چرا داعش به جنوب شرق آسيا رفته است؟ (بخش دوم و پاياني)

(روزنامه اطلاعات – 1394/11/08 – شماره 26363 – صفحه 12)

جنوب شرق آسيا؛ مستعد رشد تروريسم

يک مقام بلندپايه سنگاپور پس از عمليات تروريستي داعش در 'جاکارتا' اندونزي و بازداشت دهها تروريست در مالزي، اقرار کرد آسياي جنوب شرقي به زمين حاصلخيزي براي تروريسم تبديل شده است.

«کي شانموگام» وزير سابق امور خارجه سنگاپور که اکنون مديريت وزارت دادگستري و امور کشوري اين دولت – شهر جنوب شرق آسيا را بر عهده دارد، گفت: شکست‌هاي گذشته رهبري در منطقه شرايط را براي 'يک انفجار تروريستي بر اساس مذهب' فراهم کرده است.وي اين شکست‌ها را ناشي از 'استثمار بدبينانه' نژادي و مذهبي اعمال شده از سوي برخي رهبران مذهبي و سکولار، تمرکز نکردن بر توسعه و آموزش و پرورش توسط دولت‌ها و عدم تعهد قوي به سياست چند قوميتي دانست.اين مقام بلندپايه سنگاپور معتقد است اين شرايط در سال‌هاي اخير با ظهور گروه تکفيري داعش در خاورميانه تشديد شده است و اخيرا حملات مرگبار در قلب جاکارتا پايتخت اندونزي در ارتباط با داعش انجام شد.وي افزايش سخنرانان مدافع تعصب و خشونت؛ در دسترس بودن اين تعاليم در اينترنت و تجليل از ترور، خشونت و گردن زدن را عامل توسعه تروريسم در منطقه جنوب شرق آسيا دانست.'کي شانموگام' گفت: متعصبان مي‌خواهند دولت‌هاي منتخب را سرنگون و يک خلافت ايجاد کنند.وي گفت: هزينه اين مساله خون و افزايش بدبختي است، اما اين ايده در پايان برنده نخواهد بود.

براساس گزارش شبکه خبري آسيا، مقام سنگاپوري از وقايع اخير در مالزي و کشف و خنثي سازي چندين حمله تروريستي ابراز نگراني کرد و گفت: در ميان دستگيرشدگان پرسنل نيروهاي مسلح و نيروهاي امنيتي از جمله کماندوها، افسران پليس، کارمندان دولت و کارگران حضور دارند. اين افراد به سلاح، مکان‌هاي حساس و اطلاعات دسترسي داشتند و تهديدات امنيتي را افزايش داده اند.وي به يک مطالعه مرکز تحقيقات پيو اشاره کرد که در آن نشان داد 10 درصد از مردم مالزي از خشونت‌هاي گروه تکفيري داعش و افراط گرايي خشونت آميز پشتيباني مي‌کنند.در همين حال 53 درصد از مردم مالزي با توجه به مطالعه مرکز «مردکا» از قانون قطع دست براي دزدي و سنگسار براي زنا پشتيباني مي‌کنند.«کي شانموگام» معتقد است آزادي شمار زيادي از زندانيان تروريستي خطرات را در منطقه افزايش مي‌دهد.

زندان‌ها که در آن بسياري از تروريست‌ها نگهداري مي‌شوند به محلي براي جذب نيرو تبديل شده است.وي گفت:از سوي ديگر صدها زنداني در اندونزي يا واجد شرايط براي آزادي شده‌اند يا در پايان امسال آزادي مشروط مي‌گيرند که خطر را در منطقه افزايش مي‌دهد.وزير دادگستري سنگاپور تاکيد دارد شکايات و شرايط اجتماعي و اقتصادي اقليت‌ها در تايلند، فيليپين و ميانمار قدرت تهديدات تروريستي را افزايش مي‌دهد.برخي آمارها نشان مي‌دهد بيش از 1000 نفر از اتباع کشورهاي منطقه جنوب شرق آسيا در حال حاضر به گروه‌هاي تروريستي در عراق و سوريه پيوسته‌اند و بازگشت آن‌ها خطرات و تهديدات منطقه را افزايش مي‌دهد.

آيا ظهور يک گروه وابسته به داعش در اندونزي محتمل است؟

حملات هفته گذشته در جاکارتا نشان داد که براي اولين بار خشونت‌هاي داعش به اندونزي رسيده است، اما باز هم کارشناسان امنيتي بر اين باورند که جاي پاي گروه‌هاي راديکال در اين کشور چندان عميق نيست و هنوز اين گروه‌ها وابسته به سرکردگان منطقه‌اي خود در سوريه هستند.خبرگزاري رويترز در گزارشي با اشاره به حملات تروريستي در جاکارتا گزارش کرده است: پليس، «بحرون نعيم» اندونزيايي مستقر در سوريه را به عنوان مغز متفکر بمب گذاري‌هاي اخير اندونزي شناسايي کرده است.

اما هنوز به نظر مي‌رسد که مهمترين فرد تاثيرگذار در منطقه «امان عبدالرحمان»، فرد راديکالي زنداني در اين کشور است که تاکنون با استفاده از افراد پيام رسان و موبايل توانسته است پشت ميله‌هاي زندان براي گروه خود 20 نفر را جذب کند.وي در راس جماعت‌الاسلامي‌قرار دارد که در سال گذشته به عنوان يک سازمان حمايتي تشکيل شد. اين سازمان، گروه‌هاي اين منطقه را تحت حمايت خود قرار داده است. در همين راستا کارشناسان امنيتي بر اين باورند که اين گروه يکي از حاميان داعش است.راکيان اديب‌راتا، کارشناس مرکز ضد تروريسم در جاکارتا و يکي از مراکز مشاوره به پارلمان مي‌گويد: آنها مي‌خواهند درگيري‌هاي نظامي‌در اندونزي را بومي‌سازي کنند، بر همين اساس تلاش مي‌کنند که نيروهايي را از خارج جذب کنند.وي ادامه مي‌دهد، همانند سوريه، آنها نياز به ايجاد يک منطقه بسيار بزرگ براي درگيري دارند تا بتوانند نيروهاي خود را از سراسر جهان به اندونزي جذب کنند.

همچنين پليس بر اين باور است که نعيم خود يکي از حاميان عبدالرحمان است که تلاش مي‌کند مهارت‌هاي رهبري خود را با نقشه چيني براي بمب گذاري‌هاي جاکارتا ثابت کند.تيتو کارناويان، رئيس پليس جاکارتا در اين باره مي‌گويد، نعيم براي کسب اعتبار از سوي داعش نياز دارد که پتانسيل رهبري خود را ثابت کند. وي ادامه مي‌دهد، چشم‌انداز مورد نظر نعيم متحد کردن گروه‌هاي پراکنده افراطي در کشورهاي جنوب شرقي آسيا مانند اندونزي، مالزي و فيليپين است.داعش تاکنون اعلام بيعت و وفاداري بسياري از افراط گرايان را در نيجريه، مصر، ليبي، الجزاير، افغانستان، پاکستان، يمن و عربستان سعودي پذيرفته است اما هنوز هيچ گروهي راديکالي را در جنوب شرقي آسيا به رسميت نشناخته است.گروه جماعت الاسلامي‌در اندونزي آخرين گروهي بود که توانست حملات گسترده‌اي را در اين منطقه به راه اندازد که مي‌توان به بمب‌گذاري‌هاي سال 2002 در بالي اشاره کرد که در اين حملات 202 نفر کشته شدند.اين گروه تنرو توسط شبه نظاميان اندونزي و مالزي بازگشته از جنگ اتحاد جماهير شوروي در افغانستان در دهه 1980 و اوايل دهه 1990 تشکيل شد.

اکنون بسياري از دولت‌هاي جنوب شرقي آسيا نگران هستند که شبه نظاميان مالايي زبان پس از بازگشت از جنگ داعش در سوريه وعراق يک سازمان منطقه‌اي راديکالي مانند جماعت الاسلامي‌تشکيل دهند.اما کارشناسان امنيتي در اين باره ترديد دارند که شانس ايجاد چنين سازمان افراط گرايي وجود داشته باشد، زيرا مسائل مختلفي افراط‌گراهاي مالزي و فيليپين را از هم جدا مي‌کند.در همين راستا يک مقام ارشد ارتش ضد تروريسم فيليپين مي‌گويد، در حال حاضر بسيار دشوار است که يک گروه وابسته به داعش در جنوب شرقي آسيا ايجاد شود. اولين مانع بزرگ براي ايجاد اين گروه مساله رهبري آن و انتخاب فردي که مورد تاييد همگان باشد، است. عبدالرحمان تاکنون در ميان رقباي خود از وزنه سنگين‌تري براي رهبري گروه داعش در اين منطقه برخوردار است.

اين فرد در حاليکه به 9 سال حبس به اتهام کمک به آموزش نظامي‌گروهي در اندونزي محکوم شده، از زندان صدها نفر از اندونزيايي‌ها را براي پيوستن به داعش در سوريه و عراق تشويق کرده است.مسئولان زندان مکررا تلاش کرده‌اند که عبدالرحمان را به سکوت وادارند.در همين راستا، براساس اعلام موسسه سياسي- تحليلي، از سال 2014 تاکنون، 10 گوشي موبايل از زندان وي مصادره شده است، اما وي تنها بعد از يک ماه دوباره صاحب يک موبايل جديد شده و توانسته بازهم دستورات و خطبه‌هاي خود را به پيروانش اعلام کند و اين ارتباط از داخل زندان با خارج ادامه يافته است.

جزئياتي از گردان داعشي‌هاي مالزي و اندونزي

يک روزنامه مالزيايي به نقل از سازمان‌هاي اطلاعاتي از وجود گروهکي تروريستي در سوريه پرده برداشت که از شهروندان مالزيايي و اندونزيايي تشکيل شده و با داعش همکاري مي‌کند. روزنامه «استار» نام اين گروهک را «گردان نسانترا» معرفي کرد و با بيان اين که اين گروهک، 200 عضو دارد، محل فعاليت اين گروهک را استان رقه در سوريه اعلام کرد.بر پايه اين گزارش، داعش، از اعضاي اين گروهک که از دو سال پيش تشکيل شده است، به عنوان تک تيرانداز يا انتحاري استفاده مي‌کند.روزنامه استار شيوه جذب افراد از جنوب شرق آسيا را از طريق ارتباط اينترنتي عنوان کرد و نوشت: داعش، اطلاعاتي به زبان‌هاي اندونزيايي و مالزيايي در اختيار آن‌ها مي‌گذارد و شيوه رسيدن به سوريه را به آن‌ها مي‌آموزد.پليس اندونزي، پس از سلسله عمليات تروريستي که جاکارتا، پايتخت اين کشور را به هم ريخت، «باهرون نعيم» را که اندونزيايي تبار است و در رقه به سر مي‌برد، عامل اين انفجارها دانست.

هشدار نسبت به گسترش نفوذ داعش در آسيا

مرکز رصد فتواهاي تکفيري وابسته به دارالفتواي مصر در پي انفجارهاي تروريستي در اندونزي، نسبت به گسترش نفوذ گروه تروريستي داعش در کشورهاي آسيايي هشدار داد.به گزارش پايگاه اطلاع‌رساني «الوفد»، مرکز رصد فتواهاي تکفيري و نادر وابسته به دار الفتواي مصر ضمن هشدار نسبت به افزايش نفوذ گروه تروريستي داعش در کشورهاي آسيايي تأکيد کرد: اين گروه تلاش مي‌کند با ايجاد کانون‌هاي جديد جنگ و درگيري‌ در مناطق دوردست و قاره‌هاي مختلف، تلاش‌هاي ائتلاف بين‌المللي عليه داعش را منحرف کند.اين مرکز اعلام کرد، حملات تروريستي داعش در جاکارتا، پايتخت اندونزي، که در نزديکي دفتر سازمان ملل متحد رخ داد و منجر به کشته‌شدن هشت تن و زخمي‌شدن شماري از شهروندان اين کشور شد‌، راهبرد جديد داعش براي متفرق‌کردن کانون‌هاي درگيري است.مرکز رصد فتواهاي تکفيري وابسته به دارالفتواي مصر بيان کرد، حملات تروريستي داعش در مناطق مختلف جهان، راهبردي براي منحرف‌کردن تلاش‌ها در زمينه مبارزه با اين گروه تروريستي است، به‌طوري که ما شاهد هستيم که داعش حملات تروريستي خود را در کشورهاي عربي، آفريقايي، اروپايي و آسيايي به طور همزمان و متوالي انجام داده است.

اين مرکز در ادامه بيان کرد، انفجارهاي تروريستي داعش در اندونزي که بزرگترين کشور اسلامي‌در جهان است، به وضوح نشان مي‌دهد که بيشترين قربانيان اقدامات تروريستي اين گروه تروريستي مسلمانان هستند. مرکز رصد فتواهاي تکفيري وابسته به دارالفتواي مصر تأکيد کرد: مسلمانان به هيچ‌وجه مسئول اين اقدامات تروريستي نيستند و نبايد اعتقادات آنها را به اين بهانه تخريب کنيم، زيرا اظهارات ضداسلامي‌و موهن به اسلام، تنها اقدامي‌درحمايت از اين گروه تروريستي و خدمت به منافع داعش است.اين مرکز در پايان بر ضرورت تلاش‌ مضاعف براي آگاهي‌بخشي و نشر مفاهيم صحيح اسلامي‌در کشورهاي جنوب شرق آسيا و جلوگيري از تلاش‌هاي گروه‌هاي افراط‌گرا براي انتقال مفاهيم نادرست اسلام به مسلمانان اين کشورها تأکيد کرد.

از طرفي،پس از آنکه ناتو ليبي را بي ثبات کرد، داعش توانست جاي پايي براي خود در اين کشور دست و پا کند و اکنون سراسر آفريقا را تهديد مي‌کند. در اين ميان رقابت خطرناک ديگر گروه‌هاي تروريستي را نيز نبايد ناديده گرفت.شبکه راشا تودي در گزارشي نوشت: گروه‌هاي تروريستي نظير القاعده به ويژه در رقابت با داعش، در حال تجديد قوا و بهره مندي از ضعف برخي کشورها هستند.در پي حمله تروريستي به هتلي در بورکينافاسو که به مرگ 23 نفر از 18 مليت مختلف منجر شد، به نظر مي‌رسد تروريست‌ها در آفريقا در حال احياء و تجديد قوا باشند.اکنون جهان شاهد احياي تروريست‌ها است. ما اکنون از اندونزي گرفته تا آفريقا شاهد تجديد قواي گروه‌هاي تروريستي و سوء استفاده آنها از سياست گذاري‌هاي بي ثبات در کشورهاي ضعيف تر هستيم.

بورکينافاسو در مرز مالي قرار دارد، که در آنجا حضور داعش و مداخله نظامي‌فرانسه وجود دارد و قبل از آن مداخله فاجعه بار ناتو در ليبي بود که به گسترش سلاح و افراط‌گرايي در سراسر منطقه منجر شد. بنابراين احياي تروريست‌ها و رقابت بين القاعده داعش در جهان وجود دارد و در منطقه گروه موسوم به بوکو حرام نيز وجود دارد که به داعش اعلام وفاداري کرده است.ايمن الظواهري سرکرده القاعده که اکنون در پاکستان است، اخيرا پيام‌هاي تهديد آميزي در خصوص احياي اين گروه و اجراي حملات عليه مسلمانان و غيرمسلمانان صادر کرده است. بنابراين، يک مشکل عمومي‌وجود دارد و آن مشکل اين است که اين گروه نمي‌خواهد توسط داعش به حاشيه کشانده شود.

بنابراين اکنون نوعي رقابت ميان گروه‌هاي تروريستي شکل گرفته است اما اين رقابت آنها را تضعيف نمي‌کند. آنها به جاي آنکه يکديگر را هدف قرار دهند، کشورهاي ضعيف و نيز اهداف نرم مانند غير نظاميان را در هتل‌ها هدف مي‌دهند.تروريست‌هاي داعش در حال حاضر يک پايگاه بسيار بزرگ در ليبي تاسيس کرده‌اند. پس از آنکه ناتو ليبي را بي ثبات کرد، داعش توانست جاي پايي براي خود در اين کشور دست و پا کند. و در حال حاضر داعش از ليبي در حال ريشه دواندن به بقيه آفريقا است. بنابراين ليبي اکنون واقعا در بزرگترين مشکل ايجاد شده توسط ماجراجويي‌هاي نظامي‌غرب و مداخله غير قانوني اين کشور گرفتار شده است و در حال حاضر آنها ثمره اين اقدامات وحشتناک را مي‌بينند.

برند داعش در حال گسترش جهاني است

تحليلگران معتقدند، گروه داعش شايد در عراق و سوريه متحمل شکست‌هايي بشود اما حمله اخير در اندونزي نشان داد که اين تروريست‌ها در حال متحد کردن ساير گروه‌هاي همفکرشان تحت پرچم خود هستند. به گزارش خبرگزاري فرانسه، کارشناسان مي‌گويند، در بيشتر موارد اين گروه‌ها هيچ ارتباط مستقيمي‌با سرکردگي خلافت خودخوانده داعش ندارند اما اين گروه از اينکه مسئوليت اين کشتار را به نام داعش تمام کند، خوشنود مي‌شود. مايکل کاگلمن، از کارشناسان مرکز وودرو ويلسون در واشنگتن مي‌گويد، داعش از همان ابتدا متعهد شد که خود را در سراسر جهان گسترش دهد اما تا به امروز آنها بيشتر روي مديريت «خلافت» خود در عراق و سوريه متمرکز شده بودند.

وي مي‌افزايد: با توجه به اينکه ارتش عراق در حال باز پس گرفتن مناطق تحت کنترل داعش است، اين گروه توجه خود را روي رويکرد جهاني خود متمرکز کرده است.اين کارشناس آمريکايي تاکيد دارد، سوال مهم پس از حملات جاکارتا و ديگر حملات در ماه‌هاي اخير در سراسر جهان که داعش مسئوليت آن را پذيرفته، اين است که آيا شبه‌نظاميان مذکور از سوي داعش تحريک و يا مديريت شده بودند يا خير؟مايکل کاگلمن همانند ساير کارشناسان معتقد است که داعش مسئوليت اين حملات را بر عهده مي‌گيرد تا به «برندي شناخته‌شده» در سراسر جهان تبديل شود؛ آن هم بدون اينکه منابع مالي و انساني هزينه کرده باشد.وي افزود: شما در اينجا شبه‌نظامياني سرخورده و بيگانه داريد که براي سازماني ديگر مي‌جنگند و تمايل دارند تا خودشان را پوياتر نشان دهند و از همين رو آنها داعش را انگيزه پوياتري مي‌بينند که در رسانه‌هاي اجتماعي حاضر است و کشتارهاي ظالمانه‌اي را انجام مي‌دهد. اين کارشناس آمريکايي تاکيد مي‌کند، به همين دليل است که گروه‌هايي در افغانستان و پاکستان ادعاي ارتباط با داعش را دارند و پس از حملاتشان در ماه‌هاي اخير پرچم سياه‌رنگ داعش را به دست مي‌گيرند.حسن عسکري، يک تحليلگر مستقر در پاکستان نيز مي‌گويد: شکافي ميان گروه‌هاي شبه‌نظامي‌محلي ايجاد شده که به دنبال هويت جديدي هستند و به داعش مي‌پيوندند. ايدئولوژي داعش ‌اکنون در پاکستان وجود دارد. اين يک نوع سلفي‌گري است و مردم در جستجوي هويت جديد از آنها پيروي مي‌کنند؛ گرچه ممکن است هيچ ارتباط مستقيمي‌با سرکردگي داعش نداشته باشند.

رقابت داعش و القاعده بر سر قتل و کشتار

عرصه تروريسم تنها به يک گروه مشخصي محدود نمي‌شود بلکه به ميداني براي بسياري از گروه‌ها تبديل شده که هر کدام در پي اين هستند که در صدر قرار بگيرند اما اخيرا رقابت بين القاعده و داعش در کشتار و تروريسم شدت گرفته است؛ رقابتي که بزرگترين بازنده آن غيرنظاميان هستند. شبکه خبري اسکاي نيوز عربي در گزارشي در اين باره نوشته است، گروه‌هاي تروريستي جديدي در آفريقا و آسيا به داعش پيوسته و به اين گروه اعلام وفاداري کرده‌اند. داعش افراطي‌تر از القاعده است و شمار زيادي از تندروها را جذب مي‌کند اما عواقب پيشروي داعش که به ضرر القاعده است فاجعه و رنج غيرنظاميان را در سراسر جهان عميق‌تر کرده است.داعش تا فوريه 2014 روابط مستحکمي‌با القاعده داشت و بعد از يک درگيري طولاني مدت القاعده تمامي‌روابط خود را با داعش قطع کرد و القاعده داعش را گروهي «وحشي» دانست.گروه‌هاي تروريستي در چند کشور وفاداري خود را به داعش و بيعت با ابوبکر بغدادي، رهبر اين گروه اعلام کرده‌اند.

در شرق ليبي گروه انصارالشريعه شهر ساحلي درنه را منطقه وابسته به داعش اعلام کرد. تندروها در مصر، يمن، عربستان و الجزاير نيز با داعش بيعت کرده‌اند. براي همين القاعده به تدريج در حال از دست دادن قدرت و رهبري ايدئولوژيک ميان تندروها است.داعش توانست گروه انصار بيت المقدس در شبه جزيره سيناء و جند الخلافه در الجزاير را که يکي از گروگان‌هاي فرانسوي را در سپتامبر گذشته کشت، جذب خود کند.در مقابل چند گروه از جمله «القاعده در شمال مغرب»، «‌القاعده در شبه جزيره عرب» به القاعده پيوستند و الشباب سومالي نيز وفاداري خود را به ايمن الظواهري، رهبر القاعده اعلام کرد .محور اختلاف ميان اين دو گروه تروريستي در ميزان تأثيرگذاري و سلطه بر گروه‌هاي تندروي جهاني، حمايت مالي و امکان به عضويت درآوردن تندروهاي جديد و همچنين جايگاه و قدرتشان بين تندروها است.

رقابت بر سر حملات تروريستي

القاعده حمله وحشتناکي به هتلي در واگادوگو، پايتخت بورکينافاسو داشت که دهها کشته و زخمي‌برجا گذاشت. القاعده در مغرب عربي مسئوليت اين حمله را برعهده گرفت.تندروها 20 نوامبر به هتل راديسون بلو در مالي حمله کردند که 20 کشته از جمله چندين تبعه روسي، آمريکايي و چيني برجاي گذاشت.گروه المرابطين و القاعده در مغرب اسلامي‌در بيانيه مشترکي مسئوليت اين حمله را برعهده گرفتند .افراد مسلح تندرو هفتم ژانويه گذشته به دنبال انتشار کاريکاتور توهين آميز پيامبر اکرم (ص) از سوي مجله شارلي ابدو به دفتر اين مجله در پاريس حمله کردند.

در اين حمله که توسط دو برادر انجام شد 12 تن که بيشتر آن‌ها روزنامه نگار بودند کشته شدند. در حملات پاريس که فروشگاه مواد غذايي يهوديان را هدف قرار داده بود نيز 17 تن کشته شدند. القاعده مسئوليت اين حملات را برعهده گرفت.اما در مقابل داعش دهها حمله انتحاري از آغاز سال جاري ميلادي به ويژه در عراق، سوريه، يمن و ليبي انجام داده که به کشته شدن صدها تن انجاميد. داعش دست به حملاتي در عربستان نيز زده است. آخرين حمله داعش نيز حمله تروريستي به جاکارتا، پايتخت اندونزي بود که چندين کشته برجاي گذاشت.مهم‌ترين کاري که داعش کرده انفجارها و حملات تروريستي است که در کشورهاي ديگر مثل ترکيه، لبنان، تونس، مصر و فرانسه انجام داده است.افراد مسلح 18 مارس به موزه باردو در تونس حمله کردند که به کشته شدن 21 تن انجاميد. داعش مسئوليت اين حمله را برعهده گرفت. http://www.ettelaat.com/new/index.asp?fname=2016\01\01-27\20-01-05.htm&storytitle=%CC%E4%E6%C8%20%D4%D1%DE%20%C2%D3%ED%C7%BA%20%E3%D3%CA%DA%CF%20%D1%D4%CF%20%CA%D1%E6%D1%ED%D3%E3

ش.د9405524