مصوبه دولت لبنان برای خلع سلاح حزب‌الله چقدر جدی است؟ آیا ممکن است به جنگ داخلی منجر شود؟ موضع حزب‌الله لبنان در این باره چیست؟

۱- محتوای مصوبه دولت لبنان:

۱_۱_ دولت لبنان به ریاست نواف سلام مصوبه‌ای تصویب کرده که بر اساس آن، ارتش موظف است تا پایان سال ۲۰۲۵ برنامه‌ای برای جمع‌آوری سلاح گروه‌های مسلح غیردولتی، به ویژه حزب‌الله، تهیه کند.

۱_۲_ از نگاه دولت لبنان این مصوبه در چارچوب اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل است که بر انحصار سلاح در دست دولت لبنان تأکید دارد.

۱_۳_ تصویب مصوبه تحت فشارهای بین‌المللی، به‌ویژه از سوی آمریکا، اروپا و عربستان سعودی انجام شده است. بازیگران خارجی لبنان را مجبور به انتخاب بین  جنگ داخلی و خلع سلاح حزب الله ( در برابر بازسازی) نموده اند.

۱_۴_ با این حال، این مصوبه فاقد پشتوانه اجرایی است. هدف اصلی مصوبه، سلب مشروعیت از حزب‌الله و سلاح مقاومت و باز کردن مسیر فشارهای سیاسی، اقتصادی، حقوقی و اجتماعی علیه حزب الله و لبنان است.

۲- موضع حزب‌الله نسبت به مصوبه:

۲_۱_ حزب‌الله به‌شدت با این مصوبه مخالفت کرده و آن را تسلیم به فشارهای خارجی و اقدامی نادرست توصیف می‌کند.

۲_۲_ دبیرکل حزب‌الله، شیخ نعیم قاسم، اعلام کرده که خلع سلاح مقاومت عملی نیست و دولت لبنان توان اجرایی آن را ندارد.

۲_۳_ حزب‌الله هشدار داده که در صورت اقدام عملی برای خلع سلاح، گزینه‌هایی مانند خروج وزرای شیعه از کابینه، فشار سیاسی در پارلمان و توسل به اعتراضات خیابانی را در دستور کار خواهد داشت. همچنین برای اولین بار پس از جنگ اخیر، حزب‌الله رسماً رژیم صهیونیستی را به حملات متقابل تهدید کرده و واکنش سخت به هرگونه تجاوز را اعلام کرده است.

۳- ابعاد عملیاتی و بازی سیاسی پیرامون مصوبه:

۳_۱_ تصویب خلع سلاح در کابینه لبنان در واقع نمادین است و صرفا جنبه حقوقی دارد و اگرچه فشارها را بر حزب‌الله افزایش می دهد اما  قابلیت اجرا ندارد.

۳_۲_  دولت لبنان، تحت فشارهای داخلی و خارجی، به گونه‌ای بازی سیاسی انجام می‌دهد تا از فشارها بکاهد و در عین حال اقدام عملی علیه حزب‌الله که منجر به جنگ داخلی شود، صورت نگیرد.

۳_۳_ عبارت "باندهای مسلح غیرقانونی" در مصوبه، ابزار حقوقی و تبلیغاتی برای مشروعیت‌زدایی و اعمال فشارهای مالی، اقتصادی و فرهنگی علیه حزب‌الله است.

۳_۴_ فشار اصلی بر حزب‌الله از سوی عربستان سعودی بسیار پررنگ‌تر از آمریکا و اسرائیل است که بیشتر پرونده را به ریاض واگذار کرده‌اند.

۴- چشم‌انداز امنیتی و تهدیدات داخلی لبنان:

۴_۱_  بین ارتش لبنان و حزب‌الله اصطکاک‌هایی وجود دارد که می‌تواند به درگیری‌های محدود خیابانی منجر شود، ولی وقوع جنگ داخلی تمام‌عیار در کوتاه‌مدت بعید است.

۴_۲_ گروه‌های مسلح مخالف حزب‌الله، به ویژه در شمال لبنان و مناطق مرزی با سوریه، در حال آماده‌سازی برای درگیری احتمالی هستند که می‌تواند تنش‌ها را افزایش دهد.

۴_۳_ ارتباطات تل‌آویو- دمشق در راستای مهار حزب‌الله و تمرکز بر پایگاه‌های مقاومت در بقاع لبنان افزایش یافته است.

۴_۴_ عربستان سعودی در پرونده خلع سلاح حزب‌الله نقش اصلی را بازی می‌کند و فشارهای خود را بر دولت لبنان تشدید کرده است. آمریکا و اسرائیل تمرکز کمتری بر پرونده لبنان دارند و بیشتر توجه خود را به مسائل سوریه و یمن معطوف کرده‌اند و بازیگری اصلی را به سعودی‌ها واگذار نموده‌اند.

4-5- 30 درصد ارتش لبنان شیعه است و همین امر موجب می‌شود در ارتش انگیزه بسیار جدی برای خلع سلاح حزب‌الله پدید نیاید.

۵_ سناریوهای محتمل آینده:

۵_۱_ در کوتاه‌مدت، جنگ داخلی تمام‌عیار در لبنان بسیار بعید است، اما درگیری‌های خیابانی و تنش‌های امنیتی محدود ممکن است افزایش یابد.

۵_۲_حزب‌الله همچنان گزینه‌های سیاسی، پارلمانی و خیابانی برای مقابله با فشارها را در اختیار دارد.

۵_۳_ گروه‌های مسلح مخالف حزب‌الله نیز آمادگی مقابله مسلحانه دارند که می‌تواند موجب تشدید تنش‌ها شود.

۵_۴_ تحولات سوریه و مداخلات منطقه‌ای و بین‌المللی، نقش کلیدی در سرنوشت این پرونده خواهند داشت. در این بین ایران نیز با سفر لاریجانی به لبنان در جهت حمایت از مقاومت برآمده است.

منبع: پرسمان سیاسی هفته شماره 19