دکتر ظریف: در مذاکرات اخیر هسته‌ای طرح صهیونیستی امنیتی‌سازی ایران فرو پاشید

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم

لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم. حسبنا‌الله ونعم الوکیل، نعم المولی و نعم النصیر

با سلام و ادب خدمت ملت مقاوم، هوشیار و دلاور ایران و نمایندگان محترم این مردم، و با سلام و درود به روان بنیانگزار جمهوری اسلامی و شهدای انقلاب و جنگ تحمیلی و به ویژه شهدای عزیز هسته‌ای و ایثارگران بزرگوار و خانواده‌های معزز ایشان، و با تبریک عید سعید فطر و آرزوی قبولی طاعات و عبادات، و با تشکر و سپاس ویژه از همه شما مردم برای دعاهایی که در این ایام مبارک و در طول 22 ماه گذشته به ما هدیه کرده اید.

یک هفته پیش در چنین روزی توافقی تاریخی بین ایران و شش کشور قدرتمند دنیا به سرانجام رسید. توافقی که مورد توجه گسترده جهانیان قرار گرفت. طرح صهیونیستی امنیتی‌سازی ایران فروپاشید و جهانیان از این توافق به عنوان پیروزی عقلانیت و منطق استقبال کرده و آن را نقطه عطفی در تاریخ روابط بین الملل دانستند.به اعتراف دوست و دشمن، آنچه در این میان به اثبات رسید عزت، خودباوری، اقتدار و سربلندی توام با حکمت مردم ایران و رهبر فرزانه ما بود.

در این مذاکرات طولانی و نفس گیر و با توکل بخدا و پشتیبانی مردم:

- بر همگان ثابت که جمهوری اسلامی ایران با شش قدرت بزرگ دنیا مذاکره می‌کند اما باج نمی‌دهد،

- ثابت شد جمهوری اسلامی ایران در سخت‌ترین شرایط تحریم حاضر است دو سال مذاکرات را ادامه دهد ولی در برابر فشار مقاومت نماید و از خواسته‌ها و خطوط قرمز خود عدول ننماید،

- و بالاخره یک بار دیگر بر آمریکا ثابت گردید که به تعبیر مقام معظم رهبری تسلیم ایران را مگر به خواب ببینند.

فرزندان شما ملت ایران در این مذاکرات برای شش قدرت بزرگ دنیا و نماینده عالی اتحادیه اروپا:

- روشن نمودند که هیچ کس هرگز نباید ایران و ایرانی را تهدید نماید،

- روشن نمودند غنی‌سازی ما و تحقیق و توسعه مرتبط با آن، و اصولا هیچ تاسیسات هسته‌ای ایران هرگز تعطیل نمی‌شوند،

- روشن نمودند که برنامه موشکی و تسلیحاتی ما به هیچ کس ربطی ندارد،

- روشن نمودند اگر کسی در منطقه باید پاسخگو باشد آمریکا و غرب است که تمامی جنایاتی که در فلسطین و یمن و سوریه و... صورت می‌گیرد بوسیله سلاح‌هایی است که آنها تامین کرده‌اند.

شدت عصبانیت معاندین جمهوری اسلامی، و در راس آنها رژیم صهیونیستی، به خوبی نشان دهنده تثبیت و تحکیم اقتدار منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی ایران است. جای تعجب ندارد که شاهد جیغ و دادهای نخست‌وزیر عصبانی آن رژیم و توسل او به کنگره آمریکا برای رای منفی به توافقی هستیم که از دید او «حاضر است خودش را بکشد تا جلوی این توافق که برای رژیم صهیونیستی خطری جبران ناشدنی است را بگیرد.» و اصلا عجیب نیست که ایپک، بزرگترین لابی صهیونیستی در آمریکا، به همین منظور تبلیغات چندین میلیون دلاری به راه انداخته است، تا به تعبیر خودشان جلوی این «توافق خطرناک» را بگیرند. دوستان عزیز، هیچگاه رژیم صهیونیستی در میان متحدین خود تا این حد منزوی نبوده است.

جناب آقای رئیس

در اینجا افتخار دارم بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، متن کامل برنامه جامع اقدام مشترک را به مجلس محترم ارائه نمایم.

خواهران و برادران گرامی،

توافق هسته‌ای را در سطوح مختلف می‌توان تحلیل کرد. می‌توان در سطوح کلان یا خرد به آن نگریست. می‌توان در سطوح بین‌المللی، منطقه‌ای و داخلی آن را ارزیابی کرد. می‌توان از زاویه راهبردی به آن نگاه کرد، می‌توان از زاویه تحریم‌ها آن را بررسی کرد و می‌توان از زاویه برنامه هسته‌ای به ارزیابی آن پرداخت. ولی از هر سطحی که تحلیل می‌کنیم، نباید فراموش کرد که هر توافقی بهرحال یک بده بستان است. هر طرف از بخشی از خواسته‌های خود به نفع بخش مهم‌تری از آنها صرفنظر می‌کند و مذاکره تا آنجا ادامه پیدا می‌کند که داده‌ها و ستانده‌های دو طرف کم و بیش متعادل گردد. با این توضیح، سوال این است که در یک تصویر بزرگ، داده‌ها و ستانده‌های ما و 1+5 در این مبارزه طولانی و نفس گیر چه بوده است؟

اهداف کلیدی جمهوری اسلامی ایران که برای رسیدن به آنها پافشاری کردیم و اکنون در برجام «ستانده‌های جمهوری اسلامی:» به شمار می‌رود عبارت بود از:

- حفظ عزت و اقتدار جمهوری اسلامی ایران

-  تثبیت برنامه هسته‌ای به ویژه غنی سازی و رآکتور آب سنگین و شناسایی بین‌المللی آن‌ها،

-  رفع تحریم‌ها،

-  پایان دادن به 6 قطعنامه تهدید آمیز که تحت فصل هفتم منشور ملل متحد نه تنها تحریم بر مردم ایران تحمیل می‌کردند، بلکه برنامه هسته‌ای ایران را ممنوع کرده و جلوگیری از تقویت توان دفاعی و موشکی کشور را به یک وظیفه بین‌المللی با استفاده از همه ابزارها تبدیل کرده بودند.

برای طرف مقابل، خواسته کلیدی در مذاکرات این بود که:

-  از عدم دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای، از طریق محدودیت‌ها و نظارت‌ها اطمینان حاصل کند. آنچه طرف مقابل به دست آورده، علی‌رغم همه رجزخوانی‌ها، در حقیقت تحصیل حاصل است. براساس آموخته‌های دینی و انسانی که در فتوای تاریخی مقام معظم رهبری تجلی پیدا کرده است، جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و نیست. بنابراین ایجاد اطمینان از این امر بدیهی، امتیاز خاصی به شمار نمی‌رود، ولو اینکه برای تحقق آن برخی محدودیتها یا نظارت‌ها پذیرفته شود. آن هم محدودیت‌هایی که فقط برای یک دوره زمانی معین بوده و تاریخ انقضای مشخص دارد،و ضمنا هیچ نیازی از کشور نیز به واسطه آن تعطیل نمی‌شود، و نظارت‌هایی که پس از بررسی‌های گسترده کارشناسی، امکان سوءاستفاده از آنها وجود ندارد و اطلاعات غیرضروری یا مخل امنیت کشور در دسترس بیگانه قرار نمی‌دهد.

اما علاوه بر تثبیت عزت و اقتدارجمهوری اسلامی، ستانده عملی ما در عرصه این مذاکرات چیست؟ بزرگترین دستاورد ما مهر تایید شورای امنیت بر غنی سازی در ایران است که اصولا چنین امری در تاریخ شورای امنیت بی‌سابقه است. شورای امنیت درشش قطعنامه خود که همگی تحت فصل هفت منشور صادر شده‌اند برنامه غنی‌سازی ایران را به عنوان تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌الملل شناسایی و ممنوع کرده بود. حال همان شورای امنیت،با تصویب قطعنامه‌ای که در کلیت خود تحت فصل هفت نیست، نه تنها برنامه هسته‌ای ایران و از جمله غنی سازی رابه عنوان یک برنامه مشروع و قانونی پذیرفت، بلکه حتی همه کشورها را تشویق نمود که برای توسعه آن با ایران همکاری کنند.از آن مهم‌تر این که حتی آینده تجاری – صنعتی برنامه غنی‌سازی ایران نیز به رسمیت شناخته شد.

دوستان عزیز،

برنامه غنی‌سازی ایران بدون یک روز توقف و یا تعلیق ادامه خواهد یافت.جمهوری اسلامی ایران براساس یک طرح مدون و دقیق علمی و فنی،در 8 سال نخست برنامه جامع اقدام مشترک با پذیرش برخی محدودیت‌ها،نه تنها برنامه هسته‌ای خود را ازدیدگاه بین‌المللی تثبیت می‌کند،بلکه تمام پایه‌های علمی و کاربردی لازم را با یک برنامه تحقیق و توسعه پیشرفته برای حرکت به سمت غنی سازی صنعتی وتجاری با بهره‌برداری از بهترین و پیشرفته‌ترین سانتریفیوژهای خود و در اقتصادی‌ترین شکل و با بالاترین بهره‌وری برقرار خواهد ساخت و نه تنها از توان دانشمندان غیور خود بلکه از پیشرفته‌ترین دستاوردهای علمی جهانی نیز بهره‌مند خواهد شد.و نهایتاً در یک طراحی علمی و کارشناسی 15 ساله به ظرفیتی خواهد رسید که برای حداقل 5 نیروگاه هسته‌ای کافی است.

اینها امتیازاتی است که برای بسیاری از کشورها تنها یک آرزوی دست نیافتنی به شمار می‌روند. اجازه بدهید نام نبرم از کشورهای بسیار نزدیک به آمریکا، که فقط برای آنکه آمریکا یا حتی یکی از متحدانش برای آنها نیروگاه اتمی بسازند، از حق غنی سازی خود برای ابد دست شسته‌اند و امروز با غبطه به نتیجه پایمردی شما مردم دلاور می‌نگرند. و جالب است که برای جمهوری اسلامی ایران این همه ماجرا نیست. ستانده دیگر آن که همه تحریم‌های اقتصادی و مالی شورای امنیت، آمریکا و اتحادیه اروپا که در رابطه با موضوع هسته‌ای وضع شده‌اند به طور یک جا در روز اجرایی شدن توافق، و بقیه تحریم‌ها نیز در غالب محدودیت‌های موقتی در فاصله‌ای چندساله، برداشته می‌شوند.

یعنی جمهوری اسلامی ایران برای گرفتن امتیازی که برای بسیاری از دیگر کشورها یک «ورود ممنوع» بزرگ است، حتی امتیاز مضاعفی هم می‌گیرد و آن رفع همه تحریم‌های شورای امنیت، آمریکا و اتحادیه اروپا علیه کشور می‌باشد. ما هیچ گاه ادعا نکرده و نمی‌کنیم که برنامه جامع اقدام مشترک کاملاً به نفع ایران است. باز تاکید می‌کنم که مذاکره اصولا یک بده بستان است و تا زمانی که هر دو طرف به میزان قابل قبولی از خواسته‌های خود نرسیده باشند، هیچ توافقی شکل نمی‌گیرد.

مسلما ما برای رسیدن به خواسته‌های خود،در حوزه محدودیت‌ها و نظارت‌ها انعطاف‌ها و نرمش‌هایی داشته‌ایم. اما این انعطاف‌ها همگی هدفمند و با محاسبه کافی صورت گرفته است، همچون کشتی‌گیری که، در مثال حکیمانه مقام معظم رهبری، برای برنده شدن در مسابقه در زمان و مکان مناسب برای تثبیت امتیازهای بزرگ‌تر تن به امتیازهای کوچک‌تر می‌دهد. اما همه می‌دانند آنچه مهم است نتیجه نهایی است و دستی که نهایتا به علامت پیروزی به بالا می‌رود.

شما نگاه کنید: فردای اعلام توافق در وین، توماس فریدمن، خبرنگار مشهور و برجسته آمریکایی، در مصاحبه اختصاصی از رئیس‌جمهور آمریکا سوال می‌کند: شش قدرت جهان در یک طرف میز مذاکره بودند و ایران به تنهایی در طرف دیگر بود. چرا ما نتوانستیم از این اهرم طوری استفاده کنیم که توان ایران را برای تبدیل شدن به کشوری در آستانه قدرت اتمی در ده سال آینده از بین ببریم؟ چرا نتوانستیم زیرساخت‌های غنی سازی ایران را به طور کامل برچینیم؟

برای نتانیاهو و تندروهای آمریکایی کابوس وحشتناکی است که نه تنها طرح ایران‌هراسی، اسلام‌هراسی و شیعه‌هراسی‌شان به یکباره مفتضح می‌گردد، بلکه تمامی زیرساخت‌های برنامه هسته‌ای ایران حفظ می‌شود، مسیر حرکت هسته‌ای ایران با روندی معقول ادامه پیدا می‌کند و ایران در یک روند معقول مبتنی بر ضرورت‌های علمی و اقتصادی به یک کشور صاحب غنی سازی صنعتی مبدل می‌گردد. و جالب آن که در این مسیر، ایران از شورای امنیت هم خارج شده و تمامی تحریم‌ها علیه آن لغو می‌گردند.

با توجه به اینکه برادر عزیزم جناب آقای دکتر صالحی که بنده و تمامی هیئت مذاکره‌کننده و کل مذاکرات مرهون بزرگواری و تلاش‌های ایشان و همکارنشان است، توضیحات مفصل و عالمانه در بحث هسته‌ای خواهند داد، اجازه بفرمایید من بیشتر به بحث تحریم‌ها و موضوعاتی که این روزها موجب ابهام شده است بپردازم:

- تحریمهای اقتصادی و مالی در حوزه‌های بانکی، مالی، نفتی، گازی، تروشیمی، تجاری،بیمه، حمل ونقل که به بهانه برنامه هسته‌ای ایران توسط اتحادیه اروپایی و آمریکا وضع شده است، در ابتدای اجرای توافق به طور یکجا لغو و متوقف می‌شوند؛

- تحریم تحصیل دانشجویان ایرانی در رشته‌های مرتبط با انرژی هسته‌ای به طور کامل لغوخواهد گردید؛

- برای اولین بارپس ازسه دهه تحریم غیرعادلانه ممنوعیت خرید هواپیمای مسافربری مرتفع و امکان بازسازی ناوگان هوایی کشور و ارتقای ایمنی پروازها فراهم خواهد گشت؛

- ده‌ها میلیارد دلار از درآمدهای ایران که طی چندسال گذشته به دلیل تحریمهای ظالمانه در خارج از کشور مسدود شده است آزاد خواهدشد؛

-  محدودیت فروش نفت ایران منتفی می‌شود؛

- بازارهای جهانی بر روی فرش و محصولات غذایی ایران باز خواهد شد؛

- نقل وانتقالات و خدمات مالی، فعالیتهای بانکی و بیمه، خدمات پیامرسانی مالی(سوئیفت)، خدمات فاینانس، خدمات مالی مربوط به تجارت با ایران، وامهای بلاعوض،وامهای ترجیحی، فلزات گرانبها، الماس، اسکناس، نرم‌افزار، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع کشتیرانی وکشتی سازی، صنعت حمل ونقل از تحریم خارج می‌شوند و صادرات و واردات، تامین تجهیزات و سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها آزاد می‌گردد؛

- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، کشتیرانی جمهوری اسلامی، شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفتکش و شرکت‌های تابعه،ایران ایر و بسیاری ازدیگر نهادها، بانک‌ها و موسسات کشورمان (درمجموع حدود 800 شخص حقیقی و حقوقی) از شمول تحریم‌ها خارج می‌شوند؛

- دسترسی بیشتر ایران به حوزه‌های تجاری، فناوری، مالی و انرژی تسهیل خواهد شد؛

- و آمریکا ممنوعیت فعالیت شعبات خارجی شرکت‌های آمریکایی در ایران را لغو خواهد کرد.

- به علاوه آمریکا و اتحادیه اروپا متعهد می‌شوند از اعمال تحریم‌های جدید مرتبط باهسته‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران اجتناب کنند وازاعمال تحریم‌های گذشته تحت عناوین جدید نیز خودداری نمایند.

حتی درحوزه همکاری‌های بین‌المللی در زمینه انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای، قطعنامه شورای امنیت که تا دیروز این همکاری‌ها را غیرقانونی و قابل تنبیه می‌دانست، کشورها را به همکاری با ایران تشویق و ترغیب کرد. نیروگاههای هسته‌ای و راکتورهای تحقیقاتی مدرن همراه با فناوریهای مربوطه؛ تولید سوخت هسته‌ای، ازجمله سوختهای جدید؛ تحقیق وتوسعه روی فناوری‌های پیشرفته هسته‌ای همچون گداخت هسته‌ای، انواع شتاب دهنده‌ها، فیزیک پلاسما؛ پزشکی هسته‌ای و رادیوداروها از جمله تاسیس مرکز منطقه‌ای فوق مدرن پزشکی هسته ای؛ فناوری لیزر برای کاربردهای پزشکی و ایمنی، پادمان و امنیت هسته‌ای از جمله حوزه‌های همکاری با ایران محسوب می‌شوند.

به علاوه براساس برجام، روز گذشته کلیه قطعنامه‌های شورای امنیت علیه برنامه هسته‌ای ایران لغو شد و تنها برخی محدودیت‌ها بجای ممنوعیت‌های شداد و غلاظ قطعنامه‌های قبلی طی یک سند ضمیمه قطعنامه که از سوی 1+5 صادر شده است اعمال شد که نه تنها در مقایسه با تحریم‌های گذشته تسلیحاتی و موشکی ناچیز است، بلکه پس از ماه‌ها مذاکره توانستیم تثبیت کنیم که این محدودیت‌ها حتی جزئی از توافق ما با 1+5 به شمار نمی‌آید و لذا رعایت نشدن آنها به معنی نقض برجام نیست.

بندهای تند و الزام‌آور قطعنامه 1929 مبنی برممنوعیت فعالیت موشکی کشورمان همراه با وظیفه کشورها برای ممانعت ازآن و ساز وکار عریض و طویل راستی آزمایی و پیگیری مندرج در 1929، به درخواست غیر الزام‌آور از ایران برای خودداری از فعالیت درحوزه موشکهای بالیستیک که برای توانمندی حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده‌اند تبدیل گردیده است که با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران هیچگاه به دنبال آن نبوده و نخواهد بود، بر برنامه موشکی ما تاثیری نخواهد داشت. همچنین تحریم تسلیحاتی ایران لغو و با برخی محدودیتها جایگزین شد،به نحوی که امکان واردات یا صادرات اقلام دفاعی به صورت موردی فراهم می‌شود. این مورد نیز منحصر به ضمیمه قطعنامه است و رعایت نشدن آن تاثیری بر پایبندی به برجام نخواهد داشت.این محدودیت‌ها نیز بعداز 5 سال به طور کامل لغو خواهدشد؛

ممنوعیت خرید اقلام حساس با کاربرد دومنظوره لغو و تامین نیازهای ایران ازطریق کمیسیون مشترک ایران و 1+5 تسهیل خواهد شد. به علاوه به دنبال مذاکرات نفس‌گیر، تامین نیازهای دفاعی در توافق از شمول این بند مستثنی شده‌اند.

برادران و خواهران گرامی زمانی به اهمیت این تغییرات اساسی و ماهوی نسبت به قطعنامه‌های سابق پی خواهند برد که توجه کنند تنها تا چند ماه قبل، اکثریت اعضای 1+5 به دنبال حفظ تمامی تحریم‌های 35 گانه اشاعه ای، تسلیحاتی و موشکی با حفظ عبارات خطرناک قطعنامه‌های 6 گانه قبلی بودند. ولی با مقاومت و منطق محکم فرزندان شما به این حد، آن هم خارج از چارچوب توافق، رضایت دادند. البته ما مواضع خود را در این موارد به صورت شفاف و صریح در بیانیه جمهوری اسلامی ایران که دیروز پس از تصویب قطعنامه صادر و به عنوان سند شورای امنیت ثبت شد منعکس کردیم.

نمایندگان محترم

شاخصه یک توافق خوب از نظر همه ما رعایت خطوط قرمز و چارچوبهای اصولی ترسیم شده از سوی مقام معظم رهبری است. تیم مذاکره مفتخر است که در طول دو سال گذشته همواره رعایت این خطوط و چارچوب‌ها را سرلوحه کار خود داشته است. از ابتدای مذاکرات و در طول دو سال گذشته بسیاری از خطوط قرمز ترسیمی به تدریج محقق گردید: همچون پذیرش غنی‌سازی در ایران، حفظ ماهیت آب سنگین اراک، عدم تعطیلی هیچ یک از تاسیسات، عدم نظارت بر سیستم‌های تسلیحاتی و موشکی ایران، عدم ورود به موضوعات غیرهسته‌ای، لغو فوری تحریم‌های اقتصادی و مالی، لغو فوری قطعنامه‌های شورای امنیت و....

در طول چند ماه گذشته که با نزدیک شدن به پایان مذاکرات مباحث دقیق‌تر و حساس‌تر می‌شد، خطوط قرمز نظام نیز دقیق‌تر و مشخص‌تر شده و هر جا لازم بوده است توسط عالی‌ترین مقام در نظام با صراحت بیان شده است. این موارد اخیر را به شرح زیر می‌توان برشمرد:

- تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با موضوع هسته‌ای به طور کامل در روزی که به عنوان «روز توافق» شناخته می‌شود (حدود دو ماه نیم دیگر) لغو و در روز اجرایی شدن عملا برداشته می‌شود.

- تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی به شکلی که اشاره کردم از ابتدا به محدودیت تبدیل شده و بعد از مدت معینی برداشته خواهد شد. نقض این تحریم‌ها نقض قطعنامه است و نقض توافق محسوب نخواهد گردید.

- تحریم‌های اشاعه‌ای مربوط به کالاهای دومنظوره لغو ولی در عمل از طریق یک کانال خرید در قالب کمیسیون مشترک انجام می‌شود.

- در زمینه همزمانی لغو تحریمهای اقتصادی ومالی باامضای توافق ومتناظر بودن اقدامات ایران وطرف مقابل،ابتدا شورای امنیت کلیه قطعنامه‌های گذشته خود لغومی کند که دیروز این کار انجام شد. این اقدام که به اصرار ماوعلیرغم مخالفت کنگره آمریکا صورت گرفت به معنی لغو همه قطعنامه‌ها حتی قبل ازاینکه مراحل قانونی تصمیم گیری درایران حسب نظرمقام معظم رهبری شروع شود می‌باشد که امتیاز مهمی برای ماست و نه سلب حقی از مراجع ذیصلاح کشور.

- پیش از شروع اقدامات ایران در حوزه هسته‌ای، طرفهای آمریکایی واروپایی تحریمهای خود را قانونا لغو یا متوقف خواهند کرد. اثربخشی این لغو اززمانی است که اقدامات ایران انجام شود.

- همزمان با اقدامات هسته‌ای ایران،طرف مقابل نیز اقدامات قانونی، تدوین مقررات اجرایی و آماده‌سازی و توجیه بنگاههای اقتصادی ومالی را درهمین زمان انجام خواهدداد. تدوین مقررات ودستورالعمل‌های داخلی رفع تحریم با مشورت ایران انجام می‌شود.

- همانگونه که آژانس انجام یک رشته اقدامات مشخص از سوی ایران را تایید می‌کند، که مغایرتی با نظر رهبری مبنی بر رد قضاوت کیفی آژانس ندارد، ایران نیز اقدامات طرف مقابل برای رفع تحریم‌ها را راستی آزمایی می‌نماید.

- اصل تناظر حتی در زمان بندی لغو تحریم‌ها توسط کنگره و درخواست رئیس جمهور از مجلس محترم برای تصویب پروتکل الحاقی نیز رعایت شده است.

- درموضوع راستی آزمایی ِاقدامات ایران قبل از برداشته شدن عملی تحریمها، همان‌گونه که اشاره شد خطوط قرمز رعایت شده و نقش آژانس تنها کمّی است و باید صرفا همچون دو سال گذشته اقدامات میدانی را گزارش دهد.

- برای حصول اطمینان از صحت عملکرد آژانس در موضوع مسایل باقیمانده که به غلط پیامدی خوانده می‌شود، جدول زمانی اجرای توافق به گونه‌ای طراحی شده است که قبل از کسب اطمینان لازم، هیچ اقدامی در حوزه هسته‌ای توسط ایران انجام نخواهدشد.

- در مراحل بعدی نیز دوره‌های زمانی معین درنظرگرفته شده‌اند و هیچ چیز (مثل رفع محدودیتهای تسلیحاتی، یا خاتمه بررسی شورای امنیت) موکول به گزارش محتوایی آژانس نخواهد بود.

- البته درصورتی که آژانس گزارش جامع خود مبنی برفقدان مواد و فعالیتهای اعلام نشده درایران را سریعتر بدهد، بسیاری از دوره‌های پیش‌بینی شده زودتر خاتمه خواهندیافت و منتظر پایان دوره زمانی نخواهند شد.

- در رابطه با خط قرمز رعایت امنیت وحرمت اماکن نظامی و دانشمندان، در توافق امضا شده اخیر بین ایران و آژانس برای حل و فصل موضوعات باقی مانده با نظارت دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به گونه‌ای انجام شده است که تمامی ملاحظات ایران رعایت می‌شود.

- درآینده همه نظارت‌ها برطبق روش‌های معمول بین‌المللی در قالب پروتکل الحاقی خواهد بود و در برجام به صراحت ذکر شده است که درخواست‌ها با در نظر داشتن حقوق حاکمیتی ایران و در حداقل ضروری برای اجرای موثر مسئولیتهای راستی آزمایی تحت برجام، نگه داشته خواهد شد. هماهنگ با رویه‌های بین‌المللی پادمانی، چنین درخواست‌هایی با هدف مداخله در فعالیت‌های نظامی ایران یا دیگر فعالیت‌های مرتبط با امنیت ملی ایران نبوده و منحصراً برای حل نگرانی‌هایی برخاسته از تحقق تعهدات برجام و دیگر تکالیف پادمانها و عدم اشاعه ایران خواهد بود و از آژانس خواسته می‌شود تمام احتیاط را برای صیانت از اسرار صنعتی، فناورانه و تجاری و همینطور دیگر اطلاعات محرمانه که به آن دست پیدا می‌کند، به کار گیرد.

- در بحث دوران محدودیت‌ها، تاکید برخط قرمز مقام معظم رهبری مبنی برای نکه محدودیت غنی سازی وبه ویژه تحقیق وتوسعه غنی‌سازی میبایست زیر ده سال باشد، اصلی‌ترین محور مورداختلاف و از دعواهای عمده درآخرین دورمذاکرات بودکه تالحظات آخر ادامه یافت. نهایتاهمانطور که درمتن برجام مشاهده میشود دوره هشت سال محدودیت برای برنامه غنی‌سازی وتحقیق و توسعه غنی‌سازی صراحتا ذکر شده است و پس ازآن ایران برنامه طبیعی خود به سمت تجاری و صنعتی شدن را بایک شیب معقول و منطقی طی خواهد کرد.

- در تمامی این دوره تحقیق و توسعه غنی سازی ادامه خواهد داشت و پیشرفته‌ترین سانتریفیوژهای ما مراحل منطقی تحقیق و توسعه خود را همراه با گازدهی در آبشارهای میانی طی خواهند کرد و نیز تحقیقات دانشگاهی همانگونه که برادر عزیزم جناب آقای دکتر صالحی توضیح خواهند داد بدون وقفه ادامه می‌یابد. در این زمینه هم باور داریم که در حد توان خطوط قرمز مقام معظم رهبری را رعایت کرده ایم.

- در برخی موارد (مثل رآکتورهای آب سنگین به غیراز اراک و یا موارد مربوط به شفافیت که محدودیت تلقین می‌شود) ازماهها قبل دوره زمانی بیشتری ازسوی خود ما با توجه به برنامه‌های خودمان و امکانات و نیازهای ملی مان پیشنهاد شده بود،که هدف از آن پایین آوردن دوران درخواستی 20 ساله و یا بیشتر طرف مقابل برای برخی محدودیت‌ها و بسته شدن پرونده در شورای امنیت ظرف 10 سال بود.

-  دو مورد که با سروصدای زیاد به عنوان دوره‌های 20 و 25 ساله از سوی کاخ سفید مطرح می‌شود، محدودیت نیست که خلاف خطوط قرمز تعیین شده از سوی رهبری معظم باشد؛ بلکه صرفا اقدامات شفافیت‌ساز مانند نظارت بر معادن است که پس از بررسی کارشناسی نه تنها مشکلی برای کشور ایجاد نمی‌کند، بلکه از بسیاری اتهامات در آینده که می‌توانند به درخواست‌های غیرمنطقی برای دسترسی منجر شوند نیز جلوگیری می‌کند.

- اما در رابطه با خطوط قرمز مربوط به فردو، 6 زنجیره سانتریفیوژIR-1 (1044 ماشین) باکلیه زیرساختها در فردو باقی خواهند ماند. که ازاین شش زنجیره،دوزنجیره (348 ماشین) در حال چرخش خواهد ماند و به تدریج ودرقالب یک همکاری دوجانبه با روسیه به امر تولید ایزوتوپهای پایدارخواهند پرداخت. چهار زنجیرهی بقیه (696 ماشین) به صورت خاموش ولی آماده به کار درسرجای خودباقی خواهند ماند.

- بقیه ماشینها وزیرساختهای آنهادریک فاصله زمانی یکساله به نطنز منتقل خواهند شد و در کنار سایر سانتریفیوژهای جمع‌آوری شده، برخلاف اصرار برخی کشورهای غربی، در زیرزمین نطنز نگهداری خواهند شد تا در زمان مقتضی برای جایگزینی سانتریفیوژهای از رده خارج به کارگرفته شوند. فاصله زمانی یکساله به منظور اعمال دقت کافی در انتقال آنها و جلوگیری از وارد آمدن صدمه می‌باشد. در این رابطه نیز در حد توان خطوط قرمز رعایت شده و به محضر مقام معظم رهبری گزارش شده است.

- اما در مورد خط قرمزها پیرامون اراک می‌توان گفت که به لطف خدا تمامی نکات مورد نظر معظم له به صورت کامل اجرا شده است. نخست اینکه ماهیت آب سنگین اراک در جریان مدرن‌سازی به طور کامل حفظ خواهدشد. بدین منظور طراحی مفهومی راکتور جدید که توسط دانشمندان کشورمان صورت گرفته عینا ضمیمه توافق شده است.

- ثانیاً درضمیمه شماره 5 توافق که مربوط به جدول زمانبندی اجرا می‌باشد، مرحله امضای توافق اولیه بین ایران،چین و سایر کشورهای علاقمند برای مشارکت درپروژه نوسازی اراک، قبل از هرگونه اقدام عملی من جمله خروج قلب رآکتور صورت می‌گیرد.مجوز این اقدام که ممنوعیت شدید در قالب قطعنامه‌های قبلی داشت از هم اکنون تحت ماده 41 منشور در قطعنامه 2231 صادر شده است.

- نگرانی مقام معظم رهبری در مورد تولید سوخت در داخل، درمتن اصلی ودرضمیمه شماره یک توافق تصریح شده است که ایران امکان تولید سوخت درداخل خاک خود را دارد وحتی ذکرشده است که کمیسیون مشترک دراین حوزه بسیار پیچیده فنی به ایران کمک خواهدکرد.

- در توافق همچنین تصریح شده است که سوخت راکتور جدید اراک نیز درایران تولید خواهد شد به غیر از اولین محموله که عمدتا به دلایل فنی در خارج ازکشور (احتمالادرچین) صورت می‌گیرد.

- همچنین تاکید شده است که چنانچه سوخت تولیدشده در ایران از استانداردهای بین‌المللی لازم برخوردار باشد از شمول محدودیت 300 کیلو برای نگهداری مواد غنی شده خارج خواهد شد.

- ذخائرموادغنی شده یا درداخل کشوربه اورانیوم طبیعی تبدیل خواهند شد و یا در مقابل دریافت اورانیوم طبیعی فروخته خواهد شد. بدین ترتیب نه تنها ایران وارد بازار انحصاری بین‌المللی فروش اورانیوم غنی شده می‌شود، بلکه ممنوعیت فروش اورانیوم طبیعی به ایران که 35 سال است به شدت اجرا می‌شود لغو خواهد شد. این مجوز در قطعنامه 2231 نیز تحت ماده 41 از هم اکنون صادر شده است. لازم است در اینجا تاکید کنم که چندین مورد از اشارات به ماده 41 در قطعنامه 2231 دیروز در واقع برای صدور مجوزهایی است که از دیروز و نه از روز اجرایی شدن اعتبار عملیاتی پیدا می‌کند و لذا نباید توسط عزیزان به ضرر ایران تفسیر شوند.

- برخلاف خواسته و اصرار طرف مقابل، هیچ یک از سانتریفیوژها وزیرساختهای آنها که جمع‌آوری میشوند نه ازکشور خارج میشود و نه منهدم میگردد. قلب اراک نیز پس از خروج از راکتور برای جایگزینی باقلب جدید، در کشور نگهداری میشود.

- خط قرمز بعدی خودداری از پذیرش بازرسی و یا ممنوعیت در حوزه صنایع دفاعی و موشکی بود که به صورت کامل در توافق حاصل شده و حتی در قطعنامه شورای امنیت نیز تا حد قابل قبولی تامین شده و به محضر رهبری معظم گزارش شده است. با مقاومت بسیار شدید تیم مذاکره کننده، طرف مقابل خواسته‌های اولیه خود برای نظارت و راستی‌آزمایی بر برنامه موشکی و تست‌های موشکی را به طور کامل کنار گذاشت.

در قطعنامه 2231 ممنوعیت شدید هرگونه برنامه موشکی ایران از اقدام اجباری، قابل پیگرد و حتی قابل پیشگیری قهرآمیز ذیل فصل هفت درقطعنامه 1929خارج شده و به محدودیت غیر الزام‌آور تبدیل شده و کلیه سازوکارهای نظارتی و عواقب نقض حذف شده است. من دوستان و کارشناسان عزیز را دعوت می‌کنم که فقط برای یک بار بند 9 اجرایی و بند ماقبل آخر مقدماتی قطعنامه 1929 را با دقت مطالعه فرمایند و آنرا با بند 3 ضمیمه 2 قطعنامه 2231 مقایسه نمایند. آن زمان متوجه خواهند شد که چه تحول مهمی در این زمینه رخ داده است.

- همچنین نحوه اشاره به موشک‌های بالستیک به صورت محتوایی دگرگون شده و بجای عبارت «موشک‌های بالستیک دارای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای» با تلاش در چند روز آخر مذاکرات به عبارت «موشک‌های بالستیک که برای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده اند» تبدیل شده است. همانگونه که در بیانیه آورده‌ایم «توانمندی‌های نظامی ایران از جمله موشک‌های بالستیک، منحصرا برای دفاع مشروع هستند. این تجهیزات برای قابلیت حمل سلاح‌های هسته‌ای طراحی نشده‌اند و بنابر این، خارج از حیطه یا صلاحیت قطعنامه شورای امنیت و پیوست‌های آن می‌باشند.»

- به علاوه موضوع موشک و خرید و فروش سلاح صراحتاً خارج از توافق و تنها جزئی از قطعنامه است که عدم اجرای آن تخلف از توافق محسوب نخواهد شد. این امر در متن برجام تصریح شده و در بیانیه جمهوری اسلامی ایران نیز توضیح داده‌ایم که «جمهوری اسلامی ایران تفاهم مشترک و توافق صریح همه طرف‌های شرکت‌کننده در برجام را مورد تاکید قرار می‌دهد که بر مبنای آن مفاد قطعنامه 2231 شورای امنیت در تایید برجام، به مثابه مفاد برجام نبوده و به هیچ وجه نمی‌تواند اجرای برجام را تحت تاثیر قرار دهد.»

- به علاوه برای تاکید بر حقوق کشور در تامین نیازهای دفاعی و همکاری با متحدین منطقه‌ای در مبارزه با افراط و تروریزم، در بیانیه جمهوری اسلامی ایران تصریح کرده‌ایم که «دولت جمهوری اسلامی ایران مصمم است به طور فعال برای ارتقاء صلح و ثبات در منطقه در مواجهه با تهدید فزاینده‏ی تروریسم و افراط‌گرایی خشونت‌بار کمک کند. ایران نقش پیشرو خود را در مبارزه با این خطر ادامه خواهد داد و آماده است با همسایگان خود و جامعه بین‌المللی در پرداختن به این تهدید مشترک جهانی بطور کامل همکاری نماید. علاوه بر این، جمهوری اسلامی ایران تدابیر لازم برای تقویت توانمندی‌های دفاعی خود به منظور حراست از حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی خود در مقابل هر گونه تجاوز و همچنین مقابله با تهدید تروریسم در منطقه را ادامه خواهد داد.»

نمایندگان محترم،

دیروز (دوشنبه) قطعنامه جدید شورای امنیت ملل متحد در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران صادر شد، قطعنامه‌ای که برجام را مورد تایید قرار داده و بدینوسیله برنامه غنی‌سازی ایران را مورد شناسایی قرار می‌دهد. این قطعنامه‌ای منحصر به فرد در تاریخ شورای امنیت به شمار می‌رود که دارای ویژگی‌های زیر است:

-  این نخستین بار در تاریخ شورای امنیت است که کشوری با مذاکره و بدون جنگ یا تسلیم و بدون اجرای الزامات 6 قطعنامه فصل هفتمی منشور، از زیربار تحریم‌ها و نهایتاً از زیر بار نظارت شورا آزاد می‌شود؛

-  بر خلاف شش قطعنامه قبلی، این قطعنامه ذیل ماده 25 و نه فصل هفت منشور صادر شد.

- البته به دلیل اعمال تحریم‌ها در قطعنامه‌های قبلی ذیل ماده 41، لغو آنها و مقررات مربوط به لغو به ضرورت ذیل ماده 41 منشور آمده است، ولی قطعنامه ذیل فصل هفت نیست. این بدان معنی است که شورای امنیت دیگر برنامه هسته‌ای ایران را تهدید علیه صلح و امنیت بین الملل به شمار نمی‌آورد و همانطور که در بند 7 مقدماتی قطعنامه هم آمده است، این نمایانگر یک تغییر بنیادین در رویکرد شورای امنیت نسبت به ایران است.

- مجددا برای نخستین بار در تاریخ شورای امنیت، با کشور هدف در نگارش قطعنامه مذاکره شده است. چنین اقدامی در تاریخ شورا سابقه نداشته است.

- برجام ضمیمه قطعنامه و در حقیقت جزئی از آن است. بازهم این اولین بار در تاریخ شورای امنیت است که شورا برنامه غنی‌سازی یک کشور در حال توسعه را می‌پذیرد و نسبت به ادامه آن چراغ سبز می‌دهد. آن هم برنامه‌ای که در 6 قطعنامه قبلی صراحتاً خواهان تعلیق و یا حتی تعطیلی آن شده بود.

- دیگر چیزی را به عنوان تحریم علیه ایران به رسمیت نمی‌شناسد. آن دسته از تحریم‌های غیر اقتصادی و مالی هم که قرار بود در فاصله زمانی معقولی لغو شوند، تنها برخی محدودیت‌های موقت خواهند بود که تاریخ انقضا دارند و هیچ سازوکاری برای ضمانت اجرای آنها، همچون کمیته تحریم و پانل کارشناسی که در قطعنامه‌های گذشته ایجاد شده بودند، دیگر وجود نخواهند داشت. فی‌الواقع قطعنامه جدید رژیم تحریم شورای امنیت علیه ایران را به کل برمی چیند.

- نکته مهم دیگری که در یکی دو روز گذشته به صورت ناقص و حتی مخاطره‌آمیز مطرح شده و باید اصلاح شود و من اینجا مجددا تکرار می‌کنم این است که به صراحت برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام، بین مفاد قطعنامه و مفاد برجام تفکیک قائل شده و قطعنامه را جزئی از توافق نمی‌داند و لذا نقض احتمالی قطعنامه، نقض توافق به حساب نخواهد آمد. این بدان معنی است که تمامی سیاست‌های دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران به قوت ادامه خواهند یافت و همچنان که مقام معظم رهبری فرمودند تمامی قابلیت‌های دفاعی و حریم امنیت کشور حفظ خواهد شد. از سوی دیگر سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران نیز دستخوش هیچ‌گونه تغییری نخواهد شد و ما به سیاست حمایت از متحدین خود در منطقه برای مقابله با افراط و تروریسم ادامه خواهیم داد.

- نهایتاً قطعنامه 2231 دارای نقشه کامل راه از ابتدا تا انتها است و همه گام‌ها تا زمان حتی لغو خود و خاتمه بررسی موضوع در شورای امنیت را پیش‌بینی کرده است. به عبارت دیگر این آخرین قطعنامه شورای امنیت در خصوص موضوع هسته‌ای ایران خواهد بود. به همین دلیل برخی مفاد آن پیچیده و یا حتی برای برخی نگرانی ایجاد کرده است.

یکی از این نکات، بحث برگشت‌پذیری تحریم‌ها و به عبارتی بازگشت قطعنامه‌های لغو شده است. اولا برگشت پذیری صرفاً در قطعنامه مطرح نشده وقسمت اصلی آن درصفحات آخر متن اصلی برجام آمده است.درقطعنامه بدلیل اینکه با لغو تحریمها سروکار دارد، برگشت‌پذیری یک سویه به نظر میرسد، اما در متن برجام، برگشت‌پذیری موضوعی دوطرفه است و ناظر بر نگرانی ما از خلف وعده طرف مقابل و ضرورت وجود سازوکاری برای برخورد با آن نیز هست. لذا در صورت نقض تعهدات طرف مقابل، جمهوری اسلامی ایران قابلیت برگشت به برنامه هسته‌ای خود را به شیوه قبل از توافق حفظ کرده است. گروه 1+5 به شمول روسیه و چین هم چنین امکانی را برای خود حفظ کرده‌اند.

ثانیا براساس برجامکه در بندهای مربوطه قطعنامه نیز مورد اشاره و تایید قرار گرفته، چنانچه هر یک از کشورهای ذیربط از جمله ایران مدعی باشند که طرف دیگر تعهدات خود براساس توافق را نقض کرده است می‌بایست به یک سازوکار حل اختلاف که روند نسبتا طولانی و مرحله‌بندی شده‌ای را در بر دارد مراجعه نمایند. این روند دقیقاً به منظور جلوگیری از بهانه‌تراشی برای فرار از تعهدات طبق برجام است.

جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است و در قطعنامه شورای امنیت هم منعکس شده است که در صورت بازگشت کلی یا جزئی تحریم‌ها، به ویژه تحریم‌های شورای امنیت، ایران دیگر به تعهدات داوطلبانه خود بر طبق برجام پایبند نخواهد بود. در بیانیه هم اعلام کردیم که در این صورت همکاری خود با آژانس را نیز مورد بررسی مجدد قرار خواهیم داد. یک نشریه آمریکایی مدعی شده است که این اقدام هزینه بازگرداندن تحریم‌ها را بسیار بالا برده و قدرت بازدارندگی بالایی در برابر بازگشت‌پذیری در مقابل تخلفات ساده ایجاد کرده و آن را محدود به موارد نقض گسترده برجام توسط ایران نموده است.

ملاحظه می‌فرمایید که این روند به خصوص برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت روند آسانی نیست و برای کشوری که قصد داشته باشد بدون نقض فاحش توافق از سوی ایران، تحریم‌ها را با بهانه گیری برگرداند هزینه سیاسی سنگینی در بردارد که نتیجه آن بی‌توجهی جامعه بین‌المللی و بی‌اعتباری تحریم‌های بازگردانده شده خواهد بود.

البته آنچه در حقیقت مانع چنین بهانه‌جویی‌هایی می‌گردد قدرت و اقتدار جمهوری اسلامی است. مهم این است که ظرفیت بازگشت‌پذیری در برنامه هسته‌ای ایران بسیار بالاست و حتی بر خلاف تصور عمومی در ایران، منتقدین آمریکایی توافق ادعا می‌کنند که سرعت بازگشت ایران به برنامه قبلی خود به مراتب بیشتر از سرعت بازگشت تحریم‌هایی خواهد بود که سال‌ها سازمان دادن به آن و جلب حمایت جهانی از آن طول کشیده است.

البته باید تاکید کنم که این موضوع حتماً خواسته ایران نبوده است. این مورد از همان بده بستان‌هایی است که صورت گرفته و زمان زیادی را به خود اختصاص داده است. طرف مقابل همواره در برابر لغو یک جای قطعنامه‌های شورای امنیت مخالفت می‌نموده و تنها حاضر به تعلیق‌های موقت قطعنامه‌ها بوده است. نهایتاً در یک مذاکره طولانی و نفس‌گیر، در برابر تسلیم غرب در برابر خواست راهبردی ایران برای لغو یک‌باره کلیه قطعنامه‌ها، این روش، آن هم به صورت دو طرفه و با تامین بسیاری از نظرات ایران مورد توافق قرار گرفته است. این گونه بده بستان‌ها جزئی از ذات مذاکره است.

خواهران و برادران گرامی،

برجام، به اعتراف جامع تحلیل گران منطقه‌ای و جهانی، جایگاه ایران را به عنوان بزرگترین قدرت منطقه تثبیت و تحکیم نموده است. قدرتی که در عین پیگیری سیاست‌های اصولی خود در مقابله با نظام سلطه، می‌تواند یکی از بزرگترین و طولانی‌ترین بحران‌های بین‌المللی را به شیوه مسالمت‌آمیز و از طریق مذاکره با شش قدرت بزرگ جهانی حل و فصل نماید و در عین حال همه ظرفیت‌ها و توانایی‌های برنامه هسته‌ای خود را حفظ کرده و با برخورداری از همکاری‌های بین‌المللی به مسیر منطقی خود برای رسیدن به یک ظرفیت تجاری و صنعتی با آخرین استانداردهای علمی، و با نشاط و آرامش بیشتر ادامه دهد.

ما در صورت طی مراحل تصویب، به دقت رفتار طرف مقابل را رصد می‌کنیم و در برابر هرگونه تخلف و زیاده طلبی ایستادگی خواهیم کرد همان‌گونه که مردم ما در 36 سال گذشته و ما در 22 ماه گذشته نشان داده ایم. نگران حرف‌های تبلیغاتی و نامه‌های بی‌ارزش هم نباشید که در ماهیت توافق تاثیری نخواهند داشت.

آنچه بدست آمده حاصل کار گروه مذاکره‌کننده نیست. این توافق نتیجه و تجلی عزت و اقتدار ملی است. به تعبیر مقام معظم رهبری در نماز عید فطر «حدود دوازده سال است شش کشور بزرگ جهان تلاش می‌کنند ایران را از پیگیری صنعت هسته‌ای بازدارند و همان‌گونه که برخی گفتند، پیچ و مهره‌های هسته‌ای ایران را بکلی باز کنند، اما امروز مجبور شده‌اند گردش چند هزار سانتریفیوژ و ادامه تحقیق و توسعه را در ایران بپذیرند و تحمل کنند و این، معنایی جز اقتدار ملت ایران ندارد.»

اکنون مهم‌ترین وظیفه ما حفظ وحدت و انسجام ملی است که خمیرمایه اقتدار و صلابت ملی است. آنچه ما را در این مسیر دشوار 12 ساله به پیش برده و برای ما اقتدار آفریده است، مقاومت و صبوری مردم قهرمان و دلاور ایران در برابر تمامی فشارها و تهدیدها و تحریم‌ها، تکیه به ظرفیت‌ها و استعدادهای ملی و تقویت خودباوری عمومی، در کنار هدایت‌های داهیانه مقام معظم رهبری، و بالاتر از همه فضل و کرم الهی و عنایات ویژه ائمه معصومین صلوات‌الله علیهم اجمعین و بقیه‌الله الاعظم روحی و ارواح العالمین له الفدابوده است. آنچه هم که در آینده اقتدار جمهوری اسلامی ایران را صیانت خواهد کرد حفظ همین مولفه هاست. و چه دقیق و حکیمانه فرمودند مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان نظام با ایشان در عید فطر که ملت ایران باید متحد باشد و قضایای هسته‌ای نباید زمینه ساز دودستگی در کشور شود.

برادران و خواهران گرامی،

بیاییم در شرایطی که دنیا ایران مقتدر و رهبر عظیم الشان ما را پیروز این نبرد تاریخی می‌داند، و دوستان ما در منطقه و مقاومت اسلامی همگی مشعوف‌اند و بدخواهانمان ماتم گرفته‌اند، ما نیز یک دل و یک زبان گفتمان غلبه اراده مردم بر فشار و تحمیل را تقویت کنیم و فارغ از همه گرایش‌های سیاسی با تمام توان از عزت و خودباوری این مردم بزرگ پاسداری کنیم.

-  پرسش‌های لاریجانی و پاسخ‌های ظریف

دکتر محمد جواد ظریف پس از پایان ارایه گزارش نتایج مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5، به پرسش‌های تعدادی از نمایندگان مجلس که توسط علی لاریجانی مطرح شد، پاسخ داد.

لاریجانی از وزیر امور خارجه سوال کرد: نکته‌ای هم در برجام و هم در قطعنامه بود که زمان خاتمه تحریم‌ها حداکثر 10 سال است و اگر آژانس نظرش را زودتر بدهد، زمان پایین‌تر مبنا است؛ اما اخیرا نماینده آمریکا مطلبی را مطرح کرده است که ما بنا داریم 5 سال به این 10 سال اضافه کنیم، که این، حتما یک تناقض و تخلف است. این از آن جاهایی است که مجلس حتما قبول ندارد که خارج از چارچوب برجام، آنها بخواهند چنین دعوی داشته باشند؛ شما در این زمینه توضیح دهید.

ظریف در پاسخ گفت: ما به این حرف‌هایی که زده شده به شدت اعتراض کردیم و حتما پیگیری خواهیم کرد؛ ارزشی هم ندارد و قطعنامه کاملا صریح است. در پایان 10 سال، نظارت شورای امنیت بر موضوع هسته‌ای ایران خاتمه پیدا خواهد کرد.

وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسش دیگر لاریجانی مبنی بر این که « لغو تحریم‌ها نباید مشروط به گزارش آژانس باشد و این را رهبر انقلاب هم فرمودند، این را شما توضیح دهید که این چه نوع گزارش آژانس است؟» گفت: ما گزارشی داریم که آژانس باید قضاوت کند و مثلا بگوید فعالیت اعلام نشده در ایران نیست؛ که رهبری به این مورد اشاره کردند و فرمودند اگر آژانس بخواهد این کار را بکند زمان زیادی طول خواهد داد و ممکن است چنین چیزی محقق نشود.

وی ادامه داد: برای همین ما این شرط را به طور کامل برداشتیم؛ البته اگر آژانس زودتر به این نتیجه برسد، مدت محدودیت‌ها – نه مدت نظارت شورا - کاسته خواهد شد. این مساله در آنجا صریحا ذکر شده است و آنچه که باقی می‌ماند، راستی آزمایی متناظر ومتقابل اقداماتی است که در مرحله اول از روز توافق – یعنی دو ماه و نیم تا سه ماه دیگر انجام خواهد شد که کنگره آمریکا و جمهوری اسلامی ایران مراحل خود را طی کنند و به دبیر کل اعلام کنند که آماده اجرا هستند و از طرفی دیگر آژانس هم قبل از این که ما اقدامی انجام دهیم اعلام کند که تمامی ضرورت‌های آژانس برای حل و فصل داشته از سوی ایران تمام شود.

وزیر امور خارجه افزود: از آن زمان اقدامات را ما شخصا نظارت می‌کنیم؛ یعنی اگر قرار است لایحه‌ای یا دستورالعملی بنویسند با مشورت ما انجام خواهد شد، اما به جای این که به 6 کشور اجازه دهیم که تایید کنند، ما خودمان نظارت می‌کنیم. از آنجا که ما نمی‌خواهیم آنها اقدامات ما را راستی آزمایی کنند، این تایید تایید کمی است و تایید کیفی نیست.

ظریف اظهارداشت: این موضوع را من شخصا خدمت رهبر معظم انقلاب گزارش دادم و با موضوعی که مورد مخالفت ایشان بوده کاملا متفاوت است. من احساس می‌کنم این خط قرمز رهبری، رعایت شده است. لاریجانی در سوالی دیگر پرسید« اینکه می‌گویید فلان مطلب در برجام نیامده و در قطعنامه آمده و نقض آن، نقض برجام نیست، چرا نمی‌گویید در قطعنامه اخیر به محض نقض یک حکم قطعنامه، تحریم‌های سازمان ملل بر می‌گردد؟» که ظریف پاسخ داد: بر نمی‌گردد؛ اصلا قطعنامه جدید هیچ ساز و کار تنبیهی ندارد.

وی ادامه داد: تنها ساز و کار بازگشت تحریمهای گذشته طی روند طولانی 60 روزه حل و فصل اختلافات، برای موارد برجام است که باید از کمیسیون مشترک شروع بشود و کمیته سه نفره نظارتی هم آنجا درست شده که رای مشورتی میدهد؛ما بعد از 30 روز می‌توانیم از تعهداتمان برگردیم؛ آنهایی که میخواهند قطعنامه‌های شورای امنیت را برگردانند30 روز دیگر باید صبر کنند تا قطعنامه‌ها را در شورای امنیت که مجبور خواهند شد وتو کنند، برگردانند و قطعنامه‌ای که با وتو مانع از تصویبش شده باشد، کسی در دنیا خیلی وقعی برایش قایل نخواهد بود.

ظریف اظهار کرد: این روند روند مشخصی است که برای ما و آنها وجود دارد. این روند منحصر به برجام است و هیچ ارتباطی به قطعنامه‌های شورای امنیت ندارد. حتی ما تا روز آخر تلاش کردیم و هر گونه ساز و کار رسیدگی، پیگیری، گزارش گیری و کارشناسی – که اگر قطعنامه 1737 تا 1929 را مشاهده کنید الی ما شالله از این ساز و کارها وجود دارد - همه این‌ها را مختومه کردیم.

لاریجانی در ادامه طرح سئوالات، گفت: یک سوال دیگر مطرح شده است که در بند 18 برجام گفته می‌شود سازمان ملل پس از تایید آژانس از تکالیفی که ایران انجام داده، تحریم‌ها را تعلیق می‌کند، معنای آن لغو است یا تعلیق؟ و ظریف در پاسخ گفت: اصلا تعلیق هیچ جا نیامده است؛ در هیچ جای برجام تعلیق نیامده است؛ هر کس تعلیق ترجمه کرده اشتباه کرده است. وی گفت: کلمه تعلیق در قطعنامه و برجام وجود ندارد. تاریخ اجرای لغو، زمانی است که آژانس گزارش دهد که ما این اقدامات کمی را انجام داده ایم.

رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین در مورد موشک‌های بالستیک نیز سوالی طرح کرد که« چون علی القاعده باید ظرفیت 200 تا 500 کیلو را داشته باشد و بردش هم بیش از 300 کیلومتر باشد، طراحی این امر وقتی هم نوشته شود می‌تواند شامل سایر موشک‌ها هم بشود و حداقل تفسیرپذیر است؛ این را توضیح دهید؟»

ظریف دراین ارتباط گفت: این بحث، نقض برجام نیست؛ ثانیا این بند ضمیمه قطعنامه به شکل غیر الزام آور مطرح شده و سوم این که کلمه طراحی شدن برای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای اولین بار است که به قطعنامه شورای امنیت اضافه می‌شود؛ این کلمه، با تلاش زیاد اضافه شده و چون ما هیچ یک از موشک‌ها را برای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی نمی‌کنیم، لذا این موضوع ارتباطی به شورای امنیت ندارد و از ابتدا هم نداشته است.

رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی در پایان پاسخ خود به این پرسش گفت: من چند بار از دوستان تقاضا کردم و مجددا از همه کسانی که به این موضوع دامن می‌زنند، تقاضا می‌کنم که بند 9 قطعنامه 1929 و بند ماقبل آخر مقدمه قطعنامه 1929 را بخوانید تا ببینید چه تغییری در این وضعیت ایجاد شده است؛ تغییر بسیار بزرگی است و با امنیت کشور سر و کار دارد.

-  صالحی: دستاورد فنی مذاکرات بسیار بزرگ است، شاکر باشیم

دکتر علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی هم پس از گزارش دکتر ظریف در سخنانی در مجلس شورای اسلامی از دستاوردهای فنی مذاکرات دفاع کرد و گفت: آنچه در زمینه فنی بدست آمده بس بزرگ است و تاریخ آن را نشان خواهد داد. قدر بدانیم و شاکر باشیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی،افزود: من مسئولیت شرعی، وجدانی، عرفی و عقلانی آنچه که در زمینه فنی بدست آمده را می‌پذیرم.

وی اظهار داشت: پاردایم تعاملات سیاسی جهان از این پس به گونه‌ای فراگیر تغییر خواهد کرد و زنگ این تغییر در وین زده شد.

صالحی با اشاره به گزارش دکتر ظریف گفت: آنچه که وی گزارش داد به قدر کافی فراگیر و کامل بود. برخی از صحبت‌ها و ادعاهایی که خواهد شد ممکن است ظاهر متناقضی داشته باشد ولی امیدوارم با شرحی که خواهم داد این تناقض برطرف شود.

وی ادامه داد: مذاکره امر ساده‌ای نیست آن هم با چالشی که با جنود شیطان باشد؛ مذاکره با کسانی که همواره به دنبال مکر و مکاری بودند کار آسانی نیست اما این ملت بزرگوار در بستری که انقلاب شکوهمند اسلامی برای آنها فراهم کرده است توانست با تمسک به باورهای خودش و توکل به خدای لایزال و پیروی از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب به گونه‌ای عمل کند که که امروزه بنده به عنوان یک هموطن اظهار می‌کنم که به آنچه به دست آورده‌ایم می‌بالم.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: بنده به عنوان یکی از افرادی که از ابتدای پیدایش این پرونده تصنعی حضور داشته‌ام و به عنوان نماینده دایم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت می‌کردم و تا به امروز نیز در این حوزه فعالیت می‌کنم سیر تحولات و نحوه برخورد با این مساله را کاملا شاهد بودم که در این 12 سال پرچالش این ملت با استواری و استقامت و نقش‌آفرینی رهبر معظم انقلاب توانسته است با عزت و سرافرازی به ایستگاه آخر برسد.

صالحی افزود: آنچه که امروز بنده می‌خواهم بیان کنم به عنوان یک شاهد است، به عنوان کسی که 44 سال است در این فناوری فعالیت می‌کند و بیش از 38 سال به عنوان هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف فعالیت دارد این موضوع را مطرح می‌کنم. افتخار من این است که به عنوان معلم در خدمت بخش قابل توجهی از مدیران ارشد سازمان انرژی اتمی بوده ام.

وی ادامه داد: بنده اینجا آمده‌ام که شهادت بدهم مسوولیت شرعی، وجدانی، عرفی و عقلانی آنچه را که در بعد فنی به دست آورده ایم، می‌پذیرم. دستاوردی که به دست آمده بس بزرگ است و تاریخ این را نشان خواهد داد؛ پارادایم تعاملات سیاسی جهان به گونه‌ای فراگیر تغییر خواهد کرد و زنگ این تغییر در وین زده شد.

صالحی اظهارداشت: برای اولین بار یک کشور در حال توسعه توانسته است در تعاملات بین‌المللی پرچالش سیاسی جهان در جایگاه یک کشور توسعه یافته قرار بگیرد و این اولین باری است که یک کشور توانسته است در مقابل قدرتمندان جهان از نظر اقتصادی حضور یابد.

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران به برکت انقلابش، ملتش، همت مسوولینش توانسته چنین جایگاهی را پیدا کند که این موضوع و دستاورد را تبریک عرض می‌کنم و باید این را قدر بدانیم و شاکر باشیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: مذاکرات 1+5 سالها طول کشید، عزیزانی که قبلا مسوولیت مذاکرات را داشتند همگی زحمت‌های فراوان کشیدند، جناب آقای دکتر روحانی جناب آقای دکتر لاریجانی، جناب آقای دکتر جلیلی اکنون جناب آقای دکتر ظریف زحمت‌های زیادی کشیدند. صالحی افزود: اگر امروز افق‌های بلندتری را می‌بینیم برای این است که بر شانه‌های قبلی‌ها ایستاده ایم. اینطور نیست که زحمات گذشتگان بیهوده باشد.قطعا این گونه نیست چرا که هر کس خشتی روی خشت گذاشت و خشت نهایی را بزرگواران عزیز ما در مذاکرات اخیر گذاشتند.

وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب وقتی متوجه شدند که مذاکره با 1+5 سالها ادامه داشته و نتوانسته است به نتیجه مورد نظر برسد با تدبیر و پیشنهادی که خدمت ایشان ارایه شد پذیرفتند که راه دیگری باز شود و مسیر دوم مسیر مذاکره با آمریکا بود که فرمودند هر دو مسیر باید هماهنگ شود.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: خوشبختانه در دولت یازدهم این تدبیر به زیبایی انجام گرفت و مسوولیت هر دو مسیر را به انسانی فرهیخته و کارآشنا واگذار کردند که نتیجه آن نیز بسیار مبارک و میمون است.

صالحی افزود: در لوزان در زمینه فنی ما به تفاهمی رسیدیم و در وین که هفته پیش در آنجا بودیم در فاصله بین لوزان و وین تدبیری کردیم و گفتیم دبه‌ها درآوردند که واقعا همینطور بود، سعی کردند پیکره‌ای که در لوزان تراشیده شده بود آرام آرام نحیف‌تر کنند و بیشتر از آن بتراشند تا بلکه به آن مواردی که قبلا فکر می‌کردند و احساس کردند از دست داده‌اند برسند.

وی ادامه داد: شما ممکن است این را بیان کنید که آیا آمریکا با آن همه امکانات و آن همه مشاوره‌های فنی ممکن است یک دفعه مورد غفلت قرار بگیرد؟ بله این چنین شده است برای این که جمهوری اسلامی ایران نیز کم نداشت و با توکل به خدا و ائمه اطهار خودنمایی کرد.

معاون رئیس جمهور گفت: خیلی‌ها سعی کردند که این پیکره را بتراشند اما نتوانستند؛ جلسه هر چند علنی است اما بنده عرض می‌کنم که بروند بررسی کنند، ما در وین در امور فنی گام‌های بلندتری را نسبت به لوزان جلو گذاشتیم و این خیلی عجیب است و این محقق شد.

رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد:آن‌ها گفته‌اند که باید راه تولید سلاح هسته‌ای ایران را ببندیم، پس محدودیت‌هایی را ایجاد کنیم که جلوی تولید سلاح هسته‌ای توسط ایران بسته شود. خب مگر ما به دنبال سلاح هسته‌ای بوده‌ایم مگر ما به دنبال پیمودن راه در این راه‌ها بوده‌ایم که انها می‌خواهند مانعی بر سر آن بگذارند.

وی افزود:هر چقدر میخواهند مانع در این راهها بگذارند، ما براساس فتوای مقام معظم رهبری، تولید، انباشت و به کارگیری سلاح‌های کشتار جمعی از جمله سلاح‌های هسته‌ای را حرام می‌دانیم، پس هر راهی که به تولید سلاح کشتار جمعی منجر شود آن راه را مسدود می‌کنیم.

وی ادامه داد: ما خواهان رفتن به این راه نیستیم، اما از دید آن‌ها این محدودیت‌ها در این راه‌ها گذاشته شد که از دید افکار عمومی محدودیت هم برای ما تلقی می‌شود.

صالحی اضافه کرد: من می‌خواهم بگویم این به ظاهر محدودیت تلقی می‌شود اما محدودیتی نیست که اساس، نشاط هسته‌ای و فعالیت‌های هسته‌ای ما را دچار رکود، کندی ویا خدای نکرده توقف کند. رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: یکی از راه‌ها این بود که ذخایر اورانیوم بایستی به حداقل برسد، ذخایر اورانیوم ما هم اکنون در حدود 7 تن است، ما برای اینکه سالانه بوشهر را تامین کنیم نیاز به 30 تن داریم، سال‌ها طول کشیده است که به این 7 تن برسیم، ما الان این 7 تن را چکار کنیم.

معاون رئیس جمهور گفت: تا به امروز تمام چالش فنی ما این بود که فناوری هسته‌ای را به هر قیمتی که شده است تثبیت کنیم تا جایگاه جمهوری اسلامی ایران رادر جهان ثابت کنیم. اکنون فرق می‌کند. آن موقع هزینه فایده مبنای عمل ما نبود، آن موقع تثبیت این فناوری بود که کسی به ما کمک نمی‌کرد. خب آن موقع هزینه کردیم، ممکن است از نظر اقتصاددان‌ها خیلی قابل توجیه نبوده باشد ولی می‌بینیم الان ما 30 تن نیاز داریم، 7 تن تا به امروز تولید کرده ایم.

وی افزود: با این روندی که داشته‌ایم سالی تقریبا 2 تن، که اگر 7 تن را کنار بگذاریم باید 10 -15 سال دیگر هم تولید می‌کردیم. در این جا ممکن است که سوال مطرح شود که بقیه سانتریفیوژها را هم راه بیندازید، خب بقیه سانتریفیوژ‌ها هم می‌شود 4 تن، لااقل ما باید 8 سال دیگر تولید کنیم که به یک سال بوشهر برسیم. این یعنی اینکه همان فاصله 10 را داریم طی می‌کنیم یعنی همین الان با همه سانتریفیوژ ها.

صالحی گفت: سوال بعدی ممکن است این باشد که سانتریفیوژ‌ها را بیشتر کنید، ما قبلا اینجا صحبت کردیم سانتریفیوژIR1 جزو سانتریفیوژ‌های ابتدایی ما بود، ما نمی‌توانیم از این به بعد وارد عرصه تجاری سازی شویم و هزینه فایده را در نظر بگیریم و با این سانتریفیوژها بخواهیم تولیدات و نیازهای سالانه بوشهر را برطرف کنیم. بنابراین ما باید به دنبال نسل جدید باشیم، نسل جدید هم به ان صورت که ما می‌خواهیم فعلا در دسترس ما آن گونه نیست، IR2M و IR4 هست، اما IR6و IR8 هنوز در دسترس نیست و باید همچنان کار کنیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: ما در مجموع حتی اگر بخواهیم سانتریفیوژها را به کار بگیریم 7 - 8 سال طول می‌کشد تا به زمانی برسیم که تولید یک سال را تولید کرده باشیم.

وی گفت: یک سوال دیگر. اصلا فرض کنیم که ما همین امشب به اندازه 190 هزار سو قابلیت و ظرفیت تولید غنی سازی داشته باشیم، یعنی همین امروز این امکان را داشته باشیم. ما تا چه مدتی می‌توانستیم این قابلیت را حفظ کنیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: ما تنها برای مدت محدودی می‌توانستیم این کار را انجام دهیم سپس متوقف می‌شدیم زیرا منابع مواد اولیه را به آن صورت نداریم اما چند سالی است که سازمان انرژی اتمی شروع به اکتشاف و استخراج کرده است و با اجازه رهبر معظم انقلاب و با جدیت تمام اکتشاف فضاهوایی می‌کنیم.

وی گفت: انشاءالله با یک فاصله 8 تا 10 ساله سرعت اکتشاف و عملیات اکتشاف و استخراج ما به گونه‌ای خواهد شد که بتوانیم مواد اولیه مورد نیاز 190 هزار سو سالانه را تولید کنیم. اگر امروز 190 هزار سو داشتیم یکی، دو سال قرار بود این 190 هزار سو کار کند، یک دفعه دست روی دست بگذاریم که فاجعه می‌شد. چه می‌شد؟ چگونه می‌خواستیم تولید کنیم.

صالحی گفت: اما این فاصله 7 - 8 سالی که در پیش داریم اکتشاف و استخراجی را که انجام می‌دهیم و الحمدالله خبرهای خوشی را هم داریم و اعلام خواهیم کرد. در وضعیتی قرار خواهیم گرفت که در این برهه 8 تا 10 سال و در این فاصله زمانی می‌توانیم دسترسی پیدا کنیم به تولید مواد منابع اولیه برای استمرار بخشیدن که آن زمان هم انشاءالله به 190 هزار سو خواهیم رسید. پس این یک راه است. آنها فکر می‌کنند که این برای ما محدودیت است که من عرض می‌کنم که این برای ما به آن صورت محدودیت نیست.

صالحی افزود: محدودیت دوم برای ساخت سلاح هسته ای، گفته‌اند شما اجازه ندارید که با آب سنگین یعنی رآکتور آب سنگین (رآکتور اراک) را ادامه کار دهید چرا که سالانه 10 کیلو پلوتونیم تولید می‌کند. ما آمدیم گفتیم حاضریم کاری کنیم که کمتر از 10 کیلو تولید کند. اصلا ما که قصد ساختن بمب نداریم. من که در ابتدای عرایضم گفتم اگر قرار بود دنبال بمب برویم، بله این محدودیت بود اما اگر قرار است به آن سمت نرویم این که 10 کیلو بشود زیر یک کیلو چه محدودیتی است. این هم یک محدودیت دیگری است که برای ما قائل شدند.

وی اضافه کرد: گفته‌اند شما با فلزات پلوتونیم و اورانیوم کار نکنید. اصلا ما تا 15 سال آینده پلوتونیومی به آن مفهوم در اختیار نداریم که بخواهیم با آن کار کنیم. اصلا ما در یک مدت قابل توجهی فعلا به سراغ غنی سازی بالای 20 درصد نیستیم. این که فعلا برنامه‌ای برایش نداریم. این محدودیت قبول است اما ما پلوتونیومی نداریم که به فلز تبدیل کنیم و حالاها هم متصور نیست که داشته باشیم. ممکن است کسی سوال کند که سوخت بوشهر را می‌توانید پلوتونیومش را استخراج کنید. آن هم که طبق قرارداد باید به روسیه برگشت داده شود.

وی گفت: ممکن است بگویم تحقیق و توسعه کمی محدود شده است. آنها گفته‌اند اگر ماشین‌های شما زود ارتقا پیدا کند می‌توانید این یک سال گریز را طی کنید. اینجا یک مختصر محدودیتی را ما پذیرفته‌ایم اما محدودیتی نیست که اساس تحقیق و توسعه ما را برهم زند. روی تمام سانتریفیوژهایی که داریم را رویش کار خواهیم کرد. IR1، IR2M، IR4، IR6، IR6S، IR7 و IR8 اینها اسمش در برجام آمده است. ما روی این سانتریفیوژها کار خواهیم کرد. این هم یک محدودیت غیرآزاردهنده‌ای است.

وی در مورد موضوع سانتریفیوژها گفت: در افکار عمومی مسایل مختلفی در این باره مطرح شده که البته گاهی متناقض بوده است. می‌گویند شما در این 10 سال سانتریفیوژها IR8 تان قدیمی می‌شود. می‌گویم اصلا 7، 8، 10 سال طول می‌کشد که تا یک سانتریفیوژ IR8ی که ما هم اکنون داریم به مرحله تولید انبوه برسانیم. از حالا اگر روی IR8 کار کنیم، یعنی یک مختصر روی آن کار کرده‌ایم ولی اگر شتاب به کار دهیم 7 - 8 سال طول می‌کشد.

وی افزود: IR8 ما تازه بعد از 8 سال می‌شود یک ماشین قابل استفاده تجاری که هزینه فایده در آن دیده شده باشد. چطور ممکن است بعد از 8 سالIR8 بشود یک ماشین از رده خارج شده.

-  پرسش‌های لاریجانی و پاسخ‌های صالحی

رئیس مجلس شورای اسلامی پس از پایان سخنان رئیس سازمان انرژی اتمی از صالحی پرسید: انتقال سوخت بوشهر به خارج از کشور آیا پذیرش محدودیت تلقی می‌شود یا خیر؟

صالحی پاسخ داد: انتقال سوخت مصرفی بوشهر در قراردادی که 20 سال قبل بسته شد، مورد قبول قرار گرفت. سوخت بوشهر به روسیه برگردانده می‌شود. سوخت اراک هم به شرط آنکه سوخت مصرف شده را به ایران برنگردانند، به خارج انتقال می‌یابد.

وی افزود: پس از ریاکتور، سوخت باید در استخرهایی نگهداری شود و بعد باید در عمق 5 کیلومتری زمین انبار شود. کاری هنوز آمریکایی‌ها نتوانسته‌اند برای آن راه حل پیدا کنند. دنیا هنوز برای سوخت‌های مصرف شده راه حل دائمی پیدا نکرده است.

صالحی تاکید کرد: نگهداری سوخت مصرف شده در خارج از کشور برای ما یک فرصت است، پلوتونیوم غیرقابل استفاده برای تولید سلاح هیچ ارزشی ندارد. لاریجانی پرسید: این چه نوع تحقیق و توسعه‌ای است که می‌توانیم پس از 8 سال زنجیره IR6 وIR8 داشته باشیم، صالحی گفت: در کشورهای پیشرفته برای اینکه یک ماشین از نظر فنی از ابتدای خلق فکری تا رسیدن به تولید انبوه، 8 سال زمان نیاز دارد و برای رساندن به ظرفیت قابل اعتماد باید زنجیره‌ای از آنها ایجاد شود. این زنجیره ابتدا تک تک، دوتایی، سه تایی، 9تایی، 19تایی، 30تایی و 50تایی تست می‌شود.

رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: برای به دست آوردن کارآیی ماشین‌ها تا زنجیره 19-20 تایی می‌توان بیش از 85 درصد ظرفیت ماشین‌ها را استخراج کرد و 15 درصد بقیه باید در فرآیند زنجیره‌های بزرگتری مشخص شود. در آن فرآیند است که ماشین‌ها بهینه سازی می‌شوند.

وی ادامه داد: محدودیت‌هایی را پذیرفتیم و از انتهای سال هشتم به تولید ماشین‌های IR6 وIR8 می‌پردازیم. IR6، 200 کیلو وIR8 نیز 200 کیلو تولید خواهند داشت و از ابتدای سال یازدهم نیز تعداد این ماشین‌ها افزایش می‌یابد و زنجیره‌های سانتریفیوژ‌ها ارتقا می‌یابد.

لاریجانی با طرح این پرسش که چرا ایران برای 15 سال حق ساخت ماشین‌های جدید در آب سنگین اراک نخواهد داشت، صالحی پاسخ داد: ابتدا ر اکتور آب سنگین اراک را کامل می‌کنیم. پس از بازطراحی آب سنگین اراک یکی از پیشرفته‌ترین رآکتورهای جهان را در اختیار خواهیم داشت. این ر اکتور 5-6 سال طول می‌کشد که به سرانجام نهایی برسد.

وی افزود: با ساخت ر اکتور مدرن اراک نیازی به ریاکتور جدید دیگری نداریم. این دستاورد یکی از بزرگترین موفقیت هاست که قبلاً در اختیار نداشتیم. 9 سال با ر اکتور اراک، تحقیق می‌کنیم و این مساله به هیچ وجه محدودیت نیست.

صالحی خاطرنشان کرد: ر اکتور اراک در بازارهای جهانی یک میلیارد دلار قیمت خواهد داشت.

لاریجانی در سوالی دیگر از رئیس سازمان انرژی اتمی پرسید: توقف غنی سازی در فردو برای 15 سال آیا پذیرش محدودیت نیست؟ که صالحی پاسخ داد: در فردو ماهی 17 کیلو و در نطنز ماهی 200 کیلو غنی سازی خواهیم داشت که این عدد در یک سال در فردو 200 کیلو و در نطنز 2 تن است و نیاز ما 30 تن در سال است. پس فاصله معناداری برای تولید این حجم مواد غنی سازی شده داریم.

معاون رئیس جمهور اظهارداشت: فردو از ابتدا برای تحقیق و توسعه و برای نصب تجهیزات گران قیمت طراحی شده تا اگر خدا ناکرده اتفاق بدی افتاد بتوانیم از ماشین‌های گران قیمتمان نگهداری کنیم، ظرفیت نصب سانتریفیوژ در فردو حداکثر 3 هزار ماشین است. اما به دلیل عرض زیاد ماشین‌های IR8 این ظرفیت به 1000 تا 1500 ماشین کاهش می‌یابد اما در نطنز ظرفیت نصب 50 هزار IR8 را داریم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان این که از نظر تولید، سوخت فردو نیاز کشور را تامین نمی‌کند، گفت: با این که فردو از ابتدا محل تحقیق و توسعه مطرح شد اما به دلایلی در برنامه‌ریزی‌های اولیه به مرحله تولید را هم انجام داد.

صالحی با اشاره به پافشاری غرب در به رسمیت نشناختن حق غنی سازی اورانیوم در ابتدای مذاکرات، گفت: فاصله 7-8 و 10 ساله برای ما چندان مهم نیست چون طی این مدت ماشین هایمان پیشرفته می‌شود و تجاری سازی می‌کنیم، بعد نطنز را توسعه می‌دهیم و راکتور اراک را با حفظ ماهیت آب سنگین ادامه می‌دهیم. رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان این که سوخت ر اکتور ایران با سوخت یک نیروگاه فرق می‌کند، افزود: سوخت ر اکتور باید در چارچوب کنوانسیون‌های بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرد تا خدای ناکرده منجر به فاجعه نشود.

او ادامه داد: با پافشاری‌ها و هوشیاری‌های انجام گرفته برای اولین بار در توافقات به صراحت آمده است که ایران وارد این عرصه شده و طی دو سال آینده می‌توانیم سوختمان را بسازیم.

وی در ادامه با اشاره به اینکه ایران در بین کشورهای در حال توسعه تنها کشوری است که دو کالای استراتژیک خود یعنی اورانیوم غنی شده و آب سنگین را به بازارهای بین‌المللی ارائه می‌کند خاطرنشان کرد: ما در زمینه آب سنگین یک دستاورد بزرگی به دست آورده ایم. زیرا اگر راکتور اراک طبق روال، فعالیتش را ادامه می‌دادیم به200 تن آب سنگین نیاز داشتیم در حالی که ر اکتور اراک سالی 15 تن آب سنگین تولید می‌کند ما به زودی 200 تن آب سنگین مورد نیاز خود را تولید می‌کنیم اما مازاد آن را باید چه کرد ما در واقع به طرف مقابل تحمیل کردیم که آب سنگین خود را بفروشیم.

صالحی افزود: ادامه کار نطنزبا هزارن سانتریفیوژ، ادامه فعالیت اراک با حفظ ماهیت آب سنگین، فروش ذخایر و آب سنگین، تولید سوخت، انجام PIE و استفاده از کمک‌های بین‌المللی بخش دیگری از دستاوردهای ما در این مذاکرات است.

رئیس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: دست ما در ساخت سانتریفیوژهای جدید باز است به شرطی که به آن اورانیوم تزریق نکنیم، مراکز تحقیقاتی ما نیز می‌تواند تحقیقات خود را ادامه دهد.

-  استقبال خوب نمایندگان از سخنان دکتر ظریف

نماینده شوشتر: گزارش ظریف بسیار جامع بود

گزارش تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان با استقبال خوب نمایندگان مواجه شد.

در همین ارتباط، نماینده شوشتر در مجلس شورای اسلامی گفت: گزارش محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه از نتایج مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 بسیار جامع و خطاب به مردم ایران بود.

سید محمد سادات ابراهیمی با بیان این که فضای امروز مجلس همراه با تیم مذاکره‌کننده است، افزود: نمایندگان از سخنان ظریف به خوبی استقبال کردند.

وی ادامه داد: آقای ظریف در سخنان خود بیان کرد که جمهوری اسلامی ایران به هیچ کس باج نداد و از خطوط قرمز عبور نکرد.

نماینده شوشتر و گتوند در مجلس یادآور شد: ظریف در سخنانش بیان کرد که همواره عزت و اقتدار ایران را حفظ می‌کنیم و جمهوری اسلامی ایران را نمی‌توان تحقیر و تهدید کرد.

سادات ابراهیمی خاطرنشان کرد: فضای مجلس کاملا مثبت است و نمایندگان از حضور وزیر امورخارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی استقبال کردند. وی همچنین گفت: مخاطب وزیر امور خارجه مردم هستند و وی در سخنانش بیان کرد که در این مذاکرات دلگرمی‌اش مردم بودند. نماینده شوشتر اظهارداشت: در هنگام سخنرانی ظریف نمایندگان مخالفی که تعدادشان انگشت شمار بود نیز ساکت بودند و حرفی نمی‌زدند و به دقت به سخنان ظریف گوش دادند.

-  نماینده خمین: توضیحات وزیر خارجه نگرانی‌ها در مورد مذاکرات هسته‌ای را رفع کرد

نماینده خمین در مجلس هم گفت: توضیحات مفصل و شفاف وزیر امور خارجه در مجلس شورای اسلامی، بخش عمده‌ای از نگرانی‌ها و دغدغه‌های نمایندگان را در مورد رعایت خطوط قرمز در مذاکرات هسته‌ای رفع کرد.

محمد ابراهیم رضایی افزود: برخی دغدغه‌هایی درافکار عمومی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مورد محتویات توافق نامه به وجود آمده بود که با توضیحات مثبت وقانع‌کننده تیم ارشد هسته‌ای کشورمان برطرف شد.

وی گفت: اکنون نمایندگان به یقین رسیده‌اند که خطوط قرمز که از سوی نظام جمهوری اسلامی ترسیم شده بود به طور کامل در توافقنامه وین رعایت شده است.

وی اظهارکرد: پیش از توضیحات آقای ظریف، برخی نمایندگان مجلس معتقد بودند که در مواردی از توافقنامه به ویژه در خصوص موشک بالستیک و رفع تحریم‌ها خطوط قرمز رعایت نشده که با توضیحات ارائه شده در مجلس قانع شدند.

نماینده خمین توضیح داد: چنانچه آمریکا یا یکی از اعضای مقابل بخواهد از قدرت خود در تحریم‌ها استفاده کند دست کشور ما به اندازه قابل قبول باز است و غنی سازی اورانیوم را ادامه می‌دهیم.

رضایی گفت: با توضیحات وزیر امورخارجه کشورمان روشن شد که در رابطه با حفظ منافع و امنیت ملی در بحث موشک بالستیک و تسلیحات هر کاری لازم باشد بدون دخالت بیگانه قابل انجام است.

وی گفت: توافق وین هیچ خدشه‌ای به برنامه موشکی ما وارد نمی‌کند وهیچ تغییری در سیاست‌های منطقه‌ای ما روی نمی‌دهد.

وی گفت: توافق خوبی رقم خورده است اما باید مراقب بود جایی که طرف مقابل تخطی کرد کشور نیز از ابزار خودش استفاده کند و این توافق نامه قطعنامه قبلی شورای امنیت را رد می‌کند و این بزرگترین دستاورد برای کشور ما است.

نماینده خمین گفت: اگردو طرف تعهدات خود را نقض نکنند و همه چیز طبق روال پیش رود می‌توان به نتیجه خوبی رسید.

-  نماینده دشتی: گزارش ظریف و صالحی نمایندگان را قانع کرد

نماینده دشتی و تنگستان هم با اشاره به این که گزارشات محمود جواد ظریف و علی اکبر صالحی در مورد برجام هسته‌ای در جلسه علنی مجلس نمایندگان را قانع کرد گفت: صحبت‌های آنان کاملا پخته و منطقی بود. مهدی پورفاطمیبا تاکید بر این که « ما باید به آنان دست مریزاد بگوییم » گفت: اکثر نمایندگان مجلس از صحبت‌های ظریف و صالحی قانع شدند.

-  نماینده کرج: توضیحات ظریف نشان داد توافقی خوبی حاصل شده است

نماینده کرج هم پس از توضیحات دکتر ظریف از توافق صورت گرفته میان ایران و 1+5 ابراز رضایت کرد.

محمدجواد کولیوند گفت: حدودا چهار تا شش ماه زمان لازم است تا توافق صورت گرفته و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل مورد بررسی دقیق قرار بگیرد اما توضیحات وزیر امور خارجه نشان داد که این توافق سرجمع می‌تواند توافق خوبی باشد.

وی خاطرنشان کرد: پیش از اعلام نهایی توافق میان ایران و کشورهای 1+5 مجلس شورای اسلامی قانونی را تحت عنوان صیانت از دستاوردهای هسته‌ای در یک ماده واحده و 3 بند به تصویب رساند و دولت را ملزم به رعایت آن کرد.

کولیوند با اشاره به بندهای قانون مذکور تصریح کرد: لغو تمامی تحریم‌های مربوط به هسته‌ای، ممنوعیت مصاحبه با دانشمندان و نظارت بر سایت‌های هسته‌ای و حق تحقیق و توسعه و غنی‌سازی در ایران از بندهای این قانون است که دولت در مذاکرات هسته‌ای ملزم به رعایت آن بود.

-  کمیسیون ویژه بررسی برجام هسته‌ای در مجلس تشکیل می‌شود

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ادامه جلسه علنی دیروز تصویب کردند: کمیسیون ویژه بررسی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در مجلس تشکیل شود.

نمایندگان در این جلسه پیشنهاد 15 نفر از نمایندگان برای تشکیل کمیسیون ویژه بررسی برجام را با 136 رای موافق، 39 رای مخالف و 5 رای ممتنع از مجموع 209 نماینده حاضر تصویب کردند.

احمد امیرآبادی فراهانی نماینده قم در مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از پیشنهاد دهندگان تشکیل این کمیسیون ویژه گفت: در طرح الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته‌ای ملت ایران تصویب شد نتایج مذاکرات به مجلس ارایه شود.

وی ادامه داد: از جمله مواردی که می‌توان کمیسیون ویژه برای آن تشکیل داد به مسایل مهم و استثنایی بازمی گردد که قطعا بررسی متن موافقت نامه که به برجام مشهور شده است جزو موارد مهم و استثنایی کشور است.

نماینده قم در مجلس افزود: ما براساس ماده 44 آیین نامه داخلی مجلس درخواست تشکیل کمیسیون ویژه‌ای را برای بررسی ابعاد فنی، حقوقی، سیاسی و اقتصادی برجام داریم.

-  مدت اجرای آزمایشی قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد 5/3 سال تمدید شد

نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای تامین نظر شورای نگهبان مهلت اجرای آزمایشی قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد را به مدت 5/3 سال تمدید کردند.

نمایندگان با 111 رای موافق، 18 رای مخالف و 20 رای ممتنع از مجموع 195 نماینده حاضر به پیشنهاد تمدید مهلت اجرای آزمایشی قانون ارتقا سلامت نظام اداری و مقابله با فساد به مدت سه سال و نیم رای مثبت دادند. پیش از این نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصویب کرده بودند مهلت اجرای آزمایشی قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب 1390.08.07 از تاریخ انقضا مهلت اجرای آزمایشی قانون مذکور به مدت سه سال تمدید شود که شورای نگهبان با آن مخالفت کرده بود.

کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی همچنان اصرار بر مصوبه قبلی خود داشت.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچنین امروز طرح الحاق یک تبصره به ماده 39 قانون پولی و بانکی کشور اعاده شده از سوی شورای نگهبان را با 124 رای موافق، 7 رای مخالف و 5 رای ممتنع از مجموع 199 نماینده حاضر اصلاح کردند.

براساس اصلاحیه مجلس در تبصره 2 این طرح قوانین و مقررات و ناظر بر تاسیس، فعالیت، انحلال و تسویه و از جمله این ماده با رعایت موازین شرعی شامل تمامی موسسات اعتباری غیر بانکی که با تشخیص بانک مرکزی به عملیات بانکی مبادرت می‌ورزند به استثنا صندوق‌های توسعه‌ای و حمایتی دولتی و غیردولتی مانند صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی (در محدوده اساسنامه فعلی خود) می‌شود.

نمایندگان مجلس همچنین برای تامین نظر شورای نگهبان با اصلاح جزء چهار بند یک لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم با 118 رای موافق، چهار رای مخالف و 10 رای ممتنع از مجموع 194 نماینده حاضر در صحن علنی موافقت کردند.

براساس این اصلاح جزء چهار با حذف عبارت «مشمول حکم می‌باشند» بدین شرح تغییر می‌یابد: بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری.

نمایندگان همچنین با حذف تبصره بند 6 ماده 34 لایحه مذکور با 111 رای موافق، چهار رای مخالف و 12 رای ممتنع از مجموع 194 نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.

-  تجمع جمعی از گلخانه‌داران گیلانی مقابل مجلس

جمعی از گلخانه‌داران استان گیلان دیروز با تجمع مقابل مجلس شورای اسلامی خواستار رسیدگی به مشکلات این صنف شدند.

یکی از این تجمع کنندگان با اشاره به این که بزرگترین شهرک گلخانه‌ای کشور در گیلان قرار دارد، گفت: متاسفانه جهاد کشاورزی حمایت لازم را از صنف گلخانه‌داران ندارد و ما در طول 13 سال گذشته با مشکلات زیادی رو به رو هستیم.

این تجمع کنندگان خواستار حمایت وزارت جهاد کشاورزی از این صنف شدند و از نمایندگان مجلس خواستند تا به مسائل و مشکلات مربوط آنان رسیدگی کنند.