صبح صادق >>  خرد >> یادداشت
تاریخ انتشار : ۱۵ آبان ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۲  ، 
شناسه خبر : ۳۶۷۹۸۷
جمهوری اسلامی ایران و مسئله بازدارندگی
پایگاه بصیرت / مصطفی قربانی

تحلیل نوع و ماهیت اقدامات رژیم صهیونیستی در برابر محور مقاومت و از جمله، حمله اخیر این رژیم به ایران، نشان می‌دهد این رژیم درحال اجرای بازی «جوجه یا جوانک ترسو» است؛ به این ترتیب که در رویارویی با محور مقاومت تلاش می‌کند با حملات کور و دیوانه‌وار، هراس لازم را در طرف مقابل ایجاد کرده و او را به تسلیم وادار کند. تمرکز رژیم صهیونیستی بر این بازی، به دلیل بن‌بستی است که این رژیم در برابر جبهه مقاومت اسلامی در آن گرفتار شده است. این رژیم از یک سو نمی‌تواند جنگ را بدون دستاورد مشخصی به پایان برساند و از سویی هم تمایل ندارد هزینه‌های بی‌شمار تداوم جنگ را تحمل کند. بنابراین، با روی آوردن به بازی مبتنی بر تشدید وحشت، می‌خواهد طرف مقابل را تسلیم کند. با توجه به آنچه گفته شد، سؤال این است که کیفیت مواجهه با رژیم صهیونیستی با درنظرگرفتن ماهیت بازیگری آن، باید چگونه باشد؟

 راهبرد جمهوری اسلامی ایران در برابر رژیم صهیونی
راهبرد جمهوری اسلامی ایران در برابر رژیم صهیونی، مبتنی بر «تثبیت معادله بازدارندگی» است. بر این اساس، جمهوری اسلامی باید اقداماتی انجام دهد تا رژیم صهیونیستی از تجاوز به حریم ایران و محور مقاومت پشیمان شود و دیگر برای هیچ برهه‌ای، به حریم ایران اسلامی و سایر اضلاع محور مقاومت تجاوز نکند. در این میان، نکته مهم این است که عملیات‌های وعده صادق ۱ و ۲، با همین هدف صورت گرفتند؛ اما پرسش اینجاست که در مقطع کنونی چه باید کرد تا این بازدارندگی به‌صورت مطمئن و دائمی تثبیت شود؟ در توضیح باید گفت، بازدارندگی چهار رکن دارد که عبارتند از:

۱ ـ قابلیت؛ به معنای داشتن ظرفیت‌های لازم برای پاسخ به حمله طرف مقابل؛

۲ ـ اعتبار؛ یعنی داشتن اراده لازم برای ارائه پاسخ معتبر به تهدید‌های طرف مقابل؛

۳ ـ ثبات؛ در این زمینه، زمانی اقدامی بازدارنده تلقی می‌شود که محاسبات رهبران طرف مقابل را تغییر داده باشد؛

۴ ـ ارتباط؛ به معنای انتقال پیام به طرف مقابل درباره اهداف؛ به ویژه ارسال این پیام که درصورت ادامه تهدیدات وی، پاسخ محکم‌تری را دریافت خواهد کرد.

در بررسی تطبیق این ارکان با وضعیت قدرت جمهوری اسلامی ایران می‌توان گفت، جمهوری اسلامی از قابلیت‌های لازم و کافی برای پاسخ به تهدید‌های صهیونیست‌ها برخوردار است. برای نمونه، می‌توانیم به عملیات‌های موفق وعده صادق ۱ و ۲ اشاره کنیم. در این عملیات‌ها، پرتابه‌های ایران اعم از موشک و پهپاد، از لایه‌های گوناگون پدافندی رژیم صهیونیستی عبور کردند. این در حالی است که چندین کشور با صهیونیست‌ها در رهگیری پرتابه‌ها همکاری داشتند. همچنین، طی کردن مسافت زیاد به وسیله پرتابه‌ها از نکات قابل توجه در این عملیات بود. همچنین با وجود داشتن زمان کافی برای رهگیری این پرتابه‌ها، به‌ویژه در عملیات وعده صادق ۱، این پرتابه‌ها در اصابت قرار دادن اهداف تعیین شده در عمق سرزمین‌های اشغالی موفق عمل کردند.

در زمینه اعتبار نیز می‌توان به اراده جمهوری اسلامی ایران برای دادن پاسخ معتبر به طرف مقابل اشاره کرد؛ این در حالی است که جمهوری اسلامی می‌داند این رژیم نامشروع با زیرپاگذاشتن تمام پروتکل‌های حقوق بین‌الملل و کنوانسیون‌های آژانس جهانی هسته‌ای و از طرق غیرقانونی در پرتو حمایت‌های ظالمانه قدرت‌هایی، چون آمریکا، انگلیس، فرانسه و برخی از رژیم‌های منطقه‌ای به یک قدرت اتمی تبدیل شده است. درواقع، رویارویی با قدرتی با این مختصات، نشان‌دهنده اراده راسخ جمهوری اسلامی ایران برای موازنه‌سازی تهدیدهاست. سران بزدل صهیونیستی نیز می‌دانند ایران اراده و قدرت لازم برای مقابله با تهدید‌های این جرثومه فساد در منطقه را دارد.

با توجه به آنچه گفته شد، جمهوری اسلامی به‌خوبی ثابت کرده است که در برابر دشمن صهیونیستی و حامیان آن، هم از قابلیت‌ها و هم از اراده لازم برای ارائه پاسخ معتبر به تهدید‌ها و اقدامات آنها برخوردار است. رکن ارتباط نیز مربوط به موضع‌گیری‌های مقامات و اقدامات رسانه‌ای درباره اهداف عملیات وعده صادق بود که این نیز به‌خوبی ترسیم و اجرا شد.

 با این حال، با توجه به رکن ثبات در بازدارندگی که مبتنی بر تغییر محاسبات طرف مقابل است، به‌نظر می‌رسد این رکن هنوز به‌صورت کامل حاصل نشده است. در واقع، اگرچه عملیات‌های وعده صادق با موفقیت انجام شده‌اند، اما هنوز طرف مقابل در قبال توانایی‌های جمهوری اسلامی گرفتار خطای محاسباتی است و به تعبیر عامیانه، «سر عقل نیامده است». در این شرایط، به اقتضای شرایط و ماهیت بازی رژیم صهیونیستی در برابر جمهوری اسلامی ایران و سایر اضلاع محور مقاومت، نوع پاسخ به رژیم صهیونیستی باید به‌گونه‌ای باشد که به تعبیر رهبر معظم انقلاب، ضمن «فهماندن قدرت ایران» به طرف مقابل، نظام محاسباتی او در برابر ایران تغییر کند. 

 سخن پایانی
دو نکته مهم در این زمینه آن است که به احتمال زیاد اکنون صهیونیست‌ها به خیال خام خود تصور می‌کنند توان عملیات و ضربه زدن را از جمهوری اسلامی سلب کرده‌اند و جمهوری اسلامی ایران به هیچ‌وجه آماده ورود به جنگ نیست و پاسخ خود را همواره در سطح ایجاد بازدارندگی حفظ می‌کند. مبتنی بر محاسبه دوم است که آنها فضای تصاعد و تشدید بحران در منطقه را تقویت کرده‌اند. بنابراین، در تلاش برای پاسخ به غلط اضافی صهیونیست‌ها باید دقت شود اول اینکه توانایی جمهوری اسلامی ایران، همچون گذشته برای طرف مقابل اثبات شود و دوم پیامد‌ها و مخاطرات ورود جمهوری اسلامی به جنگ و آمادگی برای این مهم نیز برای طرف مقابل و همچنین منطقه غرب آسیا ترسیم شود. به نظر می‌رسد در این صورت است که نظام محاسباتی صهیونیست‌ها در برابر جمهوری اسلامی و محور مقاومت تغییر خواهد کرد و آنها دیگر گرفتار خطای محاسباتی نخواهند شد. در سایه توجه به این مهم است که قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران در برابر صهیونیست‌ها تثبیت می‌شود.