سيد‌حسين موسويان: يمن باتلاقي براي عربستان است

(روزنامه مردم‌سالاري ـ 1394/11/06 ـ شماره 3961 ـ صفحه 8)

يک ديپلمات پيشين ايراني گفت: ايران بايد سعي کند تا به عربستان سعودي کمک کند تا يک راه‌حل آبرومندانه يا يک راه خروج آبرومندانه براي بحران يمن پيدا کند.

به گزارش ايسنا، سيد‌حسين موسويان، مذاکره‌کننده هسته‌اي پيشين ايران در گفت‌وگو با شبکه راشاتودي درباره رفع تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران و در پاسخ به اين سوال که آيا توافق هسته‌اي باعث بيشتر شدن دوستان ايران شده يا دشمنان؟ گفت: مطمئنا ايران دوستان بيش‌تري خواهد داشت. شما مي‌توانيد روابط با کشورهاي مختلفي از چين تا اروپا را ببينيد. حتي بسياري از مسائل دو جانبه با ايالات متحده به طور مثبتي ادامه دارد. اين نشانه روشني از اثرات مثبت توافق هسته‌اي بر سياست خارجي ايران است.

او درباره قطع روابط ديپلماتيک عربستان سعودي با ايران به دليل خشونت‌ها در سفارت عربستان در تهران به دنبال اعدام روحاني شيعه از سوي عربستان و سخنان محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران درباره اين که رياض به دنبال بهانه‌اي براي قطع روابط با ايران بود و اين که احتمالا عربستان سعودي از شدت گرفتن تنش‌ها چه چيزي به دست مي‌آورد؟ گفت: متاسفانه من فکر مي‌کنم اين درست باشد. زيرا سعودي‌ها همه کار مي‌کنند تا بتوانند مانع نزديکي ايران و قدرت‌هاي جهاني پس از توافق هسته‌اي ايران شوند. طبق دريافت‌هاي من، مساله و مشکل اصلي و نگراني عمده عربستان سعودي اين است که ايران اکنون در منطقه برتري دارد و آن‌ها نفوذ خود را در بسياري از مسائل مهم در منطقه از دست داده‌اند.

وي اضافه کرد: از سال 2005 تا 2013 يا حتي 2015 براي حدود 10 سال سعودي‌ها همه تلاش‌شان را کردند تا از سازش صلح‌آميز احتمالي بين ايران و قدرت‌هاي جهاني جلوگيري کنند. حتي آن‌ها ايالات متحده را ترغيب به حمله به ايران کردند اما شکست خوردند.

اين عضو پيشين تيم مذاکره کننده هسته‌اي کشورمان ادامه داد: پس از سال 2011 سعودي‌ها سعي کردند تا ايالات متحده را براي حمله به سوريه ترغيب کنند و تئوري «اسد بايد برود» را ارائه مي‌کردند؛ ايالات متحده به سوريه حمله نکرد و امروز اسد در قدرت است و اروپايي‌ها آمريکايي‌ها – کشورهاي غربي – اکنون فهميده‌اند که بشار اسد بخشي از راه‌حل است و آن‌ها نظريه «اسد بايد برود» را کنار گذاشته‌اند.

موسويان با اشاره به جنگ يمن گفت: سعودي‌ها به يمن تجاوز کردند، آن‌ها هزاران غيرنظامي ‌را کشته‌اند و آن‌جا با تلاقي براي آن‌ها است زيرا آن‌ها احساس مي‌کنند که واقعا در بحران گرفتار شده‌اند.

وي در پاسخ به اين پرسش که آيا گسست روابط بين سعودي‌ها و ايرانيان آيا براي مدت طولاني ادامه خواهد داشت و اين که آيا مي‌تواند جنگ سرد طولاني بين اين دو کشور وجود داشته باشد؟ اظهار کرد: من اعتقاد ندارم که بلندمدت باشد چيزي شبيه ايران و ايالات متحده آن هم براي 35 يا 37 سال. در نهايت ممکن است يک سال طول بکشد تا آن‌ها به سمت ايجاد روابط دوباره حرکت کنند.

سيد حسين موسويان درباره خطر رويارويي نظامي‌واقعي بين ايران و عربستان سعودي تصريح کرد: من واقعا باور ندارم که عربستان سعودي حتي سعي کند که به سمت جنگ نظامي‌پيش برود. چون پيش از اين آن‌ها در خلال جنگ 1980 و 1988 که ارتش قدرتمند عرب، عراق، به ايران تجاوز کرد، تلاش خود را کرده‌اند. عربستان سعودي و ديگر کشورهاي عرب براي 8 سال از صدام حمايت کردند. اکنون صدام رفته است و آن‌ها شکست خوردند و ايران يکي از قدرتمندترين کشورها در منطقه، بسيار باثبات است.

او اضافه کرد: پيش از اين آن‌ها سعي کردند و ظرفيت خود را مي‌شناسند. آن‌ها حتي پس از عمليات نظامي‌در بحرين که از شهرهاي ايران هم کوچک‌تر است، قادر نبوده‌اند تا بحرين و يمن را مديريت کنند. بنابراين من باور ندارم که آن‌ها به دنبال رويارويي نظامي‌با ايران باشند.

اين ديپلمات پيشين کشورمان در پاسخ به پرسشي درباره اين که آيا چشم انداز مصالحه احتمالي ايران با غرب براي سعودي اينقدر ترسناک است؟ گفت: ببينيد اگر مي‌خواهيد تا طرز فکر سعودي‌ها را درک کنيد، آن‌ها اکنون اينگونه فکر مي‌کنند که پس از 37 سال اعمال بدترين فشارها بر ايران؛ جنگ نظامي، جنگ اقتصادي، جنگ سياسي، اکنون ايران چقدر قدرتمند، با ثبات و پرنفوذ در منطقه است.

وي ادامه داد: با وجود اين واقعيت که ايران هيچ روابطي با ايالات متحده نداشت و با خصومت ايالات متحده رو به رو بود و روابط ايران ايالات متحده هميشه بد بود اما اکنون واقعا مي‌ترسند که چنين ايراني اگر به سمت عادي‌سازي روابط با کشورهاي غربي و قرار گرفتن در موقعيت رويارويي کم‌تر با ايالات متحده و مشارکت بيش‌تر با قدرت‌هاي جهاني پيش برود، اين‌ مسائل نقش و نفوذ ايران در منطقه را افزايش خواهد داد. اين‌ها مسائلي مورد نظر آن‌هاست. به همين دليل است که آن‌ها قصد دارند هر کاري بکنند تا مانع روابط بهتر بين ايران و جامعه بين‌المللي شوند.

موسويان در پاسخ به صحبت‌هاي مجري تلويزيوني راشاتودي که سعودي‌ها اکنون عملياتي را در يمن انجام مي‌دهند و عليه حوثي‌ها، جنبش شيعه مردمي‌که خود را هم‌سو با ايران مي‌داند، در حال جنگ هستند. آيا عربستان سعودي براي جلوگيري از نفوذ ايران در يمن با حوثي‌ها مي‌جنگند؟ اظهار کرد: من اين طور فکر نمي‌کنم چون آن‌ها به خوبي مي‌دانند که حوثي‌ها و زيدي‌ها واقعا کاري با ايران ندارند. آن‌ها به مدت 1000 سال يمن را اداره مي‌کردند. زماني که مصر در اوايل دهه 1960 به يمن حمله کرد آن‌ها از قدرت کنار گذاشته شدند. بنابراين آن‌ها داراي ريشه هستند و تاريخ 1000 ساله حکومت در يمن را دارند. البته هيچ شکي نيست که آن‌ها رابطه خوبي با ايران دارند. اما سعودي‌ها با حمله به يمن، حوثي‌ها و زيدي‌ها را به سمت همکاري بيش‌تر و روابط استراتژيک با ايران سوق داده‌اند. پس از حمله مصري‌ها در اوايل دهه 1960 سعودي‌ها از حوثي‌ها حمايت مي‌کردند. به اين دليل است که من معتقدم اين اشتباه خود آن‌ها است و مسأله ايران نيست.

اين ديپلمات پيشين ايراني در برابر اين پرسش که آيا حوثي‌ها مي‌توانند بر روي کمک ايران در اين مورد حساب کنند؟ پاسخ داد: من معتقدم آن‌ها بيش از هر چيز ديگر بر روي خود قدرت‌شان و مردم‌شان حساب مي‌کنند. حوثي‌ها خواهان سهم و نقش خود هستند؛ آن‌ها باور دارند از قدرت کنار گذاشته شده‌اند. آن‌ها از حق مشروع خود محروم مانده‌اند. بنابراين حمله نظامي‌عمليات نظامي‌هرگز مساله يمن را حل نخواهد کرد.

او اضافه کرد: در حملات سعودي‌ها هزاران نفر از غيرنظاميان کشته شده‌اند و بنابراين يمن واقعا باتلاقي براي عربستان است. من معتقدم که مانند توافق هسته‌اي ديپلماسي براي يمن کاربرد خواهد داشت. ايران و عربستان سعودي همراه با قدرت‌هاي منطقه‌اي و قدرت‌هاي بين‌المللي مي‌توانند به سرعت تشکيل جلسه بدهند تا دولت موقت تشکيل شود و انتخابات صلح‌آميز انجام شود و اين که چه کسي يمن را اداره کند را به خود مردم يمن بسپارند.

وي در رد اين که ايران و عربستان جنگ نيابتي در يمن دارند گفت:‌ اين بيش‌تر مساله‌اي بين يمن و عربستان سعودي است و مساله ايران نيست.

موسويان ادامه داد: اکنون همه حتي جمهوري‌خواهان در ايالات متحده نگران شده‌اند که يمن، ويتنام عربستان سعودي خواهد شد. همه پي برده‌اند که عربستان سعودي که ميلياردها دلار هزينه مي‌کند و هزاران غيرنظامي‌را به قتل مي‌رساند هيچ دستاوردي در يمن نداشته است. بنابراين ايران بايد سعي کند تا به عربستان سعودي کمک کند تا يک راه‌حل آبرومندانه يا يک راه خروج آبرومندانه براي بحران يمن پيدا کند. در نهايت سعودي‌ها مي‌فهمند که بايد جنگ را متوقف کنند. آن‌ها مجبور خواهند شد تا بمباران يمني‌ها را متوقف کنند و مجبورند تا به دنبال ديپلماسي باشند.

وي درباره تلاش‌هاي تهران در مقابله با گروه‌ داعش در عراق و سوريه و اين که آيا تهران در جنگ با داعش به مانع برخورد کرده است، گفت: داعش توسط تهران خلق نشده است. همه مي‌دانند که منبع ايدئولوژي، منابع مالي و منابع تسليحاتي از عربستان سعودي و برخي از کشورهاي سني تامين مي‌شود؛ منبع ايدئولوژي وهابي‌گري است و منابع مالي و تسليحاتي از عربستان سعودي و برخي از کشورهاي متحد عربي است.

ايران عملا قرباني توسعه تروريسم در منطقه توسط عربستان سعودي است. بنابراين جز مبازره با تروريسم انتخاب ديگري ندارد. او اضافه کرد: در عراق و سوريه عملا دولت‌هاي اين دو کشور از ايران دعوت کردند تا در مبارزه با داعش به آن‌ها کمک کند. ايران از طرف دولت‌هاي مشروع و قانوني دمشق و بغداد دعوت شده است تا در جنگ عليه داعش همکاري کند. در فقدان چنين دعوتي از طرف اين دولت‌ها ايران هرگز در سوريه و عراق مداخله نمي‌کرد.

وي درباره اين ادعا که پيشرفت‌ها بسيار کم بوده و اين که اين کشورها در اين جنگ گير کرده‌اند گفت: اگر ايران در آن‌جا متوقف شده باشد معتقدم که قدرت‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي نيز متوقف خواهند شد. اين مشکل ايران نيست. جهان اکنون پي مي‌برد داعش، القاعده و موج جديد تروريسم در خاورميانه منشا اصلي تهديد صلح و امنيت بين‌المللي است.

موسويان با بيان اين که اگر روند کنوني ادامه يابد همه ممکن است گرفتار شوند چون همکاري واقعي بين قدرت‌هاي منطقه‌اي و قدرت‌هاي بين‌المللي براي مبارزه با داعش وجود ندارد، اظهار کرد: برخي کشورها مانند ايران و سوريه در حال مبارزه با داعش هستند برخي کشورها مانند عربستان سعودي و ترکيه از داعش حمايت مي‌کنند. در چنين وضعيتي چه کسي مي‌تواند مطمئن باشد که کشورهاي منطقه و جامعه بين‌المللي مي‌تواند بر داعش برتري بيابد.

وي در پاسخ به سوال مجري برنامه در مورد اين که ايران و عربستان اعضاي ائتلاف‌هاي مختلفي در مبارزه با داعش هستند آيا احتمال هماهنگي در مبارزه با داعش وجود دارد؟ گفت: اين هماهنگي بايد بين دو ائتلاف بزرگ شکل بگيرد. يک ائتلاف از طريق ايالات متحده و متحدان عرب و متحدان غربي هدايت مي‌شود و ائتلاف ديگر بين روسيه، ايران، عراق و سوريه است. ما به ائتلاف ائتلاف‌ها نياز داريم. اگر چنين همکاري به منظور هماهنگي فعاليت‌ها بين دو ائتلاف در حال مبارزه با داعش به وجود بيايد، ايران و عربستان نيز قادر خواهند بود تا درون چنين چارچوبي در مبارزه با داعش همکاري کنند.

اين ديپلمات پيشين کشورمان در پاسخ به اين که چگونه احتمال دارد ائتلاف ائتلاف‌ها با قطع روابط ديپلماتيک ايران و عربستان شکل بگيرد و آيا ايران و عربستان در مذاکرات درباره سوريه بر سر يک ميز مي‌نشينند؟ بيان کرد: ايران و ايالات متحده روابط ديپلماتيک ندارند، چطور توانستند براي حل مساله هسته‌اي مذاکره کنند؟ اين نمونه خوبي است. ايران و آمريکا رابطه ديپلماتيک ندارند، چگونه توانستند مسايلي مانند ملوانان و تبادل زندانيان را حل کنند؟ هم‌چنين ايران و ايالات متحده درباره چگونگي اداره کردن سوريه در حال مذاکره هستند. بنابراين رابطه ديپلماتيک مانعي نيست که بتواند مانع همکاري شود. آن چه که نياز داريم هدف سياسي است. مانند تهران و واشنگتن، ايران و عربستان سعودي نيز مي‌توانند درون چارچوب بين‌المللي مذاکره کنند.

موسويان درباره منابع مالي داعش و نقش اهداکنندگان عربستان سعودي در بودجه داعش و احتمال رهگيري و نابود کردن اين منابع گفت: من معتقدم قدرت‌هاي جهاني واقعا براي متوقف کردن منبع مالي تروريسم در خاورميانه هرگز جدي نبوده‌اند. به خاطر بياوريد آن‌ها عليه ايران در خلال بحران هسته‌اي چه اقداماتي انجام دادند؟ چه تعداد قطع‌نامه صادر شد و نمايندگان خزانه داري ايالات متحده هرگونه همکاري مالي و معامله با ايران را مسدود کردند. آن‌ها هرگز چنين اقداماتي را براي مبارزه با داعش به کار نگرفتند زيرا آن‌ها مي‌دانند اين مشکل درون برخي دولت‌هاي منطقه است و متحدان غربي در نهايت به تامين بودجه تروريسم متهم خواهند شد.

وي درباره نقش ترکيه و جدي‌ بودن اين کشور در مبارزه با داعش اظهار کرد: مدارک بسياري که مورد تاييد کشورهاي غربي نيز هست، وجود دارد که ترکيه از داعش حمايت کرده است و نفت آن‌ها را مي‌خرد و تسليحات داعش از طريق مرزهاي ترکيه تامين مي‌شوند. ترکيه در عمل از جبهه النصره ديگر گروه تروريستي حمايت مي‌کند. بنابراين سوء‌ظن بين‌المللي زيادي عليه نقش ترکيه در حمايت از تروريسم و سرنگوني دولت بشار اسد وجود دارد. تا زماني که ترکيه چنين موضعي را اتخاذ مي‌کند گمان نمي‌کنم که حتي قدرت‌هاي جهاني قادر باشند تا به ترکيه در مبارزه با تروريسم اعتماد کنند.

موسويان درباره حضور طالبان و داعش در افغانستان و تلاش داعش براي راه يافتن به مرزهاي ايران اظهار کرد: ايران مطمئنا در دفاع از مرزهايش قدرتمند خواهند بود. همه اکنون به اين واقعيت پي برده‌اند که ايران بسيار با ثبات است و با وجود همه بحران‌ها در اطراف مرز ايران، بحران در عراق، بحران در پاکستان، بحران در افغانستان، ايران قادر بوده تا ثبات و امنيت خود را حفظ کند. بنابراين طالبان يا داعش قادر نخواهند بود تا به ايران صدمه وارد کنند.

او درباره اين که آيا ايران تمايل دارد تا به افغانستان در مبارزه با داعش يا طالبان کمک کند؟ گفت: مذاکراتي براي سازش بين دولت افغانستان و طالبان وجود دارد. بسياري از مردم تفاوت‌هاي بين داعش و طالبان را مي‌بينند. طالبان نسخه‌هاي ميانه‌رويي نيز دارد. در صورتي که سازش صلح‌آميز و همکاري بين کابل و طالبان به منظور شکل‌گيري ثبات در افغانستان به وجود آيد، ايران اعتراضي نخواهد داشت. تا زماني که طالبان فعاليت تروريستي عليه ايران انجام ندهد و تا زماني که طالبان آماده مذاکره براي صلح با کابل باشد ايران عليه طالبان وارد جنگ نخواهد شد.

موسويان درباره تاثير لغو تحريم‌ها در افزايش توليد نفت و اثر آن در اقتصاد ايران نيز بيان کرد: چون قيمت نفت سقوط کرده و به 25 دلار يا 22 دلار رسيده است و برخي از افراد از احتمال سقوط قيمت نفت تا 15 دلار سخن مي‌گويند، من خيلي بر روي قضيه نفت براي ايران پس از تحريم‌ها حساب نمي‌کنم. اما لغو تحريم‌ها براي ايران اين امکان را فراهم مي‌کند تا در ابعاد ديگر اقتصادي حرکت کند. بخش خصوصي ايران احيا خواهد شد. ايران داراي بخش خصوصي بسيار قدرتمندي است. عملا در خلال تحريم‌ها بخش خصوصي منزوي و ضعيف شده بود. بانک‌هاي ايراني قادر خواهند بود تا با بانک‌هاي بين‌المللي معامله کنند. کشورهاي خارجي تمايل دارند تا براي سرمايه‌گذاري به ايران بيايند.

اين ديپلمات پيشين ايران در پاسخ به اين که آيا رييس‌جمهور جديد آمريکا سياست شديدتري را در قبال ايران اتخاذ خواهد کرد، بيان کرد: فکر مي‌کنم هر نامزد جمهوري‌خواه يا حتي دموکرات از جمله هيلاري کلينتون به احتمال زياد سياست‌هاي شديدتري را عليه ايران اعمال کنند. با وجود اين اکنون ما به روابط ديپلماتيک عادي بين ايران و ايالات متحده فکر مي‌کنيم. البته اين اقدام به‌زودي صورت نمي‌گيرد. مساله اصلي جلوگيري از رويارويي بين ايران و ايالات متحده است. مزيت ديپلماسي هسته‌اي و حضور مستقيم مقامات رده بالا جلوگيري از جنگ بود. اين مساله بسيار مهمي‌است و فکر مي‌کنيم کابينه بعدي اعم از جمهوري‌خواه يا دموکرات سعي خواهند کرد تا کانال مستقيمي‌با ايران داشته باشند. آن‌ها قصد ندارند که اين کانال را ببندند.

وي اضافه کرد: دوم اين که چنين کانال مستقيمي‌به ايالات متحده و ايران کمک کرده است تا برخي مشکلات دو جانبه مانند مناقشه مالي در دادگاه لاهه را حل کنند. اکنون ايالات متحده قصد دارد تا 4/1 ميليارد دلار را پس از 35 سال مناقشه به ايران بپردازد. اين کانال مستقيم به کاهش تنش‌ها و درگيري‌هاي دو جانبه بين ايران و ايالات متحده کمک خواهد کرد. من باور ندارم که واقع‌گرايانه باشد که درباره مشارکت استراتژيک ايران – ايالات متحده به دليل توافق هسته‌اي فکر کنيم. توافق هسته‌اي فقط درباره موضوع هسته‌اي بود و از جنگ جلوگيري کرد.

موسويان درباره تحريم‌هاي جديد ايالات متحده بر سر آزمايش‌هاي موشکي گفت: ايرانيان به دليل اين رفتار نمي‌توانند به ايالات متحده اعتماد کنند. ما توافق هسته‌اي را داشتيم. ما اجراي توافق هسته‌اي را داشتيم. درست يک روز بعد آن ايالات متحده تحريم‌هاي جديدي را براي موشک‌ها اعمال کرد. کنگره ايالات متحده به طرز خستگي ناپذيري به دنبال تحميل تحريم‌هاي جديد است. فرماندار تگزاس مي‌گويد با وجود اين که واشنگتن اين توافق را امضا کرده اما من قصد ندارم تا برنامه جامع توافق هسته‌اي را اجرا کنم. واقعيت اين است که ايالات متحده در خصوص ايران متحد نيست. شکاف بزرگي درون آمريکا درباره چگونگي مواجه با ايران وجود دارد. تا زماني که ما شاهد چنين درگيري داخلي و دروني در ايالات متحده درباره چگونگي مواجه به ايران هستيم فکر نمي‌کنم قادر باشيم که بهبود روابط ايران و آمريکا را داشته باشيم زيرا هر گام مثبت با اقدام منفي برخي گروه‌هاي لابي‌گر جمهوري‌خواهان يا حتي دموکرات‌هاي تندرو در ايالات متحده پاسخ داده خواهد شد.

http://mardomsalari.com/Template1/News.aspx?NID=240357

ش.د9405228