برجام سند سیاسی است نه حقوقی

(روزنامه جوان – 1394/07/26 – شماره 4654 – صفحه 2)

سخنگوي شوراي نگهبان ديروز در حالي خبر از تأييد طرح «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوري اسلامي ايران در اجراي برجام» توسط شوراي نگهبان داد كه با توجه به سخنان روز جمعه آيت‌الله جنتي، دبير اين شورا در نماز جمعه تهران پيرامون برجام، بعيد به نظر مي‌رسيد كه شوراي نگهبان بخواهد در اين حوزه ورود پيدا كند. موضوعي كه در گفته‌هاي ديروز نجات الله ابراهيميان نيز به وضوح ديده شد و وي رسماً عنوان كرد كه تصويب اين طرح به معناي موافقت يا مخالفت با برجام نيست.

اين حركت شوراي نگهبان به طور دقيق شبيه اقدامي بود كه چندي پيش مجلس شوراي اسلامي در بررسي برجام انجام داد و به جاي تأييد يا رد برجام كه مي‌توانست در آينده هزينه‌هاي مختلفي را متوجه دولت و مجلس كند، با تصويب طرحي اين اختيار را به دولت جمهوري اسلامي داد كه متناسب با عملكرد طرف مقابل برجام، نسبت به اجرا يا توقف اجراي اين طرح اقدام كند.

توضيحات نجات الله ابراهيميان در نشست خبري روز گذشته پيرامون طرح برجام البته به همين گفته‌ها ختم نشد و وي گلايه‌اي نيز از رسانه‌ها كرد كه چرا در حالي كه طرح برجام در شوراي نگهبان مورد بررسي قرار نگرفته، ‌برخي تيتر زده‌اند كه «برجام در شوراي نگهبان تأييد شد». سخنگوي شوراي نگهبان در اين خصوص توضيح داد كه تيتر «تصويب برجام» رهزن است و مخاطب را به اشتباه مي‌اندازد، چراكه عنوان اين طرح «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوري اسلامي ايران در اجراي برجام» بوده است.

ابراهيميان سپس با تأكيد بر اينكه نه مجلس و نه شوراي نگهبان اقدامات مشروحي را كه در برجام درج شده است تصويب نكرده‌اند، عنوان كرد كه اين به معناي مخالفت يا موافقت نيست زيرا اين اقدامات به يك سند حقوقي تبديل نشده و صرفاً يك سند سياسي است.

برجام سند حقوقي نيست

در عين حال اشاره نجات الله ابراهيميان در مقام سخنگوي شوراي نگهبان به اينكه «برجام صرفا يك سند سياسي است» هم نكته ديگري بود كه مي‌توانست چالش‌هاي ماه‌هاي اخير در موضوع كيفيت و عنوان سند برجام را پاسخ دهد؛ چالشي كه ميان چهره‌هاي حقوقي و سياسي شكل گرفته بود و هركسي بر اساس تحليل خود مي‌كوشيد الزام‌آوري و غير الزام آوري سند برجام براي كشور را مورد نقد و بررسي قرار دهد. حال شوراي نگهبان به عنوان مرجع تفسير اين اختلاف با اين تفسير كه برجام يك سند صرفا سياسي است به اين چالش‌هاي حقوقي پاسخ داده است. سخنگوي شوراي نگهبان در اين خصوص تأكيد مي‌كند كه برجام قراري براي اجراي يكسري اقدامات ميان ايران و 1+5 بوده است و تأكيد شده كه داوطلبانه است و در متن مصوبه نيز داوطلبانه بودن با دو واژه مورد تأكيد واقع شده است.

ابراهيميان سپس در اين باره توضيح داد كه مباحث حقوقي مفصلي كه در جامعه، رسانه‌ها، مجلس شوراي اسلامي و كميسيون‌هاي آن در جريان بود در اين مصوبه به يك پاسخ رسيدند البته بعضي آن را يك موافقتنامه تلقي كرده بودند كه فكر مي‌كردند بايد طبق قانون اساسي به تصويب مجلس برسد اما با بررسي ماده واحده اين طرح به اين نتيجه نمي‌رسيم كه يك موافقتنامه باشد بلكه يك قول و قرار است.

وي همچنين به گفته برخي مقامات غربي در اين خصوص نيز استناد كرد و ادامه داد: همان‌طور كه يك مسئول طرف غربي گفت، هر وقت كه بخواهيم ضمانت‌هاي اجرايي و تحريم‌ها را برمي‌گردانيم پس مسئولان جمهوري اسلامي ايران هم هر وقت بخواهند اقدامات خود را برمي‌گردانند. مجلس هم با همين تلقي وارد بررسي جزئيات آن نشد و شوراي نگهبان هم مصوبه مجلس را مورد بررسي قرار داد نه جزئيات قول و قرارهاي اجرايي دو طرف مذاكره.

‌‌شوراي نگهبان وارد تصويب خود برجام نشد

در بخش ديگري از نشست خبري روز گذشته سخنگوي شوراي نگهبان، موضوع نوع و چگونگي اجراي برجام توسط دولت نيز مورد اشاره قرار گرفت. روندي كه با اعتراضات زيادي در داخل مجلس مواجه شده بود و برخي از نمايندگان بر اين اعتقاد بودند كه بند به بند سند برجام بايد در صحن علني بررسي و مورد تصويب قرار بگيرد و روندي غير از اين را بر خلاف مصالح ملي مي‌دانستند.

ابراهيميان در اين خصوص نيز به تشريح موانع و مشكلات موجود بر سر راه اين اقدام پرداخت و درباره آن توضيح داد كه درباره اقدامات اجرايي و توافق سياسي موانعي وجود داشت چراكه مجلس قبلاً اجراي پروتكل الحاقي را محدود كرده بود به‌علاوه اينكه محدوديت‌هاي ديگري در تبصره 2 ماده واحده طرح اجراي برجام ذكر شده است.

ابراهيميان سپس تصريح كرد: اگر قرار باشد دولت اقدامات خود را طبق قانون شروع كند بايد قوانين محدوديت‌ساز برداشته مي‌شد و مجلس آن موانع را برداشت و همين موضوع بررسي شوراي نگهبان بود كه در عرض چند ساعت بحث مفصلي صورت گرفت و سؤالات حقوقي مهمي مطرح شد.‌‌

از انتخابات الكترونيكي حمايت مي‌كنيم

بخش ديگري از نشست خبري روز گذشته سخنگوي شوراي نگهبان به موضوع انتخابات الكترونيكي اختصاص داشت؛ اقدامي كه وزارت كشور به عنوان مجري انتخابات تلاش زيادي براي اجراي آن دارد و مي‌كوشد انتخابات اسفندماه مجلس شوراي اسلامي را در برخي از حوزه‌ها با اين شيوه برگزار كند. اين در حالي است كه با توجه به تازگي اين طرح، شوراي نگهبان با وسواس خاصي پيگير كيفيت اين اقدام است؛ وسواسي كه در كلام سخنگوي شوراي نگهبان نيز حلول پيدا كرد و وي از نگراني اين شورا در خصوص مشكلات برگزاري انتخابات الكترونيكي سخن به ميان آورد.

ابراهيميان در اين خصوص توضيح داد كه به موجب تصميم آخرين جلسه شوراي نگهبان، پس از آنكه وزارت كشور قالب و فرمي از آنچه را كه مي‌تواند صندوق اخذ رأي الكترونيكي محسوب شود، تقديم شوراي نگهبان كرد، شورا آن را مورد بحث و بررسي قرار داد و تا اين ميزان از كار را كه بخش مقدماتي آن است، مورد تأييد قرار داد.

وي سپس تصريح كرد: آنچه كه همكاران ما در وزارت كشور ارائه كردند، قالبي بود كه قرار است در آن موارد ديگري مانند ملاحظات امنيتي يا دكمه‌ها طراحي و تعبيه شود و به داوري شوراي نگهبان بگذارند، در آخرين جلسه شوراي نگهبان نمونه ارائه شده از اين صندوق‌هاي الكترونيك را صرف‌نظر از ميزان و محل به‌كارگيري آنها به شرطي كه آزمايشات ديگر در مورد آنها تأييد شود و همين‌طور اصلاحات قانوني انتخابات الكترونيك برطرف شود، تأييد كرديم. در مورد تعداد شعب و ميزان به‌كارگيري از اين صندوق‌هاي الكترونيك با توجه به اعتبارات و امكانات و ساير عوامل، بعد از آنكه وزارت كشور پيشنهاداتش را به ما اعلام كند، شورا آن را بررسي و اعلام نظر خواهد كرد.

سخنگوي شوراي نگهبان سپس به جلسات متعدد اين شورا با وزارت كشور درباره انتخابات الكترونيكي اشاره و عنوان كرد كه بعضي از رسانه‌ها اين رفت و برگشت مفيد و همكاري بين وزارت كشور و شوراي نگهبان را حمل بر اين مي‌كنند كه شوراي نگهبان با انتخابات الكترونيكي موافق نيست، لازم است به عنوان سخنگوي شوراي نگهبان با قاطعيت اعلام كنم كه شوراي نگهبان به خاطر شفافيت آن و امكان نظارتي كه به وجود مي‌آورد، كاملاً حمايت مي‌كند ولي تجربه برخي كشورها و اخيراً تجربه تلخي كه در كشور خودمان در رابطه با انتخابات نظام مهندسي داشتيم، ما را نگران مي‌كند، تصور كنيد اگر اين مشكل در انتخابات الكترونيكي مجلس شوراي اسلامي در شهرهاي بزرگ ما پيش مي‌آمد، چه عواقب سياسي و اجتماعي مي‌توانست به دنبال داشته باشد.

وي اضافه كرد: ما مرحله به مرحله انتخابات الكترونيكي را بررسي مي‌كنيم و بررسي دقيق احتياطي است كه شرط عقل محسوب مي‌شود و اميدواريم در اسرع وقت انتخابات الكترونيكي و صندوق‌هاي مربوط به آن آماده شود و ما هم پس از بررسي، نظرمان را اعلام كنيم. در صندوقي كه قالب آن را تعيين كرديم، همكاران ما مانوري را برگزار كردند، قرار شد در اين مانور يك رأي‌گيري آزمايشي انجام شود.

http://javanonline.ir/fa/news/747403

ش.د9403009