وجود شبکه پیچیده و گسترده تونل‌های زیرزمینی در نوار غزه از سال ۲۰۰۸ یعنی در زمان جنگ ۲۲ روزه بر سر زبان‌ها افتاد؛ آن زمانی که رژیم صهیونیستی با موجی از شلیک موشک از سوی گروه‌های مقاومت مواجه شد و نهایتا معلوم شد این تسلیحات از طریق تونل‌های مخفی وارد غزه شده است.
در ابتدا این تونل‌ها عمدتا در محدوده شهر رفح در جنوب غزه و به منظور قاچاق کالا از مصر حفر شده و با وجود تلاش مقام‌های مصری برای جلوگیری از قاچاق کالا، از دیرباز مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در ادامه این تونل‌ها به سایر نقاط غزه رسیده و گفته می‌شود طول این تونل‌ها که به شکل عنکبوتی یا شبکه‌ای ایجاد شده حداقل ۵۰۰ کیلومتر است. عمق این تونل‌ها متفاوت است و گفته شده برخی از آن‌ها در عمق ۷۰ تا ۱۰۰ متری زمین حفر شده که کشف و دسترسی و نابودی آن برای اسرائیل بسیار دشوار می‌باشد.
گفته می‌شود تونل‌های غزه بعد از تونل‌های کره شمالی، بزرگ‌ترین شبکه تونل‌های دنیا محسوب می‌شود. به اعتراف مقامات اسرائیلی شبکه زیرزمینی حماس، کلید عملیات این جنبش در میدان جنگ بوده و از آن برای مانور دادن اعضای این گروه در سراسر میدان جنگ و ذخیره مهمات استفاده می‌شود و رهبران این گروه را قادر می‌سازد تا نیرو‌های خود را فرماندهی و کنترل کنند.
ارتش رژیم اشغالگر ادعا کرده که نیرو‌های خود را برای مبارزه در تونل‌ها آموزش داده نقشه تونل‌ها را به دست آورده است، اما بعد از گذشت بیش از دو ماه از آغاز جنگ، به رغم کشف و انسداد برخی از تونل‌ها، هنوز موفق به نابودی کامل این شبکه پیچیده امنیتی نشده است. در این راستا یکی از روسای پیشین شورای امنیت ملی رژیم صهیونیستی تأکید کرده طول تونل‌های حماس بسیار بیش از آن چیزی است که اسرائیل تصور می‌کند و به هزاران کیلومتر می‌رسد.
به طور طبیعی ارتش اسراییل تمایلی به اعزام سربازان خود به زیرزمین ندارد، زیرا تونل‌های حماس برای آنان ناشناخته بوده و ضمن از دست دادن قدرت تاکتیکی، با تله‌های انفجاری مواجه خواهند شد؛ لذا ارتش اسراییل با شیوه‌های مختلف در صدد کشف و نابودی این تونل‌ها برآمده است؛ از جمله حملات هوایی، استفاده از مواد منفجره مایع، ارسال روبات‌ها، سگ‌ها و هواپیما‌های بدون سرنشین و اخیرا به پمپاژ آب دریا به درون تونل‌ها مبادرت ورزیده است.
اسرائیل که از شبکه گسترده و تودرتوی تونل‌های حماس در زیر نوار غزه آسیب‌های زیادی دیده، پمپ‌های قدرتمندی را در شمال نوار غزه مستقر کرده و قصد دارد این تونل‌ها را به آب ببندد. البته این تاکتیک جدیدی نیست و در سال ۲۰۱۵ نیز ارتش مصر برای از بین بردن تونل‌های حماس از سمت صحرای سینا، آن‌ها را به آب بست که صدای کشاورزان مصری به خاطر خشک شدن محصولاتشان درآمد.
این در حالی است که پمپاژ آب دریا و روانه کردن آن به زیر زمین برای اسرائیل تبعات منفی دارد؛ برای نمونه برخی رسانه‌ها به انتشار یک فایل ضبط شده پرداخته اند که حاوی گفت وگوی تند میان بنیامین نتانیاهو و اسرای آزاد شده و خانواده‌های آنان است و اسرائیلی‌ها با عصبانیت به نتانیاهو گفتند پمپاژ آب در تونل‌ها باعث مرگ اسرای باقیمانده نزد حماس خواهد شد.
از طرفی، ایالات متحده آمریکا با آن که حامی و متحد اصلی اسرائیل در جنگ غزه است، اما نگران اعتراضات جهانی به این عمل به خاطر تاثیرات زیست محیطی آن و همچنین نامشخص بودن تاثیرش روی ساختمان‌های غزه است و لذا استفاده از ابزارهایی، چون سگ و ربات‌ها را برای پاک‌سازی تونل‌ها توصیه کرده است. همچنین برخی از مقامات دولت بایدن نگران این هستند که استفاده از آب دریا موثر نباشد و تامین آب شیرین غزه را به خطر بیندازد.
در مقابل، رهبران جنبش تأکید کرده‌اند در دو سال اخیر براساس فن آوری‌های روز، تغییر و تحولات مهمی در تونل‌های غزه ایجاد کرده و آسیب پذیری آن را به حداقل رسانده اند. برخی تحلیلگران نظامی بر این باورند با آن که اسراییل کنترل حدود ۴۰ درصد از مناطق سطح زمین در غزه را دراختیار دارد؛ اما هیچ کنترلی بر تونل‌ها ندارد و این در حالی است که جنگ اصلی در زیر زمین در جریان است و حماس آماده غافلگیری‌های تازه‌ای علیه رژیم اشغالگر می‌باشد.
در هر حال تونل‌های گسترده در زیر غزه تبدیل به مزیت نظامی و تاکتیکی و بلکه راهبردی حماس در این جنگ دشوار شده و با توجه به سردرگمی و ناتوانی اسرائیل در برابر این تونل ها؛ امیدی به غلبه ارتش اسرائیل بر حماس وجود ندارد؛ لذا جنگ حالتی فرسایشی یافته و نهایتا اسرائیل با ناکامی در تحقق اهداف اولیه (نابودی حماس و آزادی یک جانبه اسرا) ناچار به قبول آتش بس خواهد شد.
۲۳ /۰۹ /۱۴۰۲