پیش از این خبرهایی منتشر شد که اروپایی ها به دنبال تمدید مکانیسم ماشه هستند، علت مخالفت ایران با این پیشنهاد چه بوده است؟

1-        علت پیشنهاد اروپایی ها برای تمدید مکانیسم ماشه را می توان در موارد ذیل دانست:

1.1.  یکی از علت رفتار اروپاییها، حاصل انتقاداتی است که ما نسبت به اروپایی ها بابت بدعهدی آن ها پس از برجام خصوصا در سال 1397 و همزمان با خروج از برجام داشته ایم.

1.2.  علت دیگر اصرار اروپایی ها برای تداوم مذاکرات هسته ای و تمدید اسنپ بک، اطلاع از شرایط ایران بعد از بمباران فردو و رازگشایی از  سیاست ابهام هسته ای است.

1.3.  از سویی اروپایی ها می دانند که با فعال شدن مکانیسم ماشه از عرصه مذاکرات هسته ای و پرونده ایران و برخی ترتیبات امنیتی در منطقه غرب آسیا حذف می شوند لذا اصرار دارند که این ابزار را به عنوان یک ابزار چانه زنی نگه دارند.

2.         براساس اعلام  و گمانه زنی رسانه ها، اهداف  و خواسته های مطرح شده اروپا برای تمدید اسنپ بک و مکانیسم ماشه عبارتند بودند از :

2.1. جلوگیری از تشدید تنش‌ها به‌ویژه با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل اکتبر ۲۰۲۵ برای انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت،

2.2.  فشار برای همکاری هسته‌ای و  مذاکرات مستقیم با آمریکا،

2.3. همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی،

2.4.  شفافیت درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده و خارج شدن از ابهام هسته ای پس از بمباران فوردو،

3.  درباره تلاش‌های دیپلماتیک ایران می توان موارد ذیل را برشمرد:

3.1. ایران تمام تلاش دیپلماتیک خود را برای جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه به کار گرفت؛ از طریق مذاکره با اروپا، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روسیه و چین.

3.2. اما طرف اروپایی، با وجود این تلاش‌ها، به‌دنبال بهانه‌جویی و فشار مستمر بر ملت ایران بود و پرونده هسته‌ای را ابزار فشار سیاسی و اقتصادی قرار می داد.

3.3. ایران دریافت که تمدید مکانیسم نه راه‌حلی موتبر برای حل و فصل موضوع هسته ای  بلکه ابزاری برای گروگان‌گیری دائمی اقتصاد و محیط امنیت ملی کشورمان است.

4. موارد ذیل   نسبت به بی اعتمادی ما به اروپایی ها و پیشنهاد آن ها قابل طرح است :

4.1.  حق غنی‌سازی به‌عنوان خط قرمز: ایران غنی‌سازی اورانیوم را حق قانونی خود در چارچوب NPT می‌داند و هرگونه شرطی که این حق را محدود کند، غیرقابل قبول می‌شمارد،

4.2. بی‌اعتمادی به نیات اروپا و سابقه نقض تعهدات: ایران معتقد است که اروپا از زمان خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، به تعهدات خود برای جبران تحریم‌ها عمل نکرده است. این سابقه باعث شده ایران پیشنهاد تعویق مکانیسم ماشه را به‌عنوان ترفندی برای ادامه فشارها ببیند،

4.3. هماهنگی اروپا با آمریکا و اسرائیل: اظهارات مقامات آمریکایی، مانند هماهنگی با تروئیکای اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، و رایزنی‌های اسرائیل با فرانسه پیش از مذاکرات، نشان‌دهنده هماهنگی اروپا با سیاست‌های خصمانه آمریکا و اسرائیل است.

4.4. تردید و بازی دوگانه اروپایی ها: اروپا با پیشنهاد تعویق مکانیسم ماشه، به‌دنبال حفظ اهرم فشار خود بدون از دست دادن فرصت مذاکره است. این استراتژی به آن‌ها امکان هماهنگی بیشتر با آمریکا را می‌دهد. از سویی اروپا نگران است که فعال‌سازی زودهنگام مکانیسم ماشه به تشدید تنش‌ها و اقدامات تلافی‌جویانه ایران منجر شود، که می‌تواند ثبات منطقه‌ای را به خطر بیندازد.

4.5. تجربه تاریخی ایرانی ها از اروپا: جمهوری اسلامی ایران تجربه تعلیق غنی‌سازی در سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ و همچنین تعهدات یک‌طرفه در دوران برجام (۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷) و تعهدات غیر قابل انجامی مانند اینستکس را در محاسبات خود در نظر دارد.

4.6. ناتوانی اجرایی اروپایی ها: از سویی شاید مهم ترین موضوع در این زمینه ناتوانی اجرایی اروپایی ها دانست؛ چرا که اروپایی ها خود نیز مطلعند که نه توان رفع تحریم ها را دارند و برداشت تحریم ها را منوط به مذاکره با آمریکایی ها می کنند . لذا واگذاری امتیازات بزرگ خواسته شده به بازیگری که فاقد صلاحیت و توان بازیگری مستقل است مطمئنا معقول به نظر نمی رسد.

منبع: پرسمان سیاسی هفته شماره 21