
بررسی برنامه دولت بختیار امروز نیز در مجلس شورای ملی ادامه یافت.
در آغاز جلسه علنی امروز مجلس که بریاست دکتر جواد سعید تشکیل شد غلامرضا هاشمی (نماینده میاندوآب) با اشاره به رویدادهای اخیر در نقاط مختلف کشور گفت:
استعمار فرهنگی باید از دانشگاهها از بین برود و از دانشجویان که زندانی سیاسی بودهاند اعادهی حیثیت شده و به تحصیل ادامه دهند.
اظهارات پزشکپور
دومین ناطق جلسه امروز مجلس شورایملی محسن پزشکپور بود. وی ضمن بیان مقدمهای گفت:
غاتگران داخلی و خارجی نه تنها گروههای عظیم از جوانان میهن ما را به جرم آگاه دلی به زیر زنجیر و حبس و شکنجه کشیدهاند نه تنها میهن ما برای ملت قهرمان به یک زندان تبدیل گردید بلکه خائنان و تبهکاران آنچنان بر نهادهای قومی و فرهنگی ملت ایران یورش آوردند که هر آنچه را که ساخته کار و کوشش سالهای گذشته بود، در هم کوفتند.
پزشکپور گفت: «هیأت حاکمه ایران طی سالهای متمادی به گونهی خشنترین و ظالمانهترین و فاسدترین نوع حکومتهای استبدادی بر جامعه ایرانی تحمیل گردید، غارتگران که نسبت به ملت ایران شد، در تاریخ جهان بیسابقه است و رسیدگی سریع و دقیق در این زمینه از وظائف اولیه نظام انقلابی ملی خواهد بود، ناطق گفت:
آن کسانی علیه امنیت ملی و موجودیت ملی و اقتصادی ما قیام کردند.
تاکنون جز عده قلیلی را بازداشت نکردهاند، و بقیه هم رفتند و رفتند، این است آنچه که سالها به ملت ایران تحمیل کردند؟ کجا هستند؟ چرا مواضع خود را ترک کردند. ما هر چه درباره کردهای آن سوی مرز گفتیم توجه نکردند و امروز کردها را در عراق قتلعام کردند. امروز ما را در این منطقه با مخاطرات عظیم روبرو کردهاند. پزشکپور افزود:
حاکمیت ملی تجزیهپذیر نیست. آقای دکتر بختیار!: «شما عنوان کردهاید که ما نمیخواهیم ژاندارم خلیجفارس باشیم» این سخن خطرناکترین زمزمهای است که من شنیدهام زیرا ما اگر خلیجفارس را ترک گوئیم و سرنوشت آنرا به عهده دیگران بگذاریم این «دیگران جز سیاستهای استعماری قدرتی دیگر نخواهد بود»
خلیجفارس، سرنوشت و حوادث آن هرگز نمیتواند جدا از سرنوشت و استقلال و موجودیت ملت ایران باشد. (صحیح است)
گویا میخواهند پس از جدایی بحرین آخرین صحنه را باز کنند و به حضور به حق و تاریخی و ضرورت ملت ایران در آبهای گرم خلیجفارس پایان دهند. من در اینجا به افسران نیروی دریائی ایران درود میفرستم و نظر همه نیروهای انقلابی و ملی را به این موضوع مهم و سرنوشتساز معطوف میدارم.»
حدود ساعت 11 گروهی از نمایندگان پیشنهاد کفایت مذاکرات به رئیس مجلس دادند که چند نماینده در موافقت و مخالفت با این پیشنهاد صحبت کردند. رستم رفعتی نماینده دهلران به عنوان موافق با پیشنهاد کفایت مذاکرات گفت: «آنچه ما تاکنون در اینجا صحبت کردهایم، همان چیزهایی بود که آقای نخستوزیر نیز قبلاً در اینجا گفته است و قول داده داده است که به آنها عمل کند.
ما همه به عنوان نمایندگان مجلس شورایملی که در دوران حکومت منحوس هویدایی نماینده بودهایم، مسئول هستیم (همهمه گروهی از نمایندگان)
در زمان هویدا 13 سال سکوت محض بود ولی همت جوانان، نوجوانان و دانشجویان مملکت به رهبری روحانیت عالیقدر فضای امروز را بوجود آورده است. ناطق افزود: «آقای بختیار اساس ساواک را یک بختیاری گذاشت. امیدوارم شاهپور بختیار مثل تیمور بختیار نباشد». (تذکر رئیس آقا شما راجع به پیشنهادتان صحبت کنید، شما همیشه بعنوان پیشنهاد پای تریبون میآئید و حرفهای خود را میزنید)
جلال پارسای مطلق نماینده جیرفت بعنوان مخالف پیشنهاد مذاکرات گفت: «من پیشنهاد میکنم فرصت بیشتری به نمایندگان داده شود که نظیر گذشته باز هم از این مسایل فرمایشی در مجلس حکمفرما نباشد و نمونهاش هم همین پیشنهاد کفایت مذاکرات ساختگی است. (همهمه شدید نمایندگان و اعتراض به پارسای مطلق).
رئیس- آقا چرا به مجلس توهین میکنید.
همهمه نمایندگان
آقای بختیار من متأسفم که شما در زمانی سمت نخستوزیر را پذیرفتهاید که ملت ایران - روحانیت و اعضای جبهه ملی با شما مخالفند. رئیس: آقای پارسا! شما راجع به پیشنهادتان صحبت کنید، چرا نطق میکنید.
پس از سخنان موافق و مخالف نسبت به کفایت مذاکرات رأی گرفته شد و کفایت مذاکرات به تصویب رسید.
پس از پایان سخنان مخالفین و موافقین که در برنامه دولت بحث کرده بودند، دکتر بختیار نخستوزیر در پاسخ به تذکرات آنان گفت: «عدهای از نمایندگان محترم در سخنان خود بیش از حد اعتدال به گذشته پرداختند و کمتر درباره برنامه این دولت صحبت کردند. مطالبی که در اینجا بیش از هر چیز به آن اشاره شد، مفاسد دولتهای گذشته بود. آقایان میدانند که من در این دولتها و همکارانم دخالتی نداشتهایم و به هیچ عنوان نخواستیم در این مدت از حالت انزوا بیرون آئیم.
یکی از نمایندگان گفتند که من از این دولتها حقوق گرفتهام. آنچه که من کردهام، این بوده که اول کار کردم و بعد مزد گرفتم و این مزد را حلال میدانم. زندگی من برای همه آقایان روشن است و امیدوارم نکته ابهامی در میان نباشد. درباره مجازات خطاکاران نخستوزیر گفت بازجویی از تیمسار نصیری آغاز شده است (نمایندگان آفرین) و این کار شوخی نیست یا من میروم یا آنها را به مجازاتی که لایق آن هستند میرسانم. هیچکس بیشتر از من از ساواک رنج نبرده است. من در سلولهایی گرفتار شدهام که نه میشد نماز خواند و نه ورزش کرد. بهرحال امیدوارم این عملیات وحشیانه ساواک و شکنجههای آنان در این مملکت تکرار نشود. ولی باید توجه داشت اگر همه را آزاد بگذاریم که هرچه میخواهند بکنند این مملکت دوام و بقا نخواهد داشت.
البته اجازه میدهیم هر کس هرچه میخواهد بگوید ولی نمیتوانیم اجازه بدهیم هر کاری دلشان خواست بکنند (احسنت)
صحبت از این شد که آیات عظام با ما همراه نیستند، آیات عظام بالاتر از این هستند که بیایند وارد گود سیاست شوند. بلکه باید دولتها را از موضع عالی خود ارشاد و راهنمائی کنند. درباره مساله اوقاف نخستوزیر گفت: در این سالها این سازمان بقدری مبتذل و برخلاف شئون اسلامی اداره میشد که من گفتم آنرا فعلاً متوقف سازند تا نمایندگان آیات عظام آنرا اداره کنند و دولت فقط حسابدار آن باشد.
نخستوزیر گفت من با رأی تمایل شما نمایندگان به این مجلس آمدهام و با رأی شما کار میکنم و با رأی عدم اعتماد شما هم خواهم رفت.
نخستوزیر افزود: آنچه در برنامه دولت من است در اساسنامه جبهه ملی داریم. بنابراین آنچه را جبهه ملی میخواهد، من در برنامه دولت خود آوردهام و اگر دوستان جبهه ملی نظر موافقی ندارند، نقار سیاسی نیست، بلکه یک گلایه شخصی است. ما در میان فضای ایران دیروز که اختناق و خفقان فساد تمام فضای آنرا فرا گرفته بود و ایران مترقی آینده فقط یک پل بیشتر نیستیم و وقتی ایران به راه ترقی افتاد، اگر خواستند میمانیم و الا مرخص میشویم نخستوزیر گفت: یک روز قبل از نخستوزیری نمایندگان روزنامهها به منزل من آمدند و من به آنها گفتم شما آزادی کامل دارید که هرچه میخواهید بنویسید و هیچوقت بالا سر شما مأمور نخواهم گذاشت، ولی خودتان روی وطنپرستی مسائل مملکت را در نظر بگیرید. روزنامهها از آن روز آزاد شدند و حالا هم آزاد هستند و تا زمانیکه من هستم، آزاد خواهند بود. در مورد آزادی رادیو و تلویزیون گفت: حتی رادیو بیبیسی هم در کنترل دولت است. متأسفانه در رادیو تلویزیون ما تمام کسانیکه نماینده ساواک هستند و از سوی ساواک تعیین شده بودند. حالا همه آزادیخواه شدهاند.
نخستوزیر گفت: از امروز دستور دادهام هر یک از آقایان هر چند بار بخواهند میتوانند به عتبات عالیات سفر کنند و حق خروج را هم به هزار تومان برمیگردانیم.
در قسمت دیگر از سخنان خود درباره دولت گذشته گفت:
هویدا قبل از مرگ مرد ولی دکتر محمد مصدق هنوز زنده است.
درباره خلیجفارس، نخستوزیر گفت: «ما از خلیجفارس، یک مسئله ساختیم. من امنیت خلیجفارس را تا آنجا که مربوط و متعلق به ایران است، حفظ میکنم ولی منافع نفتکشهای کشورهای بزرگ را حفظ میکنم ولی منافع نفتکشههای کشورهای بزرگ را حفظ نخواهم کرد «رل ژاندارم را بازی نخواهم کرد. آنها که نفت میخرند و مالالتجاره دارند. بیایند راه خودشان را حفظ کنند. برای ژاندارم شدن خلیجفارس دهها میلیارد دلار خرج کردهاند. خلیجفارس، خلیجفارس است و آنهائیکه خلیجفارس را به نام دیگری میشناسند، یا بیسواد و ابله هستند، یا اغراض شخصی دارند.
نخستوزیر درباره نقش ارتش گفت: وجود ارتش قوی میتواند استقلال و تمامیت ارضی کشور را تضمین کند. آنهائیکه به ارتش به نحوی اهانت میکنند خیال باطل دارند. باید ارتش را از عوامل ناپاک تصفیه کرد.
نخستوزیر اعلام کرد که یکصدنفر از افراد ساواک تاکنون از کار اخراج شده و محاکمه هم خواهند شد.
در مورد دانشگاهها بختیار گفت: بدانشگاهها استقلال کامل خواهیم داد و کادر آموزشی، کارکنان و روسای دانشکدهها را انتخاب خواهد کرد. در حال حاضر نیز تمام رؤسای انتصابی دانشکدهها نیز استعفای خود را به من دادهاند. ولی من از آنها خواستهام که تا انتخاب روسای جدید سر کار خودشان باشند.
پس از پایان سخنان نخستوزیر محسن پزشکپور گفت ما ژاندارم نفتکشها نمیخواهیم باشیم. ولی حافظ منافع خلیجفارس خواهیم بود. نخستوزیر توضیح داد خلیجفارس متعلق بکشورهائ است که در ساحل این خلیج قرار دارند و دو سوم سواحل خلیجفارس متعلق به ایران است و من گفتم تا آنجا که لازم باشد در منطقهای که مربوط به ایران است پرچم سه رنگ به اهتزاز در خواهد آمد و افراد غیرساحلی را در خلیجفارس تحمل نخواهد کرد.
در این هنگام گلدانهای اخذ رأی به تالار جلسه آورده شد و نمایندگان به ترتیب پشت تریبون دعوت میشدند و آراء مخالف و موافق خود را بگلدانها میریختند.
بالاخره پس از 15 ساعت بحث و بررسی پیرامون برنامه دولت بختیار ساعت 12 ظهر امروز مجلس شورایملی به دولت رأی اعتماد داد از 205 نفر عده حاضر در جلسه 149 نفر به دولت بختیار رأی اعتماد دادند 43 نفر رأی مخالف و 13 نماینده نیز رأی ممتنع به دولت بختیار دادند.