آیت‌الله هاشمی رفسنجانی: وکالت با همه سوابق کهن، به نیازهای تازه نیز پاسخ می‌دهد

وکالت که فراتر از معنای لغوی، یک پایه بسیار مهم برای روشن کردن زوایای پرونده‌های قضایی می‌باشد، چنان اهمیتی دارد که همه ملت‌ها با هر نوع نگرش دینی و مذهبی به آن توجه می‌نمایند و شغل وکالت به عنوان مدافع از حق و قانون، یکی از شغل‌های فراگیر بین‌المللی در همه جوامع شناخته شده است.

نگاهی تاریخی به دعاوی گوناگون انسان‌ها از گذشته‌های دور تا امروز، نشان از همراهی پابه‌پای وکالت و وکلا با اتفاقات و اختلافات فردی و جمعی بشریت دارد.

با توجه به تغییرات متوالی مصادیق و جزئیات فرهنگ‌ها، توجه به اقتضائات زمانی و مستحدثات در وکالت از ضرورت‌هاست و خدا را شکر که مجامع بین‌المللی مربوطه نیز به آن توجه کرده‌اند و وکالت با همه سوابق کهن، به نیازهای تازه نیز پاسخ می‌دهد که البته باید نو به نو بررسی و روزآمد شود.

نکته دیگر در امر وکالت، تاکید بر حفظ استقلال وکلاست که این مهم نیز در اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و مصوبه 1990 سازمان ملل متحد در هاوانا مدنظر بوده که استقلال کانون‌های وکلا و به تبع آن استقلال وکیل، جزو ذاتی و اساسی آن است.

در نگاه داخلی به این موضوع نیز انطباق نظام قضایی کشور با استانداردهای بین‌المللی و کارآیی و اثرگذاری آن در سطح جهان، مستلزم انطباق شرایط سیستم قضایی و وکالتی، با ضوابطی است که در دنیا پذیرفته شده است و امیدوارم نهادهای مربوطه داخلی، در تعامل با سازمان‌های جهانی مسئول، به پالایش قوانین قضایی خویش بپردازند.

البته عنایت به این نکته ظریف از ضرورت‌هاست که وکالت ریشه در شرع انور دارد و ذات احدیت آنجا که قصد داشته ارتباط عمیق و پرمسئولیت دو نفر را بیان کند، از کلمه «وکیل» استفاده فرموده است. همچنین در روایات اسلامی نیز آمده است که مستحب است اهل مروّت در مرافعات از وکیل استفاده کنند، لذا در اینکه وکالت و وکیل مقوله‌ای شرعی و عقلی و موید به سنت رسول(ص) است، تردیدی نیست و نظام قضایی و حقوق اسلامی نیز از آغاز با آن الفت و آشنایی داشته و برگزاری همایش‌های بین‌المللی راهی برای شناخت نکات مثبت مباحث مربوط به وکالت در ملت‌های گوناگون و تسهیل‌کننده مسیر اقتباس است.

از میهمانانی که رنج سفر را بر خویش هموار کرده‌اند و از برگزارکنندگان این همایش بین‌المللی تشکر و قدردانی می‌نمایم و امیدوارم آنچه که مربوط به حق انسان‌هاست، مهم شمرده شود و شاهد آینده‌ای باشیم که در آن هیچ انسانی در دنیا احساس ظلم ننماید که البته رضایت و نارضایتی دو مقوله حتمی در پرونده‌های قضایی و کارهای وکیلان است.

در ادامه همایش استقلال حرفه وکالت و کانون‌های وکلا از منظر بین‌المللی، رئیس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادکستری ایران (اسکودا) گفت: کانون‌های وکلا بدون استقلال از جوهر و ذات خود خالی می‌شوند و به طور طبیعی حق مردم نیز مخدوش می‌شود.

بهمن کشاورز گفت: تا زمانی که استقلال کانون‌ها که موجد و ضامن بقای استقلال و آزادگی وکیل است به معنی واقعی و به طور کامل در جامعه‌ای محقق نشود نه تکراری خواهد بود و نه موجب ملال.

وی ادامه داد: به‌رغم تلاش‌های بسیار این استقلال در کشور و نظام حقوقی ما هنوز مساله است و حتی در خصوص تعریف آن، بین کانون‌های وکلا و برخی مسئولان نظام قضایی وحدت نظر وجود ندارد. هر چند که این موضوع در بسیاری از کشورها حل شده و اگر به مقررات و اسناد بین‌المللی ناظر به موضوع مراجعه شود روشن خواهد شد که در تعریف استقلال ابهامی وجود ندارد و صرفا تفسیر به رای است که باعث دست نیافتن ما به تعریف درست و روشن می‌شود.

وی هدف از برگزاری این همایش را تلاشی برای دست یافتن به قدر متقین آنچه در نظام‌های حقوقی دیگر در این خصوص وجود دارد، است.

کشاورز تصریح کرد: امید است این اقدام آغاز حرکتی باشد که کانون‌های وکلای جمهوری اسلامی ایران را از نظر استقلال به همگان در دیگر کشورها و جوامع پیوند دهد یا نزدیک کند.

همچنین رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز گفت: هر جا که سیاست در قضاوت دخالت کرده، قضاوت از مسیر مستقیم منحرف شده است.

علی نجفی توانا اظهار کرد: حق دفاع از محوری‌ترین و حیاتی‌ترین حقوق اساسی تلقی می‌شود.

وی ادامه داد: دفاع از حضور وکیل در فرایند دادرسی در تمام اسناد بین‌المللی و قوانین اساسی کشورهای جهان به عنوان بدیهی‌ترین ساز و کار یک دادرسی عادلانه و منصفانه پیش‌بینی و حتی بسترسازی برای تامین آن از زمره تکالیف دولت‌ها تلقی شده است.

نجفی‌توانا با اشاره به اینکه حقوق بشر جزو حقوق اساسی انسان‌هاست و تنها وکیل مستقل می‌تواند از این حقوق دفاع کند، گفت: وکیلی که مستقل نباشد، قدرت دفاع از حق را نخواهد داشت؛ لذا کانون وکلای جهان برای ایجاد یک سپر دفاعی و استحکام بخشی به استقلال نهاد وکالت در انجمن بین‌المللی وکلای جهان گرد هم آمده‌اند.

رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز با اشاره به قانون جدید آیین دادرسی کیفری و تبصره ماده 48 گفت: شورای نگهبان با حذف ممنوعیت حضور یک هفته‌ای وکیل در جرایم امنیتی، آزادی دفاع را برای وکیل و موکل قایل شد، اما متاسفانه نمایندگان مجلس در عرض سه روز موضوعی را تصویب کردند که بی‌نظیر است.

وی افزود: امیدوارم مجلس تمام وکلا را طبق لیستی که ما ارایه می‌دهیم به عنوان وکلای رسمی و شایسته بپذیرند.