چرا تصمیمات خلق‏الساعه؟

بسم‏الله الرحمن الرحیم
بصیرت: شاید شما هم با شنیدن خبر تعطیلی روزهای شنبه و یکشنبه هفته آینده تعجب کرده باشید. یکشنبه شب اعلام شد بنابر تصمیم هیات دولت، تهران روزهای شنبه و یکشنبه هفته آینده تعطیل است و این تعطیلات تمام ادارات و سازمانهای دولتی نیز خواهد شد. این خبر هر چند 24 ساعت بعد تعدیل و تعطیلی ادارات لغو گردید لکن بر اساس تصمیم اولیه با تعطیلی روز دوشنبه که سالروز شهادت حضرت زهرا(س) است و تعطیلات روز پنجشنبه و جمعه ادارات، عملا فعالیتهای آموزشی، اداری، اقتصادی، تولید و خدماتی پنج روز متوقف می‏شد و علاوه بر اینکه مردم در چرخه تلاش و پویایی و انجام خدمات‏رسانی با مشکلاتی مواجه می‏شدند، این وقفه طولانی خود به خود برای کشور تعطیلات خیز ایران و بخصوص در سالی که به توصیه رهبر معظم انقلاب، سال همت و کار مضاعف اعلام شده، قطعا زیانبار و نافی اهداف ترسیم شده از سوی رهبری بود. زیان این تعطیلی در بخش آموزش یعنی مدارس و دانشگاه‏ها نه تنها کمتر از سایر بخش‏ها نیست، بلکه بیشتر است. با توجه به این واقعیت و اهمیت موضوع، لازم است چند نکته را یادآور شویم.
1ـ اگر تقویم‏ها و سررسیدهای خودتان را ورق بزنید، خواهید دید که تقویم ما ایرانی‏ها از تقویم رسمی سایر کشورهای جهان قرمزتر است، یعنی تعطیلات آن بیشتر است! بنابر آمار، تعداد روزهای تعطیل رسمی در کشورهای صنعتی اروپا 8 روز است و مجموع روزهایی هم که نیروهای کار می‏توانند مرخصی داشته باشند 21 روز است در حالیکه در کشور ما مطابق تقویم به طور متوسط 30 روز تعطیل رسمی داریم که به برکت سنت سیئه‏ای که تحت عنوان بین‏التعطیلین گذاشته شده و توقعی که در میان مردم دامن زده شده، روزهای تعطیل از این هم که هست بیشتر می‏شود و با 30 روز مرخصی استحقاقی و 30 روز تعطیلات رسمی، نیروی کار ایرانی حق دارد 60 روز کار را تعطیل کند. طبعا اگر رقم زیاد تعطیلات در کشور در کنار بازده پائین کار در کشور قرار دهیم که بر اساس گزارش یک کارشناس مدیریت و برنامه‏ریزی که در یک روزنامه دولتی منتشر شده بر اساس آمار جامعه جهانی کار، زمان کار مفید کارکنان در دستگاههای دولتی ایران فقط 22 دقیقه است در حالیکه این زمان در آلمان 7 ساعت و 20 دقیقه و در ژاپن حدود 8 ساعت است، به واقعیتهای تلخی می‏رسیم که باید همه ما را به تکاپو برای چاره‏اندیشی وادار کند.
بنابر این، اصلا شایسته نیست که بجای اتخاذ تدابیری برای کاهش تعطیلات در کشور که از ابتدای انقلاب تاکنون در حوزه شعار باقی مانده، با سلیقه‏گرایی و تصمیمات غیرکارشناسانه بر تعطیلات کشور بیفزائیم و ظرفیت‏های کار و منابع و مصالح ملی را برباد بدهیم. از این رو از اساسی‏ترین اقدامات دولت و مجلس، تنظیم مجدد جدول تعطیلات کشور و تلاش برای کاهش آن به منظور افزایش کارآیی و ارتقاء تولید است. با این نگاه که یقین داشته باشیم کاهش تعطیلات باعث کارآمدی نظام اقتصادی، آموزشی و اداری کشور می‏شود، متاسفانه مدیریت تعطیلات در ایران، تعطیل شده و فقط هر چند صباحی یکبار از خواب بیدار می‏شود و پس از اندکی شعارزدگی، دوباره به خواب می‏رود.
2ـ موضوع مهم دیگر پس از تعداد زیاد روزهای تعطیل در کشور، نحوه استفاده از آنها و موضوع اوقات فراغت است که مع‏الاسف در تجدید نیرو و بازدهی افراد و در پی آن اقتصاد کشور نقش درستی ایفا نمی‏کند. بنابر این، سئوال اصلی اینست که آیا با وجود تعطیلات فراوان در تقویم کشور، این تعطیلات باعث رفع خستگی و آرامش روحی و روانی در نیروهای کار می‏شود یا خیر؟
بررسی‏ها نشان می‏دهند به رغم وجود تعطیلات فراوان در ایران، بار کیفی و بهره‏وری این ایام برای مردم چندان مناسب نیست.
متاسفانه مدیریت تعطیلات، که یکی از تعیین کننده‏ترین عناصر پیشرفت جوامع است در این زمینه نیز نتوانسته انگیزه، فضا و سازماندهی مناسبی برای استفاده از تعطیلات را ایجاد کرده و شادابی لازم را به روح مردم تزریق نماید. به عبارت دیگر، فقط اقتصاد و تولید کشور نیست که از این تعطیلات غیرکارشناسانه دچار اختلال می‏شود بلکه فرهنگ کار و انگیزه برای تولید و روحیه مدیریت اوقات فراغت نیز لطمه می‏بیند.
در یک نگاه آسیب‏شناسانه باید اعتراف کرد که روحیه کار و از آن مهمتر کارآفرینی و خلاقیت در کشور بر اثر کثرت تعطیلات به ظاهر عامه‏پسند و با اعلام تعطیلی‏های بی‏رویه و غیرکارشناسانه لطمه دیده و بهره‏وری کار و برنامه‏های توسعه‏ای با مشکلات جدی مواجه شده است. از این رو ساماندهی وضعیت تعطیلات کشور باید از جنبه‏های اقتصادی، توسعه‏ای، آموزشی، فرهنگی، اعتقادی، سیاسی و... مورد بازنگری قرار گیرد و به دغدغه مدیران کشور در بخش‏های مختلف در سالی که باید با کار و همت مضاعف اسباب پیشرفت و توسعه ایران را فراهم نمود، توجه جدی شود.
3ـ هر چند تعطیلی اخیر در صورت عملی شدن علی‏الظاهر مختص تهران و تهرانی‏ها بود، اما ناگفته پیداست که با توجه به محوری بودن تهران و مرکزیت این کلان شهر در مدیریت و تصمیم‏گیریهای کشوری در زمینه‏های اقتصادی و اجتماعی، این تصمیم به معنای تعطیلی عملی فعالیتهای استانی و شهرستانی است و منجر به تسری آن به سایر مراکز می‏شود. بنابر این تصمیم‏گیری برای تهران به طور ناخواسته مشکلاتی را برای فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی شهرستانیها ایجاد خواهد کرد.
4ـ دولت در تصمیم اولیه خود برای تعطیل کردن روزهای شنبه و یکشنبه و پیوند آن به تعطیلات قبل و بعد از آن، نه تنها به لحاظ اقتصادی و مالی و روند تولید کشور بی‏توجهی کرد بلکه عجیب‏تر آنکه هیچ دلیل موجهی برای این تعطیلات اعلام نکرده و اکثر توجیهات ارائه شده تنها حدس و گمانه‏زنی سایتها و خبرگزاریها بوده و مواردی همچون برگزاری اجلاس سران گروه 15 در تهران نمی‏تواند دلیل مناسبی برای این تصمیم و اعلام موقعیت اضطراری در تهران و تعطیلی طولانی مرکز کشور گردد.
با کمال تأسف این تصمیم اینگونه مورد تفسیر رسانه‏های خارجی قرار گرفته که دستگاههای انتظامی و امنیتی کشور از توان لازم برای برقراری امنیت در برگزاری این اجلاس کوچک برخوردار نبوده و بایستی از دو روز قبل کشور را به تعطیلی بکشانند که این فقط خوراک تبلیغاتی مناسبی برای بوقهای تبلیغاتی و رسانه‏های استکباری است.
5ـ فراموش نکرده‏ایم که رهبر معظم انقلاب بارها بر این نکته تأکید داشته‏اند که باید نسبت به فراوانی تعطیلات کشور چاره‏اندیشی شود. علاوه بر این درست در آغاز سال جدید و در پی فراخوان رهبری به همت مضاعف و کار مضاعف، توقع این بود که دولت در اقدامی شایسته طرحی برای کاهش تعطیلات رسمی کشور تهیه و به مجلس ارائه نماید و از این طریق بر فعالیت‏های اجتماعی و تکاپوی اقتصادی بیفزاید و زمینه را برای خروج از وضعیت دشوار اقتصادی و رسیدن به مرزهای توسعه‏یافتگی فراهم کند نه اینکه با افزایش تعطیلات ناگهانی و تصمیمات خلق‏الساعه، به ساختار اقتصادی کشور لطمه وارد کرده و روند کارهای عادی و جاری را نیز دستخوش تأخیر نماید و به جای عملی ساختن رهنمود همت و کار مضاعف درصدد ایجاد تعطیلات مضاعف باشد!
با اینکه بعدازظهر دیروز اخبار پراکنده‏ای در تکذیب خبر تعطیلی ادارات در روزهای شنبه و یکشنبه هفته آینده و انحصار آن در مدارس و دانشگاه‏ها منتشر شد، ولی حتی همین خبر با توجه به ضدونقیض‏گوئی‏هائی که در منابع آنها وجود دارد و اینکه این تعطیلی برای مدارس و دانشگاه‏ها نیز زیانبار است، نشان دهنده عدم تدبیر در تصمیم‏گیری است. اگر اصل خبر درست نبوده، لازم بود سخنگوی دولت بلافاصله آنرا تکذیب می‏کرد. با اینحال عدول از یک تصمیم نسنجیده نیز اقدامی مثبت تلقی می‏شود و انتظار اینست که از این پس همواره همه تصمیم‏های دولت بر اساس کارشناسی باشد.