خیز چراغ‌ خاموش سعودی برای سلاح هسته‌ای و سکوت نهادهای بین‌المللی!

(روزنامه جمهوري اسلامي ـ 1395/02/25 ـ شماره 10590 ـ صفحه 12)

چند سالی می‌شود که مقامات سعودی از لزوم دستیابی به سلاح هسته‌ای و انجام فعالیت‌های اتمی سخن می‌گویند اما این اظهارات از زمان آغاز دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای 1+5 که به توافق هسته‌ای ـ برجام ـ منجر شد رنگ و بوی جدی‌تری به خود گرفتند.

نکته عجیب اما در این میان آن است که هیچ کشور و یا نهاد بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی واکنشی به این اظهارات نشان نداده و مقامات آمریکایی نیز فقط به دادن هشدارهای زبانی اکتفا نموده‌اند.

تاریخچه هسته‌ای عربستان

از اواسط دهه 1990 میلادی گزارش‌های متعددی در رسانه‌های غربی به چاپ رسیده‌اند که از تلاش عربستان سعودی برای دستیابی به سلاح هسته‌ای خبر می‌دهند. ثروت نفتی عظیم این کشور در کنار روابط گسترده و رو به رشد آن با پاکستان و چین از یکسو و ترس از برنامه هسته‌ای ایران و ضعف استراتژیک عربستان از سوی دیگر از دلایل اصلی روی آوردن ریاض به پیشبرد یک برنامه هسته‌ای مخفی ذکر شده است.

اولین زمزمه‌ها درباره حرکت عربستان به سمت دستیابی به سلاح هسته‌ای با فرار «محمد خیلوی» دیپلمات سابق عربستانی در سازمان ملل، در سال 1994 (73ش) به آمریکا شنیده شد. خیلوی با انتشار اسنادی اعلام کرد که عربستان از سال 1975 (54ش) و به دنبال شکست اعراب در جنگ 6 روزه با اسرائیل، برنامه‌ای تحقیقاتی را برای ساخت بمب هسته‌ای و مقابله با اسرائیل آغاز کرده است.

به گفته خیلوی برنامه هسته‌ای مذکور تحت مدیریت و نظارت شاهزاده سلطان بن عبدالعزیز آل سعود، وزیر دفاع وقت و برادر ملک فهد، شکل گرفت و در مرکز تحقیقات هسته‌ای الخرج واقع در مجتمع نظامی السلیل به اجرا درآمد. طبق این برنامه متخصصان هسته‌ای خارجی برای کار بر روی تهیه کتابخانه‌ای در زمینه دانش هسته‌ای و برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای کشورهای دیگر استخدام شدند و کارشناسان سعودی ماه‌ها در تاسیسات ساخت سلاح هسته‌ای پاکستان و عراق آموزش دیدند.

بنا به اظهارات خیلوی، عربستان در دهه‌های 1970 و 1980 کمک‌های مالی بسیاری به برنامه‌های ساخت بمب هسته‌ای پاکستان و عراق نمود به این امید که آنها پس از ساخت تسلیحات هسته‌ای آن را در اختیار ریاض هم قرار دهند یا چتر هسته‌ای خود را بر سر عربستان نیز بگسترانند.

البته مقامات سعودی مدارک خیلوی را جعلی خواندند و سخنان او را تکذیب کردند. در بحث‌های کارشناسی نیز افشاگری‌های خیلوی معتبر دانسته نمی‌شود و ادعاهای او تاکنون ثابت نشده است و منابع آزاد دیگری برای تایید اظهاراتش وجود ندارد.

عربستان یکی از امضاکنندگان معاهده منع گسترش هسته‌ای (NPT) و پروتکل الحاقی است. البته عربستان این کار را داوطلبانه انجام نداد و درواقع مجبور به امضای ان پی تی و پروتکل الحاقی شد.

مقامات سعودی تا مدت‌ها اعلام می‌کردند که ممکن است روزی معاهده فوق را بپذیرند اما در سال 1988 (67ش) به دنبال فشار شدید آمریکا مجبور به امضای معاهده شدند.

اگرچه ریاض شریک استراتژیک قدیمی آمریکا به حساب می‌آمد و در طول جنگ سرد در کنار آن بود اما خرید مخفیانه موشک میان برد S 2 CSS- از چین فرصت مناسبی در اختیار مقامات واشنگتن قرار داد تا سران سعودی را به خاطر بی‌خبر گذاشتن آمریکا از چنین معامله‌ای تحت فشار قرار دهند.

تکرار رویاهای هسته‌ای

شاهزاده ترکی الفیصل، رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان چندی قبل در اقدامی کم‌سابقه به همراه یک مقام بلندپایه پیشین رژیم اسرائیل در نشستی در مرکز مطالعات خاور نزدیک در واشنگتن شرکت کرد و در این نشست مدعی شد که اگر ایران توافق هسته‌ای را نقض کند، دستیابی به سلاح هسته‌ای یکی از گزینه‌های ریاض خواهد بود.

به گزارش «سی‌ان‌ان» شاهزاده ترکی الفیصل، رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان طی نشست با یکی از مقامات سابق اسرائیل در شهر واشنگتن گفت: «اگر ایران به‌سوی بمب (هسته‌ای) گام بردارد «تمام گزینه‌ها» روی میز خواهد بود «از جمله در اختیار گرفتن سلاح‌های هسته‌ای، برای مقابله با هر آنچه نهایتا از جانب ایران برخیزد.» با این حال الفیصل بار دیگر تاکید کرد که خاورمیانه باید «عاری از سلاح‌های کشتار جمعی» باشد. اظهاراتی که پیش‌تر از سوی بن‌فیصل و دیگر مقامات عربستان سعودی از جمله محمد‌بن‌نواف، سفیر سعودی در بریتانیا مطرح شده بود.

ترکی فیصل در یک مناظره که از سوی موسسه «واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک» تنظیم شده بود با «یاکوف عمیدرور» مشاور سابق بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی دیدار کرد. این چندمین ملاقات مقامات ریاض ـ تل‌آویو پس از دیدار «انور عشقی» عضو شورای مشورتی سعودی با «دوری گلد» مدیرکل وزارت خارجه رژیم صهیونیستی در سال گذشته است.

شاهزاده سعودی در این دیدار با بیان اینکه روابط راهبردی با ایالات‌متحده از دیدگاه عربستان همچنان برقرار خواهد بود، از ضرورت بازاندیشی درباره آن سخن گفت و ابراز کرد: «نیاز است تا این روابط ارزیابی دوباره و بازتنظیم شوند.»

مشابه این اظهارات را پیشتر بندر بن‌سلطان، رئیس سابق استخبارات عربستان به زبان آورد که پس از مدتی به‌دلیل عدم توفیق در پیشبرد پرونده سوریه از مقام خود کنار گذاشته شد.

براساس این گزارش، الفیصل در جریان این دیدار که در واشنگتن انجام شد از تمایل عربستان سعودی برای همکاری‌های گسترده با رژیم صهیونیستی سخن گفت؛ به شرطی که دو طرف بتوانند اختلافات دیرپای خود را که دهه‌هاست بر سر مساله فلسطین باقی است، حل کنند.

از روسیه تا اسرائیل به دنبال شریک هسته‌ای

اما سران رژیم سعودی برای دست یابی به سلاح هسته‌ای فقط به سخن پراکنی اکتفا نکرده و به دنبال یافتن شریک هسته‌ای نیز بوده‌اند و در این راه با روسیه، پاکستان، کره جنوبی و رژیم صهیونیستی مذاکراتی داشته‌اند.

برای مثال «محمد بن سلمان» وزیر دفاع و جانشین ولیعهد این رژیم در سفر به روسیه با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری این کشور در سن‌پترزبورگ دیدار و با وی درخصوص تحکیم روابط میان دو کشور و آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی بحث و گفتگو کرد. پوتین و محمد بن سلمان در حاشیه این همایش توافق‌نامه‌های همکاری نظامی و توافق‌نامه‌هایی را در زمینه استفاده از انرژی هسته‌ای امضا کردند.

از سوی دیگر گزارش‌های رسمی در سال‌های گذشته حاکی از آن بود که عربستان سعودی اقدام به امضای توافق نامه‌ای با کره جنوبی کرده که به موجب آن سئول تاسیسات هسته‌ای به ارزش 52 میلیارد دلار برای عربستان خواهد ساخت.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، دیپلمات‌های غربی در این باره گفتند که ایالات متحده امریکا از انجام این توافق به هیچ وجه خشنود نیست و بر این اعتقادند که ممکن است این توافق تاثیرات منفی بر مذاکرات جاری غرب با ایران بر سر برنامه هسته ای‌اش بگذارد. واشنگتن از این نگران است که توافق ریاض با سئول رقابت تسلیحات هسته‌ای را در منطقه کلید بزند. منابع کره‌ای اعلام کردند که این توافق شامل غنی سازی اورانیوم و استخراج پلوتونیوم خواهد شد و می‌توان از تفاله‌های آن برای تولید بمب استفاده کرد.

به گفته این منابع تفاهمی که میان عربستان با کره جنوبی حاصل شده شامل طرحی برای ساخت دو تاسیسات هسته‌ای در اراضی عربستان به ارزش 52 میلیارد دلار ظرف دو دهه آینده خواهد شد.

پیش از حصول توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+5 نیز روزنامه «وال استریت ژورنال» در گزارشی با عنوان «عربستان در اندیشه سلاح هسته‌ای برای به حاشیه راندن ایران است»، نوشت همزمان با آنکه توافق برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران نزدیک می‌شود، رقبای منطقه‌ای ایران احساس آسیب پذیری می‌کنند.

این روزنامه آمریکایی می‌نویسد: توافق هسته‌ای که واشنگتن و دیگر قدرت‌های جهانی امیدوارند با ایران به آن برسند، محدودیتی 10 ساله بر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی اعمال می‌کند. برای برخی رقبای منطقه‌ای ایران، این امر همچنین ضرب‌الاجلی برای تولید تسلیحات هسته‌ای خودشان محسوب می‌شود و در عربستان سعودی درخواست‌های عمومی گسترده‌ای برای تطبیق با تلاش هسته‌ای ایران شنیده می‌شود.

عربستانی‌ها از چند سال قبل به منظور تاثیر‌گذاری بر پرونده هسته‌ای ایران همواره تکرار کرده‌اند که در صورت عدم محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران آنها به دنبال ساخت و یا خرید سلاح هسته‌ای خواهند رفت. در همین حال، یک روزنامه صهیونیستی در مقاله‌ای نوشت: اسرائیل باید راهکار خود را تغییر دهد و به جای فشار وارد کردن برای اعمال تحریم علیه ایران، تهدید کند که سلاح اتمی در اختیار حکومت سعودی قرار خواهد داد.

به گزارش خبرگزاری مهر، هاآرتص در آن زمان نوشت: اگر ایران مقررات توافق خود با کشورهای ابرقدرت را نقض کرده و تصمیم به دستیابی به تسلیحات هسته‌ای بگیرد، اسرائیل باید بر خلاف خط مشی رایج خود واکنش نشان دهد. اسرائیل نباید به تهدید خود مبنی بر انجام حمله کم تاثیر به برنامه هسته‌ای ایران ادامه دهد بلکه باید هشدار دهد که ایران را تحت فشار قرار خواهد داد و اجازه نخواهد داد تا در خلیج فارس ایران تسلیحات هسته‌ای را در انحصار خود بگیرد و به عربستان در دستیابی به سلاح هسته‌ای کمک خواهد کرد.

دم خروس و قسم پاکستانی‌ها

«رابرت اینهورن» مسئول سابق در وزارت امور خارجه امریکا که سابقه کار با دو رئیس جمهوری بیل کلینتون و باراک اوباما را داشته است در این باره می‌گوید: «در اتاق‌های بسته عربستانی‌ها می‌گویند که قطعا کمک هسته‌ای از پاکستان خواهند خواست.» این دیپلمات امریکایی که در مذاکرات هسته‌ای با ایران شرکت داشته است در ادامه همچنین می‌گوید: «تا کنون هیچ سندی که ثابت کند پاکستانی‌ها پاسخ مثبت به درخواست عربستانی‌ها داده اند، مشاهده نکرده ام.»

مسئولان امریکایی می‌گویند که دونالد رامسفلد، وزیر دفاع اسبق امریکا درباره این که آیا پاکستان به درخواست هسته‌ای عربستانی‌ها پاسخ داده است یا خیر گفته است که «نبود سندی در این زمینه ضرورتا به این معنا نیست که واقعا پاکستان پاسخ مثبت به تقاضای کمک عربستان نداده است.»

یک مقام پاکستانی که در سفارت پاکستان در واشنگتن کار می‌کند و نخواست نامش فاش شود در این باره می‌گوید: «طبیعی است که عربستان که خود را حاکم و نماینده رهبری اهل تسنن می‌داند و فکر می‌کند که باید برای سرنوشت آنها کاری کند به فکر رویارویی با هجوم شیعیان ایرانی در منطقه باشد.» این در حالی است که حسین حقانی، سفیر سابق پاکستان در واشنگتن و کارمند حال حاضر مرکز مطالعات هودسون در امریکا در این باره می‌گوید: «من ترجیح می‌دهم که بررسی بیشتری در روابط مصر با ریاض و اسلام آباد شود. عربستان و پاکستان به یکدیگر به چشم همکاری موثر می‌نگرند.»

در سال 1999 (78ش) امیر سلطان بن عبدالعزیز، وزیر دفاع وقت عربستان از پاکستان دیدن کرد و از تاسیسات سانتریفیوژ مخصوص غنی سازی اورانیوم در کاهو در نزدیکی اسلام آباد بازدید کرد و از نزدیک چگونگی ساخت سلاح هسته‌ای را دید. در این میان گفته می‌شود علاوه بر انتقال سلاح هسته‌ای از پاکستان به عربستان، پاکستان به دنبال ارسال موشک‌های بالستیک که قابلیت حمل کلاهک‌های هسته‌ای و توانایی هدف قرار دادن مناطق مهم ایران را دارد به عربستان است. با وجود این که عربستان می‌گوید این قدر توانایی نظامی بالا دارد که نیازی به سامانه‌های موشکی از کشورهای خارجی نداشته باشد.

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که عربستان در سال 2007 (86ش) اقدام به نوسازی ناوگان موشکی «سی اس اس 2» چینی با سامانه‌های موشکی «سی اس اس 5»کرد. این سامانه‌ها توانایی حمل کلاهک‌های هسته‌ای را دارند. گفته می‌شود عربستان تحت فشار امریکایی‌ها مجبور شد کلاهک‌های این موشک‌ها را از چین دریافت نکند.

در همین زمینه وزیر خارجه سابق پاکستان در واکنش به انتشار اخباری مبنی‌بر احتمال فروش دانش هسته‌ای به عربستان، محتوای این گزارش‌ها را «بی‌اساس و دروغ» خواند. حنا ربانی کهر می‌گوید که کشورش دانش بومی هسته‌ای خود را در ازای پول به عربستان سعودی نخواهد داد.

تهدیدهای بی‌تاثیر آمریکا

در واکنش به اخبار همکاری‌های هسته‌ای پاکستان با عربستان، «جان کری» وزیر خارجه آمریکا تاکید کرد عربستان نمی‌تواند برای حفظ توازن قدرت با ایران، سلاح هسته‌ای بخرد در غیر این‌صورت،‌‌ همان اتفاق‌هایی که برای ایران رخ داد را تجربه خواهد کرد. کری که در مصاحبه با «ولف بلیتزر» مجری شبکه خبری «سی‌ان‌ان» درباره توافق هسته‌ای و مبادله زندانیان بین آمریکا و ایران صحبت می‌کرد، در پاسخ به این پرسش که «آیا امکان دارد عربستان برای حفظ توان قوا در مقابل ایران از پاکستان بمب بخرد؟» گفت: «شما نمی‌توانید همین طوری بمب بخرید و آن را به داخل منتقل کنید.»

مجری به تمکن مالی عربستان سعودی برای خرید سلاح اتمی اشاره کرد، که جان کری در پاسخ گفت: «عواقب و تنبیه‌های بسیار متنوع برای دست زدن به چنین اقدامی وجود دارد.»

وزیر خارجه آمریکا تصریح کرد: «منظورم این است که پیامدهای بسیاری به دنبال خواهد داشت. مطمئن هستم که مقام‌های عربستان سعودی می‌دانند چنین اقدامی برای آن‌ها امنیت به ارمغان نخواهد آورد؛ زیرا هر آنچه که ایران با آن مواجه شد، آن‌ها نیز با آن روبه‌رو خواهند شد در خصوص پیمان منع تکثیر سلاح‌های هسته‌ای، بازرسی‌ها و دیگر اقدامات.»

پیش از کری «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا نیز، از پاکستان خواسته است که به عربستان سعودی سلاح هسته‌ای ندهد.

در همین رابطه کاخ سفید رسماً از دولت پاکستان درخواست کرده تا از تحویل تسلیحات هسته‌ای به عربستان سعودی جلوگیری کند.

این همه سند و سکوت

مطالب درج شده در سطرهای بالا تنها بخشی کوچک از گزارش رسانه‌های غربی و صهیونیستی در مورد همکاری‌های هسته‌ای عربستان با کشورهای دیگر و رژیم صهیونیستی است اما در کمال تعجب تا کنون هیچ نهاد بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که مسئول اصلی رسیدگی به فعالیت‌های هسته‌ای کشورهای مختلف است اقدامی را در جهت روشن شدن این موضوع انجام نداه‌اند. این وضعیت در حالی است که عربستان عضو آژانس بوده و معاهده «ان.پی.تی» را نیز پذیرفته و این بدان معناست که آژانس و بازرسان آن می‌توانند همان رفتاری را که با ایران در سال‌های گذشته داشتند با عربستان نیز داشته باشند اما متاسفانه تا این لحظه به تعهدات خود در این زمینه عمل نکرده‌اند.

بر اساس پیمان «ان.پی.تی» هر دولت فاقد تسلیحات هسته‌ای در این پیمان متعهد می‌شود هیچگونه سلاح هسته‌ای یا ابزارهای انفجار هسته‌ای و اعمال کنترل مستقیم یا غیرمستقیم بر چنین سلاح‌ها یا ابزارهایی را از هر منبع انتقال‌ دهنده یا به هر نحو دیگری، دریافت نکند؛ به ساخت یا تلاش برای دستیابی به سلاح‌ها یا ابزارهای انفجار هسته‌ای مبادرت نورزد و در پی کمک برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای یا ابزارهای انفجار هسته‌ای نباشد یا چنین کمک‌هایی را دریافت نکند.

حال باید دید در قبال چنین تعهدات سنگینی، آژانس در برابر تخطی عربستان چه رویکردی را در پیش می‌گیرد؟ آیا لابی‌های گسترده و منابع پولی عظیم آل سعود موجب ادامه سکوت در این رابطه می‌شود یا آنکه نوک تیز شمشیر آژانس و کشورهای نگران تسلیحات هسته‌ای با عربستان همانگونه خواهد بود که در سال‌های گذشته و با بهانه‌های واهی با ایران انجام شد.

http://jomhourieslami.net/?newsid=90637

ش.د9500171