جمله به جمله پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت یکصدمین سالگرد باز تأسیس حوزه علمیه قم، از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از نقاط اوج پیام رهبر حکیم انقلاب اسلامی آنجایی بود که ایشان به نقش دو عنصر زمان و مکان در در اجتهاد اشاره کردند. ایشان فرمودند که ««زمان» و «مکان» دو عنصر تعیینکننده در اجتهادند؛ ممکن است موضوعی در گذشته حکمی داشته ولی با تغییر روابط حاکم بر سیاست و اجتماع و اقتصاد، اکنون حکم جدیدی یافته باشد. این تغییر حکم ناشی از آن است که موضوع هر چند در ظاهر همان موضوع قبلی است ولی با توجّه به تغییر روابط سیاسی و اجتماعی و غیره، در واقع تغییر کرده و موضوع جدیدی شده است، پس حکم جدیدی می طلبد. افزون بر این، حوادث پی در پی جهانی و پیشرفتهای علمی و غیره در مواردی میتواند فقیه ماهر را در یک مدرک از کتاب و سنّت، به فهم تازهای برساند و حجّت شرعی برای تغییر حکم شود.»
پیشتر تلاش و مجاهدتهای ده ساله حضرت امام(ره) در رهبری و هدایت نظام جمهوری اسلامی که مبتنی بر سعه صدر، وسعت دید، آیندهنگری، درک موقعیت و تشخیص درست شرایط بود، حقیقتاً فصل زرین و کاملاً نوینی در حیات سیاسی آن و سرمشق و راهگشایی برای برون رفت از مشکلات و بنبستهای اجتماعی در هر دوره خواهد بود. پیام هشتم دیماه ۱۳۶۷ به اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد حدود اختیارات آن شورا و سفارش به شورای نگهبان را میتوان از آن جمله به حساب آورد؛ در ادامه پیام حضرت امام خمینی رحمهالله علیه عینا از نظر میگذرد:
«تذکرى پدرانه به اعضاى عزیز شوراى نگهبان مىدهم که خودشان قبل از این گیرها، مصلحت نظام را در نظر بگیرند، چرا که یکى از مسائل بسیار مهم در دنیاى پر آشوب کنونى نقش زمان و مکان در اجتهاد و نوع تصمیمگیریها است. حکومت فلسفه عملىِ برخورد با شرک و کفر و معضلات داخلى و خارجى را تعیین مىکند. و این بحثهاى طلبگى مدارس، که در چهارچوب تئوریهاست، نه تنها قابل حل نیست، که ما را به بنبستهایى مىکشاند که منجر به نقض ظاهرى قانون اساسى مىگردد. شما در عین اینکه باید تمام توان خودتان را بگذارید که خلاف شرعى صورت نگیرد- و خدا آن روز را نیاورد- باید تمام سعى خودتان را بنمایید که خداى ناکرده اسلام در پیچ و خمهاى اقتصادى، نظامى، اجتماعى و سیاسى، متهم به عدم قدرت اداره جهان نگردد.»