در روزهای اخیر پولیتیکو، سازمان روزنامهنگاری سیاسی آمریکا در مقاله تحلیلی از ناکامی سیاستهای آمریکا در برابر ایران سخن گفت و به این پرسش پاسخ داد که چرا واشنگتن در برابر تهران به بنبست رسیده است؟ تحلیل پولیتیکو نشاندهنده یک واقعیت انکارناپذیر است ایران پس از انقلاب، بازیگری است که نمیتوان با ابزارهای سنتی قدرت، مانند تحریم و تهدید، آن را مهار کرد. این مقاله با برجستهکردن مقاومت ایران در برابر فشارهای خارجی، ناکارآمدی سیاستهای یکجانبه آمریکا را به چالش میکشد و سیاستگذاران غربی را به بازنگری در رویکردشان دعوت میکند.
در روزهای اخیر پولیتیکو، سازمان روزنامهنگاری سیاسی آمریکا در مقاله تحلیلی از ناکامی سیاستهای آمریکا در برابر ایران سخن گفت و به این پرسش پاسخ داد که چرا واشنگتن در برابر تهران به بنبست رسیده است؟
پولیتیکو در این مقاله میگوید که ایالات متحده دهههاست در مواجهه با ایران پس از انقلاب، گرفتار یک خودفریبی راهبردی بنیادین در ارزیابی توان بازدارندگی تحریمها علیه تهران شده است. این رسانه معترف شده است که ایران نهتنها در برابر فشارهای خارجی تسلیم نشده، بلکه مقاومتی فراتر از انتظار دشمنانش از خود نشان داده است به گونهای که میتوان گفت «دیگر نمیتوان با زبان قلدری با ایرانیها صحبت کرد.»
تحریمها، ابزار ناکارآمد در برابر اراده ایران
پولیتیکو با استناد به شواهد تاریخی، از جمله مذاکرات منجر به توافق هستهای ۲۰۱۵ (برجام)، استدلال میکند که حضور ایران پای میز مذاکره نتیجه فشار تحریمها نبود، بلکه نشأتگرفته از خواست تهران برای احقاق حقوق هستهای خود بود. برخلاف تصور رایج در محافل غربی که تحریمها را عاملی برای وادار کردن ایران به مذاکره میدانند، این رسانه تأکید میکند که ایران غنیسازی اورانیوم را بهعنوان حقی مشروع دنبال کرد و مذاکرات را فرصتی برای بهرسمیتشناختن این حق دید، نه نشانهای از ضعف. این تحلیل با اظهارات مقامات وقت آمریکایی، از جمله جان کری، وزیر امور خارجه اسبق، همخوانی دارد که اذعان کرده بود که «ایران حتی در اوج تحریمها نیز برنامه هستهای خود را متوقف نکرد.»
پولیتیکو پرسشی اساسی مطرح میکند که آیا آمریکا میتواند از این چرخه شکستخورده خارج شود و رویکردی واقعبینانهتر در قبال ایران اتخاذ کند؟
این رسانه همچنین به این نکته اشاره میکند که تحریمها، اگرچه فشار اقتصادی سنگینی بر مردم ایران وارد کرده و دسترسی به منابع مالی و مادی را محدود ساخته، اما هرگز نتوانستهاند ایران را از پیگیری اهداف منطقهای و جهانیاش بازدارند. پولیتیکو این مقاومت را ریشهدار در «ایمان» و «مأموریت» انقلابی ایران میداند که فراتر از محاسبات مادی عمل میکند. این دیدگاه با تحلیلهای پیشین برخی استراتژیستهای غربی، مانند گزارشهای مؤسسه رند، همراستاست که تأکید دارند درک ایدئولوژیک ایران از قدرت، با منطق صرفاً اقتصادی غرب متفاوت است.
ترامپ و توهم تسلیم ایران
یکی از نکات برجسته مقاله پولیتیکو، تحلیل ناکامی سیاست «فشار حداکثری» دونالد ترامپ است. رئیسجمهور سابق آمریکا پس از خروج یکجانبه از برجام در سال ۲۰۱۸، تصور میکرد تشدید تحریمها و تحولات پرتنش منطقهای، ایران را از نظر روحی و سیاسی تضعیف کرده و تهران را به پذیرش شروط واشنگتن وادار خواهد کرد. اما به اذعان پولیتیکو، این محاسبه بهکل اشتباه بود. ایران نهتنها در برابر فشارهای اقتصادی و سیاسی تسلیم نشد، بلکه با تقویت نفوذ منطقهای خود، از یمن تا لبنان و عراق، نشان داد که قادر است معادلات قدرت را به نفع خود تغییر دهد. این رسانه بهطور خاص به عملیاتهای نظامی دقیق ایران، مانند حمله موشکی به پایگاه عینالاسد در سال ۲۰۲۰ اشاره میکند که بهعنوان پاسخی به ترور سردار قاسم سلیمانی، پیام روشنی به واشنگتن ارسال کرد که ایران از ابزارهای نظامی و سیاسی خود برای دفاع از منافعش استفاده خواهد کرد.
چرا آمریکا در درک ایران ناکام مانده است؟
پولیتیکو در بخش دیگری از تحلیل خود، به ریشههای این ناکامی میپردازد و استدلال میکند که سیاستگذاران آمریکایی اغلب ایران را از دریچه پیشفرضهای غربی تحلیل کردهاند، بدون آنکه به پیچیدگیهای فرهنگی، تاریخی و ایدئولوژیک این کشور توجه کنند. به گفته این رسانه، واشنگتن بهاشتباه تصور میکند که فشار اقتصادی میتواند اراده سیاسی یک ملت را درهم بشکند، درحالیکه ایران بارها نشان داده که تابآوریاش فراتر از شاخصهای اقتصادی است. این تحلیل با گزارشهای اخیر اندیشکدههایی مانند شورای آتلانتیک همخوانی دارد که هشدار دادهاند نادیدهگرفتن عوامل غیرمادی در تصمیمگیریهای ایران، مانند هویت انقلابی و استقلالطلبی، به سوءمحاسبات راهبردی منجر شده است.
چشمانداز آینده: بنبست یا تغییر رویکرد؟
پولیتیکو در پایان مقاله خود پرسشی اساسی مطرح میکند که آیا آمریکا میتواند از این چرخه شکستخورده خارج شود و رویکردی واقعبینانهتر در قبال ایران اتخاذ کند؟ این رسانه بهطور ضمنی پیشنهاد میکند که گفتوگوهای دیپلماتیک، مبتنی بر احترام متقابل و بهرسمیتشناختن منافع ایران، ممکن است راهحلی پایدارتر از تحریم و تهدید باشد. با اینحال، این رسانه هشدار میدهد که هرگونه تلاش برای مذاکره بدون درک عمیق از منطق حاکم بر سیاستگذاری ایران، محکوم به شکست است.
تحلیل پولیتیکو نشاندهنده یک واقعیت انکارناپذیر است ایران پس از انقلاب، بازیگری است که نمیتوان با ابزارهای سنتی قدرت، مانند تحریم و تهدید، آن را مهار کرد. این مقاله با برجستهکردن مقاومت ایران در برابر فشارهای خارجی، ناکارآمدی سیاستهای یکجانبه آمریکا را به چالش میکشد و سیاستگذاران غربی را به بازنگری در رویکردشان دعوت میکند. در جهانی که معادلات قدرت بهسرعت در حال تغییر است، شاید زمان آن رسیده که واشنگتن بهجای تکرار اشتباهات گذشته، به دنبال راههایی برای تعامل سازنده با تهران باشد.