نمیتوانیم مصرفکننده ابزارهایی باشیم که بر اساس ارزشها و منافع دیگران طراحی شدهاند و در عین حال انتظار داشته باشیم به نفع ما تمام شود. اگر به دنبال جایگاهی مستقل در آینده هستیم، اکنون زمان آن است که وارد میدان شویم. مسیر آسانی نیست، اما یکی از مهمترین فرصتهای راهبردی پیشروی کشور بهشمار میآید.باید متوجه این نکته باشیم که رقابت جهانی در این زمینه، مدتهاست آغاز شده و ایران حتماحتما باید در این رقابت حضور جدی داشته باشد.
دیگر برای خیلیها روشن شده که هوش مصنوعی مفهومی محدود به محافل علمی و مهندسی نیست. این فناوری حالا به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شده. از چتباتهایی که نقش معلم خصوصی را پیدا کردهاند تا اپلیکیشنهایی با قابلیت ترجمه همزمان؛ از الگوریتمهایی که سلیقه ما در فیلم و موسیقی را تشخیص میدهند تا خودروهایی که بدون راننده حرکت میکنند، همه چیز حکایت از ورود جهان به دوران تازهای از دگرگونی فناورانه دارد. با این حال، در دل این پیشرفتها، یک نگرانی جدی هم در حال پررنگشدن است؛ نگرانیای که دیگر در سطح رسانهها نمانده و وارد فضای سیاستگذاریهای بینالمللی شده است.در همین راستا، در کنفرانس جهانی هوش مصنوعی در شانگهای، نخستوزیر چین، لی که چیانگ، صراحتاً هشدار داد که اگر کشورها در مسیر توسعه بیمحابا پیش بروند و مسائلی چون امنیت، اخلاق و عدالت را نادیده بگیرند، خیلی زود با پیامدهایی روبهرو میشوند که مهار آنها ساده نخواهد بود. او بر این نکته تأکید کرد که انحصار قدرت فناورانه در اختیار چند کشور یا شرکت بزرگ، میتواند سایر ملتها را به حاشیه براند و نظم جهانی را با چالشهای تازهای مواجه سازد. به همین دلیل، خواستار همکاری بینالمللی برای شکلدادن به مسیر عادلانهتری در توسعه این فناوری شد.
در همان نشست، جفری هینتون، از چهرههای برجسته در حوزه هوش مصنوعی، نیز گفت: «هوش مصنوعی مثل تولهببری زیبا و دوستداشتنیست، اما اگر مراقبش نباشیم، ممکن است روزی به ما حمله کند.» این جمله شاید اغراقآمیز به نظر برسد، اما هشدار دقیقی است درباره خطرهای ناشی از رشد بیبرنامه این فناوری. موضوعی که حالا مورد توجه جدی سازمان ملل نیز قرار گرفته و بهعنوان آزمونی برای توان همکاری جهانی از آن یاد میشود. بسیاری از کشورها، از فرانسه و انگلستان گرفته تا هند، به دنبال تدوین مقررات مشترک برای مواجهه با این چالشاند.
و اما ایران. واقعیت این است که ما در این مسیر نباید نقش تماشاگر را ایفا کنیم. اگر آینده اقتصاد، آموزش، امنیت و حتی فرهنگ کشور با فناوری هوش مصنوعی گره خورده، باید همین حالا تصمیمات راهبردی بگیریم. منتظر ماندن و دنبال کردن تحولات دیگران، راهی به جایی نمیبرد. باید زیرساختهای فنی تقویت شوند، نیروی انسانی متخصص پرورش پیدا کند و پروژههای بومی با حمایت جدی همراه شوند. همچنین، مشارکت فعال در مجامع بینالمللی اهمیت زیادی دارد؛ چرا که اگر خودمان برای آینده تصمیم نگیریم، دیگران این کار را خواهند کرد ــ با معیارها و منافع خودشان.نمیتوانیم مصرفکننده ابزارهایی باشیم که بر اساس ارزشها و منافع دیگران طراحی شدهاند و در عین حال انتظار داشته باشیم به نفع ما تمام شود. اگر به دنبال جایگاهی مستقل در آینده هستیم، اکنون زمان آن است که وارد میدان شویم. مسیر آسانی نیست، اما یکی از مهمترین فرصتهای راهبردی پیشروی کشور بهشمار میآید.باید متوجه این نکته باشیم که رقابت جهانی در این زمینه، مدتهاست آغاز شده و ایران حتماحتما باید در این رقابت حضور جدی داشته باشد.