دکمه اگزیت کجاست؟

عملیات «طوفان‌الاقصی» در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آسیب‌های گسترده‌ای به زیرساخت‌های امنیتی، اقتصادی و فناوری رژیم صهیونیستی وارد کرد. روزنامه «معاریو» در گزارشی در جولای ۲۰۲۴ اعلام کرد، حدود ۴۰ هزار شرکت صهیونی پس از آغاز این درگیری‌ها مجبور به بستن در‌های خود شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال، این تعداد به ۶۰ هزار شرکت برسد. این آمار نشان‌دهنده تأثیر شدید جنگ بر اقتصاد رژیم صهیونیستی و بحرانی فراتر از همه بحران‎های قبلی رژیم اشغالگر است. بر اساس این آمار، ۷۷ درصد شرکت‎های تعطیل شده کسب‌وکار‌های کوچک هستند که آسیب‌پذیرترین بخش‌ها در مواجهه با بحران‌های اقتصادی شناخته می‌شوند. به گزارش «میدل ایست» طبق یک نظرسنجی انجام شده، ۵۶‎ درصد از مدیران شرکت‌های تجاری صهیونی اعلام کرده‌اند، از ابتدای جنگ با کاهش قابل توجهی در فعالیت‌های خود مواجه بوده‌اند؛ در این میان یکی از حوزه‌هایی که به شدت تحت تأثیر جنگ قرار گرفته، حوزه علم، فناوری و زیست‌بوم استارت‌آپی رژیم صهیونی است. این اکوسیستم فناوری که موتور اصلی رشد اقتصادی رژیم اشغالگر قدس شناخته می‌شود، حدود ۱۶‎درصد از تولید ناخالص داخلی‎ (GDP) و بیش از ‎۵۰ درصد از صادرات این رژیم را تشکیل می‌دهد. همچنین، این بخش بیش از ۲۵‎درصد از کل مالیات بر درآمد جمع‌آوری‌شده از سوی رژیم را تأمین می‌کند.

 سقوط سرمایه‌گذاری 
سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری نیز پس از طوفان‌الاقصی به دلیل ناپایداری امنیتی و اقتصادی به‌شدت تحت تأثیر قرار گرفته است. پس از حملات جنبش حماس و شروع درگیری‌های گسترده در سرزمین‎های اشغالی، سرمایه‌گذاران خارجی نسبت به تزریق سرمایه در اقتصاد این رژیم با احتیاط بیشتری عمل می‌کنند. این مسئله به ویژه در بخش استارت‌آپ‌های فناوری که به شدت به سرمایه‌گذاری‌های خارجی وابسته است، بیشتر مشهود است. استارت‌آپ‌های فناوری در این وضعیت نه تن‌ها با مشکلاتی در جذب سرمایه مواجه شده‌اند، بلکه بسیاری از آنها مجبور به کاهش فعالیت‌های خود یا حتی تعلیق کامل عملیات شده‌اند.

 شاخص‌ها قرمز شدند!
یکی از تأثیرات مشهود جنگ غزه، افت شدید شاخص‌های مالی شرکت‌های فناوری در بازار‌های بورس رژیم اشغالگر است. شرکت‌های فعال در حوزه فناوری که موتور محرک اقتصادی رژیم صهیونی شناخته می‌شدند، اکنون با افت ارزش سهام و کاهش جذب سرمایه مواجه هستند. این کاهش‌ها ناشی از چند عامل عمده است. نخستین عامل، نبود اطمینان اقتصادی و بی‌ثباتی سیاسی ناشی از درگیری‌های نظامی است. دومین عامل، نگرانی‌های امنیتی است که موجب شده بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی ترجیح دهند سرمایه‌های خود را به بازار‌های امن‌تر انتقال دهند. با اینکه برخی بخش‌های خاص همچنان توانسته‌اند سرمایه‌هایی جذب کنند، بخش بزرگی از اکوسیستم فناوری با افت شدید مواجه است. برای نمونه، حوزه امنیت سایبری همچنان توانسته سرمایه‌هایی جذب کند و حتی چندین معامله بزرگ در این حوزه انجام شده است؛ اما در مقابل، بسیاری از بخش‌های دیگر، از جمله بخش‌های نوآوری و تکنولوژی محور، با افت ارزش سهام و کاهش جذب سرمایه مواجه هستند. این مسئله به‌ویژه در حوزه عرضه‌های اولیه‎ (IPO) مشهود است که روند آن به دلیل وضعیت نامساعد اقتصادی به شدت کاهش یافته است.

 به دنبال راه خروج 
یکی از اصلی‌ترین پیامد‌های جنگ، خروج استارت‌آپ‌های فناوری از سرزمین‎های اشغالی است. رژیم صهیونیستی که تا پیش از جنگ یکی از قطب‌های اصلی استارت‌آپ و نوآوری‌های فناوری در جهان بود، اکنون با موجی از خروج استارت‌آپ‌ها مواجه است. بسیاری از استارت‌آپ‌های نوآورانه به دلیل شرایط ناامن اقتصادی و نگرانی‌های امنیتی، تصمیم گرفته‌اند فعالیت‌های خود را به خارج از سرزمین‎های اشغالی انتقال دهند. برای نمونه، شرکت «Soapy» که در زمینه فناوری‌های بهداشت و سلامت فعالیت می‌کند، اعلام کرده است عملیات خود را به نیویورک منتقل کرده تا از فشار‌های امنیتی و اقتصادی ناشی از جنگ دور بماند. شرکت «Alsomine» نیز که در زمینه بلاک‌چین فعالیت دارد، با مشکلاتی در جذب سرمایه مواجه شده و به دنبال انتقال بخشی از فعالیت‌های خود به خارج از سرزمین‎های اشغالی است. بسیاری از استارت‌آپ‌های دیگر نیز به دلیل کاهش حمایت‌های مالی و سرمایه‌گذاری خارجی، به دنبال فضا‌های امن‌تر و پایدارتر برای ادامه فعالیت‌های خود هستند. طبق گزارش‌های «تایمز اسرائیل»، حدود ۲۴ درصد از استارت‌آپ‌های صهیونی بخش‌هایی از فعالیت‌های خود را به خارج از کشور منتقل کرده‌اند و حدود یک‌سوم دیگر نیز اعلام کرده‌اند که قصد دارند در سال آینده عملیات خود را به خارج از کشور گسترش دهند. افزون بر این، حدود ۴۹‎ درصد از این استارت‌آپ‌ها لغو سرمایه‌گذاری‌ها را تجربه کرده‌اند و تنها ۳۱‎ درصد از آنها اطمینان دارند که می‌توانند در سال آینده سرمایه جدید جذب کنند.

 وداع با شرکت‌های فناوری 
افزون بر استارت‌آپ‌ها، شرکت‌های بزرگ فناوری نیز تحت تأثیر این وضعیت ناپایدار قرار گرفته‌اند. بسیاری از شرکت‌های چندملیتی که دفاتر و فعالیت‌هایی در سرزمین‎های اشغالی داشتند، برای جلوگیری از ریسک‌های احتمالی تصمیم گرفته‌اند فعالیت‌های خود را به خارج از کشور انتقال دهند. برای نمونه، شرکت‌های «Trustifi و Propel AI» به دلیل افزایش خطر‌های امنیتی و کاهش فعالیت‌های اقتصادی، بخشی از عملیات خود را به دفاتر خارجی انقال داده‌اند. خروج این شرکت‌های بزرگ فناوری به معنای کاهش فرصت‌های شغلی در این بخش و همچنین کاهش نوآوری و همکاری‌های بین‌المللی است. این تغییرات نه تنها به دلیل مشکلات امنیتی و نظامی است، بلکه به دلیل کاهش پرواز‌ها به سرزمین‎های اشغالی و تأثیرات مستقیم اقتصادی است. جنگ و درگیری‌های مداوم تأثیرات عمیقی بر اکوسیستم فناوری و اقتصاد استارت‌آپی رژیم اشغالگر داشته است. افزایش ریسک‌های امنیتی و اقتصادی موجب کاهش سرمایه‌گذاری‌ها، افت شاخص‌های مالی و خروج استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های بزرگ فناوری از این رژیم شده است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند در صورت تداوم این جنگ و افزایش تنش‌ها، به‌ویژه اگر به درگیری مستقیم با ایران منجر شود، اثرات منفی بر اقتصاد و زیست‌بوم استارت‌آپی اشغالگران خواهد داشت. همچنین، رکود اقتصادی ناشی از کاهش مصرف داخلی و افت سرمایه‌گذاری خارجی به شدت افزایش خواهد یافت و بسیاری از شرکت‌ها به تعطیلی کامل کشیده خواهند شد. تا پایان سال ۲۰۲۴، پیش‌بینی می‌شود که هزاران شرکت دیگر تعطیل شوند و اکوسیستم فناوری رژیم صهیونی به شدت تحت تأثیر قرار گیرد.