مراحل بازسازی غزه پس از انجام آتش بس چگونه خواهد بود؟

به علت اینکه تازه روند گفت و گوها آغاز شده است مراحل بازسازی غزه مشخص نیست ولی چند نکته را می توان در این زمینه مد نظر داشت:

1.  بازسازی غزه مأموریتی عظیم، چندمرحله‌ای و پرهزینه است که تخمین زده می‌شود به بیش از ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز داشته باشد. این فرایند نه‌تنها به منابع مالی، بلکه به اراده سیاسی و ساختار مدیریتی دقیق نیاز دارد تا از تکرار تجربه‌های شکست‌خورده گذشته جلوگیری شود.

2. نخستین گام در روند بازسازی، پاک‌سازی و مین‌زدایی از مناطق تخریب‌شده است. برآوردهای فنی نشان می‌دهد که حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون تن آوار باید جمع‌آوری و جابه‌جا شود و هزاران مورد از بقایای مواد منفجره و مهمات عمل‌نکرده در منطقه وجود دارد. انجام این کار به ماشین‌آلات سنگین، تیم‌های متخصص خنثی‌سازی مواد منفجره و تسهیلات بازیافت مصالح ساختمانی نیاز دارد. این مرحله به لحاظ امنیتی و فنی حساس‌ترین بخش بازسازی است و بدون آن، هیچ فعالیت عمرانی نمی‌تواند آغاز شود.

3.  در حال حاضر بخش قابل‌توجهی از مردم غزه به آب آشامیدنی سالم، خدمات درمانی اولیه و برق دسترسی ندارند. بر اساس گزارش‌های نهادهای بین المللی، باید ابتدا شبکه‌های آب‌رسانی، تصفیه‌خانه‌ها، بیمارستان‌ها و مدارس بازسازی یا به‌طور موقت جایگزین شوند  تا زندگی روزمره مردم از حالت بحرانی خارج شود.

4. در سطح مدیریتی، بازسازی غزه نیازمند ایجاد یک نهاد فنی و اجرایی فلسطینی و بین المللی  است که بتواند به‌طور حرفه‌ای و مستقل بر اجرای پروژه‌ها نظارت کند. این نهاد باید تحت نظارت مشترک نهادهای بین‌المللی، سازمان‌های مردم‌نهاد فلسطینی، شهرداری‌های محلی و کشورهای ضامن منطقه‌ای قطر، مصر و ترکیه تشکیل شود.

5. برخی پیشنهاد تشکیل صندوق چند‌جانبه بازسازی غزه با مدیریت مشترک نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل و بانک جهانی و کشورهای کمک کننده را می دهند. هر چند از همین آغاز می توان پیش بینی کرد که این کار در شکل گیری و ادامه روند خود با چالش های بنیادین و اساسی مواجه است.

6. یکی از چالش‌های جدی، ورود مصالح و تجهیزات به غزه است که قطعا با کارشکنی صهیونیست ها مواجه می شود. بسیاری از مواد ضروری مانند سیمان، فولاد، لودر و تجهیزات حفاری توسط رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای هم‌پیمان آن، در فهرست اقلام دوکاربردی  قرار داده می‌شوند، به این معنا که ممکن است هم برای ساخت‌وساز و هم برای مقاصد نظامی استفاده شوند. در نتیجه، ورود آن‌ها تحت نظارت سخت‌گیرانه یا حتی ممنوع می‌شود.

7. از نظر تضمین دوام و پایداری بازسازی، خطرهایی جدی پیش‌روی این فرایند وجود دارد. محدودیت مداوم در ورود مصالح، بی‌اعتمادی میان کشورهای کمک‌کننده، مداخلات سیاسی رژیم صهیونیستی، عدم تعهد یا تضمینی برای رفع مشکلات و معضلات فعلی و ...   می‌تواند روند بازسازی را کُند یا متوقف کند.

8.  لذا احتمال موفقیت بازسازی را می‌توان کم پیش بینی نمود. حتی در تحلیلی بدبینانه برخی‌ها معتقدند چه بسا، یکی از علل موافقت صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها با این روند گرفتار کردن فلسطینی‌ها در یک زوال تدریجی است، امری که بخشی از نقشه عملیاتی صهیونیست‌ها تا به امروز بوده است. مسلما، هوشیاری و مراقبت جدی در طی این روند ضروری است.

منبع: پرسمان سیاسی هفته شماره 26