ضربه مهلک دیوان عالی پاکستان بر پیکر لرزان استعمارگر پیر/امیر خدادادی

پایگاه بصیرت؛ گروه بین الملل: در روزهای قبل با صدور حکم  دیوان عالی پاکستان، نگارش مکاتبات دولتی به زبان اردو در این کشور، پس از گذشت بیش از ۶۰ سال از استقلالشان، اجباری  شد و زبان اردو، زبان ملی و رسمی مردم پاکستان معرفی شد. این حکم در چارچوب اجرای ماده 251 قانون اساسی پاکستان و به موازات مصوبات مجلس این کشور صادر شده است.

نخستین نامه‌ رسمی به زبان اردو  هم از سوی نواز شریف، نخست وزیر پاکستان به ممنون حسین، رئیس جمهور این کشور و در خصوص معرفی رئیس جدید دیوان عالی پاکستان به رشته تحریر درآمد و دیوان عالی پاکستان هم اعلام کرد برای نخستین بار از سوی نخست وزیر این کشور، نامه‌ای به زبان اردو اخذ کرده است.

گفته می‌شود که دولت پاکستان در مرحله اول، زبان ملی اردو را در  ادارات دولتی  و در تهیه اسناد و مدارک رسمی و قبوض به اجرا  در خواهد آورد. نهادهای دولتی و غیر دولتی تحت نظارت دولت پاکستان نیز موظف شده اند تا تمام قوانین و فرم‌های مربوط خود را به زبان‌های اردو منتشر کنند و پس از آن، همه اطلاعات روی وب سایت‌های خودشان را نیز طی سه ماه آینده به زبان اردو تبدیل کنند.

بسیاری از صاحب نظران، این حکم دیوان عالی پاکستان را ضربه مهلکی بر پیکر لرزان استعمارگر پیر قلمداد کرده اند. تا پیش از این، زبان اداری این کشور زبان انگلیسی بود که به جز  طبقه ای خاص، عامه مرم اولاً به دلیل عدم آشنایی با زبان انگلیسی و ثانیا به دلیل  این که استفاده از زبان انگلیسی هم  به استقلال آنها خدشه وارد می کرد و هم این که زمینه نفوذ غربی ها را و در رأس آن آمریکا و انگلیس را در کشورشان همچنان باز می داشت، از این موضوع بسیار رنج می بردند، بطوری که در سفر اخیر رئیس جمهور چین به پاکستان، مطبوعات پاکستان زیادی در باب انتقاد از دولت و شخص نخست وزیر و نیز رئیس جمهور کشورشان مقالات متعددی نوشتند، مبنی بر این که چرا رئیس جمهور چین به زبان چینی صحبت می کند، ولی مقامات کشورشان از ایراد نطق های رسمی خود در این دیدار به زبان اردو واهمه دارند  و استفاده از زبان اردو را نشانه عقب ماندگی خود می دانند. عده ای از منتقدین همچنین استفاده مقامات کشورمان از زبان فارسی را نیز در همان زمان به رخ مقامات پاکستانی کشانده بودند و حتی نوشتند راز پیشرفت و مقاومت موفق جمهوری اسلامی ایران در برابر استعمارگران، در استفاده ایرانیان از زبان خودشان است و راز عقب افتادگی پاکستان را در استفاده از زبان انگلیسی در مکاتبات اداری معرفی کردند.

 بنابراین رسمیت یافتن زبان اردو جهت مکاتبات دولتیف موجب خوشحالی  زیادی در بین  مردم پاکستان شده است، چرا که به استناد اظهار نظر یکی از کارشناسان پاکستانی مرتبط با  مسایل فرهنگی، زبان اردو میراث فرهنگی پاکستانی هاست و برای حفظ زبانشان تاکنون هزینه های زیادی نیز پرداخت کرده اند و این استعمار بوده که تا کنون نگذاشته زبان اردو زبان رسمی پاکستان  اعلام شود تا از آن طریق بتواند راحت تر به اهداف خود در این کشور مسلمان دست یابد.

 زبان اردو که ترکیبی است از زبان های فارسی، عربی و ترکی، دارای خطی شبیه به خط فارسی است. گفتنی است تا پیش از دوران تیموریان، زبان فارسی در شبه قاره هند،  فقط به عنوان زبان داد و ستد فراگیر شده بود، اما پس از آن که نوادگان تیمور لنگ، امپراتوری مغولی هند یا گورکانیان هند را تأسیس کردند، زبان فارسی زبان رسمی این امپراتوری بزرگ اعلام شد. ارباب یوسف رضا چشتی، شاعر و محقق اردو نیز در همین جهت از قول محققین گفته است فارسی بر شبه قاره هند 800 سال حکومت داشت و می‌افزاید: پدر جواهر لعل نهرو برای کارت دعوت ازدواج او(1915م) از دو زبان انگلیسی و فارسی استفاده کرد.

 اردو واژه ای ترکی به معنای ارتش و لشکر و ترکیبی از زبان هاست. وجه تسمیه این زبان به اردو چنین است که این زبان یکی از زبان های پراکریت یعنی لهجه ی " برج بهاشا" است که در دهلی و میرت، بدان تکلم می شده است. بعدها لغات فارسی به آن وارد می شود و به این دلیل که توسط سپاهیان گورکانی در هند و در اردوی شاهی رایج می گردد، زبان اردو نامیده می شود.  زبان اردو که از ادبیات غنی و گسترده ای  نیز برخوردار می باشد، عموماً مبتنی بر ادبیات فارسی است. این زبان  که از نظر تعداد گویش، بیستمین زبان جهان است از خانواده زبان‌های هند و آریایی و از لحاظ تبارشناسی به فارسی نسبتاً نزدیک است. زبان‌های هندی و اردو در واقع دو گویش از زبان هندوستانی (هندی- اردو) هستند.

 قرابت و نزدیکی زبان فارسی به زبان اردو در شبه قاره هند زبانزد عامّ و خاص است. وجود شعرای بزرگی چون علامه اقبال لاهوری، ادیب پیشاوری و... که به فارسی شعر سروده‌اند، بر این باور همگانی مهر تأیید زده است.

گفته می‌شود درصد بالایی از واژگان زبان اردو برگرفته از زبان های عربی و فارسی  است و برخی از صاحب نظران مواردی همچون حکومت مستقیم فارس‌زبانان در این سرزمین، حضور صوفیان و رهبران دینی و روحانی، عزاداری امام حسین(ع) و مرثیه سرایی به زبان فارسی، حضور فارسی‌زبانان تبعه‌ پاکستان (شیرازی‌ها و یزدی‌ها در کراچی، هزاره‌ها در کویته و...) مراودات رهبران و روحانیون شیعه ایالت های مختلف پاکستان با حوزه های علمیه  در ایران، وجود اقوام فارس(دری)زبان افغانستان در مناطق قبایلی هم‌مرز با پاکستان به خصوص شیعیان در منطقه‌ی پاراچنار و.... را از زمینه های نفوذ زبان فارسی در زبان اردو معرفی می کنند.

 به هر حال رسمی شدن زبان اردو در پاکستان اولا در تحکیم رابطه ملت-دولت در این کشور تأثیر بسزایی دارد و زمینه نفوذ و سنگ اندازی قدرت های غربی در این کشور را کاهش داده و در ازایش ضریب امنیت ملی پاکستان و رفع نا امنی ها مؤثر است و ثانیا زمینه نزدیکی بیشتر پاکستان با همسایگان خود و به ویژه تحکیم روابط با جمهوری اسلامی ایران را بیشتر فراهم می کند. این در حالی است که نه کشور های عربی و نه حامیان غربی آن ها نه تنها تمایلی به توسعه روابط بین ایران و پاکستان ندارند، بلکه حتی تلاش زیادی می کنند تا واژگان زبان فارسی، جای خود را در زبان اردو از دست بدهد، به طوری که گفته می شود کشور عربستان برای جایگزینی عبارت عربی «الله حافظ» به جای عبارت فارسی «خداحافظ» که سالیان سال  بر زبان مردمان پاکستان جاری و ساری بوده، هزینه میلیاردی کرده است./