چیست؟ پاسخی مطابق با واقعیت به کاربران ارائه کرده است.

موضوع مهم دیگر، بحث «تغییرات سریع» است. اتفاقات و وقایع سیاسی دائما در حال تغییر هستند. تحولات جهانی، تغییر و جابجایی در قدرت ها، جنگ ها و بحران های انسانی می توانند به سرعت تحلیل های سیاسی را تحت تاثیر قرار دهند. با گسترش رسانه های جمعی، به سرعت اطلاعات منتشر می شود، رسانه ها بر روی افکار عمومی تاثیر می گذارند و هوش مصنوعی باید بتواند به سرعت به این تغییرات واکنش نشان دهد.

در نتیجه باید گفت هوش مصنوعی که قرار است تحلیل سیاسی ارائه دهد، به دلایل زیر امکان اشتباه در تحلیل خود را دارد:

محدودیت ها و نقص در داده: هوش مصنوعی به داده هایی که در دسترس دارد وابسته است و در صورتیکه آن اطلاعات ناقص و یا نادرست باشد، تحلیل هوش می تواند دچار خطا شود.

پیچیدگی پدیده های سیاسی: اتفاقات و پدیده های سیاسی دارای پیچیدگی و عمق هستند و تحلیل ساده نمی تواند تمامی جوانب و عوامل را در نظر بگیرد.

جمع آوری اطلاعات: برای تحلیل دقیق لازم است به منابع خبری معتبر و به روز دسترسی داشته باشد که شامل رسانه های خبری، گزارش های کارشناسی و تحلیل های سیاسی است و این امکان تاکنون فراهم نشده است.

رصد واکنش ها: هوش مصنوعی برای تحلیل به موقع لازم است واکنش های افراد، گروه ها و نهادهای مختلف را رصد کرده و تحلیل مناسبی را ارائه دهد.

با وجود پذیرفتن امکان اشتباه در تحلیل سیاسی، هوش مصنوعی می تواند کمک حال مناسبی در موارد زیر باشد:

تاریخچه و زمینه: درک زمینه تاریخی و اجتماعی یک رویداد می تواند به تحلیل بهتری کمک کند. هوش مصنوعی با استفاده از الگوریتم های ماشین قادر است الگوهای تاریخی را شناسایی کند. این الگوها می توانند به تحلیلگران سیاسی در پیش بینی یک رویداد خاص در شرایط مشابه کمک کنند.

درنظر گرفتن نظریه های سیاسی: هوش مصنوعی با استفاده از الگوریتم های پردازش زبان، متون مرتبط به نظریه های سیاسی، مقالات علمی وکتاب ها را تحلیل می کند

پیش بینی و سناریوسازی: پس از تحلیل داده ها و اطلاعات موجود، می توان به پیش بینی و سناریو سازی پرداخت. با شناخت زمینه تاریخی یک رویداد، هوش مصنوعی قادر است سناریوهای مختلف را مدلسازی کند تا معلوم شود در صورت بروز یک وضعیت خاص، چه اتفاقی حاصل خواهد شد. این روش می تواند به تصمیم گیرندگان در سیاست ها و مدیریت بحران کمک کند.

منبع: سایت بصیرت