(روزنامه كيهان – 1394/11/08 – شماره 21267 – صفحه 8)
انتفاضه چیست؟
انتفاضه از نظر لغوی یعنی جنبش، لرزش و حرکتی که همراه با نیرو و سرعت باشد، و از نظر سیاسی و اجتماعی انتفاضه یا قیام مردم فلسطین حرکتی خود جوش و مردمی است که در قبال جنایات و زوگوییهای رژیم صهیونیستی صورت میگیرد.
عامل تعیینکننده این قیام و خیزش مردمی، حضور «آگاهانه» و «عملی» مردم است و اگر نقش مردم را از این قیام حذف کنیم به حرکتی بیهدف و بینتیجه تبدیل خواهد شد که آرمانهای مردم فلسطین را به منصه ظهور نخواهد رساند.
ریشههای این قیام مردمی از زمانی آغاز شد که رژیم صهیونیستی با تکیه بر کشورهای غربی، توسعهطلبی، تجاوز و جنایات خود علیه فلسطینیها را افزایش داد و به حضور فلسطینیها در غزه و کرانه باختری اکتفا نکرد بلکه میخواست هر روز زمینهای فلسطینی بیشتری را تصاحب کند و شهرکسازیهای خود را افزایش دهد.
انتفاضه اول فلسطین
انتفاضه اول فلسطین یا انتفاضه «سنگ» در سال 1987 میلادی (سال 1366 شمسی) پس از آن شروع شد که یک کامیون اسرائيلی خودروی چند فلسطینی از شهر «جبالیه» را زیر گرفت و چهار نفر از آنان را به شهادت رساند.
این تصادف در حقیقت انتقامجویی پدر صهیونیستی بود که به فرزندش توهین شده بود. فلسطینیان این تصادف را «قتل عمد» دانستند و روز بعد درهنگام تشییع پیکرها به مقر ارتش اسرائیل در «جبالیه» سنگ زدند، در مقابل سربازان صهیونیست اقدام به شلیک تیرهوایی کردند و فلسطینیان با باران سنگ و کوکتلمولوتف جواب آنها را دادند. این باعث شد نظامیان درخواست نیروی کمکی کنند. این جرقه اولین انتفاضه فلسطین بود ولی کار به همین جا ختم نشد و انتفاضه شهر به شهر گسترش یافت.
صبح جمعه نهم اکتبر 1987 نیز درگیری شدیدی میان مردم فلسطین و صهیونیستهایی که به بهانه مراسم مذهبیبه حریم مسجدالاقصی تجاوز و اهانت کردند در گرفت و تمام مردم شهر قدس یکپارچه برای دفاع از مسجدالاقصی و جلوگیری از آلوده شدن آن به وسیله دشمنان به پا خاستند. در این روز در غزه، نابلس، قدس، رامالله، الخلیل و دیگر شهرهای کرانه باختری نیز درگیریها شدت گرفت و دهها نفر از فلسطینیها مجروح و چند نفر هم به شهادت رسیدند.
ورود «جرج شولتز» وزیر خارجه وقت آمریکا به سرزمینهای اشغالی، اخراج «شیخ عبدالعزیز عوده» رهبر معنوی جهاد اسلامی، حمله رزمندگان فلسطینی به شهرک یهودینشین «الخاصه» و به هلاکت رسیدن 6 سرباز اسرائيلی همه و همه این رویدادها، زمینهساز قیامی شد که به انتفاضه اول یا انتفاضه «سنگ» معروف شد و تحولات بعدی فلسطین در راستای تحقق همین حرکت عظیم انقلابی صورت گرفت.
اما چند عامل مهم در بروز انتفاضه اول فلسطین نقش داشت که میتوان آنها را به این ترتیب تشریح کرد:
1- تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر مردم فلسطین: یکی از دلایل اصلی شروع انتفاضه، نگاه ملت فلسطین به تحولات بیرونی در منطقه و انقلاب اسلامی ایران بود. شهید دکتر «فتحی شقاقی» رهبر جنبش جهاد اسلامی فلسطین در این باره میگوید: «هیچ چیز به اندازه انقلاب امامخمینی(ره) نتوانست ملت فلسطین را به هیجان آورد و احساسات آنها را برانگیزد و امید را در دلهایشان زنده کند. با پیروزی انقلاب اسلامی ما به خود آمدیم و دریافتیم که آمریکا و اسرائيل نیز قابل شکست هستند. ما فهمیدیم که با الهام از دین اسلام میتوانیم معجزه کنیم.»
2- ناامیدی مردم از رهبران خود: یکی دیگر از عوامل مهم شروع انتفاضه، ناامیدی و یاس ملت فلسطین از رهبران خود بود. سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) به عنوان رهبر و نقطه اتکا مردم فلسطین در درون خود دچار تحولات بسیاری شد و از یک سازمان مبارز و مدافع حقوق فلسطینیها به سازمانی تبدیل شد که برای کسب اولین و سادهترین و پیش پا افتادهترین حقوق مردم فلسطین هیچگونه توانایی از خود نمیتوانست بروز دهد.
3- اختلاف گروههای فلسطینی: گروههای مقاومت فلسطینی با اینکه همه در یک هدف، مشترک بودند و آن هم مبارزه با دشمن، صهیونیستی و تحقق آرمانهای فلسطین بود، لیکن در خطمشی و راه و روش با یکدیگر اختلاف داشتند برخی از گروهها مانند جهاد اسلامی و حماس خطمشی مسلحانه را بر روشهای سیاسی ترجیح میدادند و برخی ازگروهها معتقد به روش مسلحانه نبودند و همین مسئله وحدت و انسجام را در میان گروههای فلسطینی کمرنگ میساخت.
4- ناامیدی فلسطینیها از دولتهای عربی: مردم فلسطین دریافته بودند که نباید از دولتهای عربی انتظار کمک داشته باشند.
به خصوص اینکه این کشورها پس از شکست از ارتش اسرائیل طی جنگهای متعدد روحیه خود را از دست داده و در مقابل فلسطینیها بیشتر به شعار تکیه کردند تا عمل.
5- سیاستهای سرکوبگرانه اسرائیل: قتل، شکنجه، غارت تخریب منازل، بازداشتهای گسترده، حبسهای طولانی و توهین به مقدسات، کاسه صبر فلسطینیها را لبریز کرد و باعث شد که در مقابل تجاوزات و زورگوییهای رژیم صهیونیستی ایستادگی نمایند.
پس از گذشت یک سال از وقوع انتفاضه اول، سازمان آزادیبخش فلسطین با اتکاء به انتفاضه در نوزدهمین اجلاس ملی فلسطین در الجزایر، تأسیس کشور فلسطین در کنار اسرائیل را تصویب کرد و قطعنامههای 242 و 338 که موجودیت اسرائیل را به رسمیت میشناخت و از فلسطینیان به عنوان آوارگان عرب یاد میکرد پذیرفت. بدین ترتیب «اجلاس الجزایر» اولین ضربه را به وحدت فلسطینیان در مبارزه مردمی وارد آورد و پس از آن اختلاف گروههای فلسطینی با ساف شعله انتفاضه اول را خاموش کرد.
انتفاضه دوم فلسطین
در روز 28 سپتامبر سال 2000 و در پی ورود «آریل شارون» نخستوزیر وقت رژیم اشغالگر قدس به مسجد الاقصی به همراه تعداد زیادی از نظامیان ارتش صهیونیستی، انتفاضه دوم فلسطین موسوم به انتفاضه « الاقصی» شعلهور شد. این اقدام شارون باعث تحریک احساسات فلسطینیان و بروز درگیری میان نمازگزاران مسلمان و نظامیان صهیونیستی شد که درپی این درگیریها 7 فلسطینی شهید و بیش از 250 نفر زخمی شدند و 13 نظامی صهیونیست هم مجروح شدند. این درگیریها خیلی زود به تمامی شهرهای کرانه باختری و باریکه غزه سرایت کرد و نام «انتفاضه الاقصی» به خود گرفت.
«محمد الدوره» کودک شهید فلسطینی که در دومین روز انتفاضه الاقصی به شهادت رسید نماد انتفاضه دوم فلسطین به شمار میرود. انتفاضه دوم فلسطین در مقایسه با انتفاضه نخست شاهد درگیریهای بیشتر و افزایش عملیات نظامی میان مقاومت فلسطین و ارتش صهیونیستی بود و منجر به کشته شدن 4412 فلسطینی و زخمی شدن 48 هزار و 322 نفر شد و در طرف مقابل هم 1069 صهیونیست به هلاکت رسیده و 4500 نفر دیگر زخمی شدند.
از جمله مهمترین حوادثی که در زمان «انتفاضه الاقصی» روی داد ترور «رحبعام زئیفی» وزیر گردشگری وقت رژیم صهیونیستی به دست مبارزان جبهه خلق برای آزادی فلسطین بود.
در انتفاضه دوم فلسطین مهمترین وسایل مورد استفاده فلسطینیان «سنگ» و «بطریهای آتشزا» بود.
انتفاضه دوم فلسطین در تاریخ 8 فوریه سال 2005 و با توافق آتشبسی که میان طرفین فلسطینی و صهیونیستی در اجلاس «شرمالشیخ» امضاء شد خاموش شد.*
انتفاضه سوم فلسطین
مهمترین عامل وقوع انتفاضه سوم فلسطینیان موسوم به انتفاضه «قدس» حمله، تجاوز و اهانت صهیونیستها به مسجد الاقصی بود.
شهرکنشینان صهیونیست هر روز به بهانه انجام مراسم مذهبی و تحت حمایت نظامیان اسرائیلی به این مکان مقدس حمله میکردند و با نمازگزاران فلسطینی درگیر میشدند. در این درگیریها نیروهای نظامی از گاز اشکآور، گلولههای واقعی استفاده کرده و تعداد زیادی از فلسطینیها را مجروح کردند.
در چنین شرایطی بود که یک نوجوان 19 ساله فلسطینی به نام «مهند شفیق حلبی» در تاریخ اول اکتبر (9 مهرماه) در قدس اشغالی دست به یک عملیات شهادتطلبانه زد که منجر به هلاکت دو صهیونیست شد و بدین ترتیب انتفاضه سوم فلسطینیها که به انتفاضه «قدس» یا انتفاضه «چاقو» معروف است شکل گرفت.
از روز 12 مهرماه اعتراضات و مخالفتهای مردم فلسطین با اقدامات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی به شهرها و روستاهای مختلف کرانه باختری، قدس و غزه کشیده شد و چندین مورد عملیات مقاومتی دیگر در نقاط مختلف کرانه باختری صورت گرفت.
مدتی بعد وخامت اوضاع باعث شد که بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی دستور دهد نیروهای پلیس و نظامیان بیشتری در مناطق مختلف مستقر شوند و به حالت آمادهباش کامل درآیند. اما استقرار هزاران نیروی پلیس و نیروهای امنیتی و ارتش رژیم صهیونیستی باعث نشد که جوانان فلسطینی دست از عملیات شهادتطلبانه و مقاومتی بردارند و دست کم روزی دو عملیات در مناطق مختلف انجام میشود که عمده عملیات مقاومتی در شهر «الخلیل» انجام شده است. در همین رابطه روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحارونوت اعلام کرد که از 150 عملیات اجرا شده از سوی فلسطینیان، 55 مورد آن در منطقه الخلیل واقع در کرانه باختری صورت گرفته که منجر به کشته شدن 29 اسرائیلی در این شهر شده است.
این روزنامه صهیونیستی با نامگذاری «الخلیل» به «پایتخت عملیات شهادتطلبان» نوشت، «عملیاتی که در این شهر انجام میشود شدیدترین عملیاتهای انتفاضه قدس تاکنون بوده است.»
انتفاضهای متفاوت
درحال حاضر بزرگترین نگرانی رژیم صهیونیستی عملیات منحصر به فرد و حرفهای فلسطینیها علیه صهیونیستها است که نسبت به انتفاضههای پیشین تفاوت کرده است. بنا به اعتراف خود صهیونیستها انتفاضه سوم متمرکزتر، کشندهتر و غافلگیرانهتر است و به هیج وجه نمیتوان وقوع آن را پیشبینی کرد.
موساد، شینبت، شاباک و ارتش رژیم صهیونیستی در شوک عجیبی فرو رفته و نمیدانند چگونه میتوانند با این انتفاضه مقابله کنند؟!
انتفاضه سوم فلسطینیها دارای ویژگیهایی است که آن را از دو انتفاضه قبلی متمایز میسازد: اما این ویژگیها عبارتند از:
1- مهمترین ویژگی این انتفاضه «خودجوش بودن» و استفاده ازا بزارهای ساده و سلاح سرد است که البته این ویژگی در انتفاضههای قبلی هم تا حدودی وجود داشت اما تفاوت آن این است که جوانان فلسطینی سردمدار این خیزش مردمی شدهاند و برای رهبری حرکت عظیم و انقلابی خود به سران و رهبران گروههای فلسطینی متکی نیستند.
واقعیت این است که برخی گروهها و سران فلسطینی آنچنان در گیر و دار اختلافات و کشمکشها هستند که به نظر نمیرسد به این زودیها به وحدت برسند.
درحالی که به اعتقاد فلسطینیها آن چیزی که سلاح محکم فلسطینیها در مقابله با دشمن صهیونیستی است و میتواند بسیار تأثیرگذار باشد وحدت و انسجام گروههای فلسطینی است.
2- وضعیت رژیم صهیونیستی در شرایط کنونی بهگونهای است که با بحرانها و چالشهای مختلف داخلی و خارجی روبهرو بوده است و با تنگنای سیاسی، اقتصادی و امنیتی بیسابقهای مواجه شده است. جنگهای متعدد این رژیم اشغالگر و متجاوز با فلسطینیها یا حزبالله لبنان چهره پلید این رژیم کودککش را بیش از پیش درنظر افکار عمومی آشکار ساخته است و همین مسئله موجب انزجار و تنفر جهانیان نسبت به این رژیم شده است.
3- تحولات منطقه و تشدید درگیریها در سطح کشورهای عربی بهگونهای است که شرایط را برای خیزش مردمی فلسطینیان مهیا کرده چرا که کشورهای فرامنطقهای تمام تلاش و توجه خود را بر تحولات کشورهای دیگر متمرکز کردهاند.
4- سکوت و انفعال کشورهای عربی و بیتوجهی آنان به آرمان فلسطین موجب شده فلسطینیها به این نتیجه برسند که خودشان باید کار رژیم صهیونیستی را یکسره کنند و امیدی به کشورهای عربی نداشته باشند.
در هر صورت انتفاضه سوم فلسطینیها هرچند با تفاوتهای کلیدی در جریان است اما به عقیده تحلیلگران همین وجوه تمایز میتواند در آزادسازی قدس و کرانه باختری و تمام فلسطین تأثیرگذار باشد به ویژه آنکه رژیم صهیونیستی در مهار این انتفاضه تاکنون به موفقیتی دست نیافته و درمانده و سردرگم شده است.
اثرات انتفاضه قدس بر رژیم صهیونیستی
انتفاضه سوم فلسطینیان بدون شک یکی از تاثیرگذارترین حرکتهای انقلابی مردم فلسطین بوده و ساختار سیاسی و اقتصادی رژیم صهیونیستی را زیر و رو کرده است. هرچند که هنوز این قیام پیروزمندانه به ثمر ننشسته لیکن، شکست رژیم صهیونیستی در برابر انتفاضه سوم تاثیرات عمیقی در این رژیم گذاشته که به برخی از آنها اشاره میشود:
1- اختلاف عمیق سیاسی در میان سران رژیم صهیونیستی: سران رژیم صهیونیستی در مقابله با این حرکت مردمی دچار اختلاف و سردرگمی عجیبی شدهاند چرا که تصور نمیکردند جوانان فلسطینی با ابزارهای ساده بتوانند با نظامیان مجهز اسرائیلی مقابله کنند و ترس و وحشت زیادی میان صهیونیستها ایجاد نمایند.
این غافلگیری به حدی است که روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحارونوت در این باره نوشت: «شاباک در برابر خیزش مردمی در کرانه باختری و بیتالمقدس عاجز مانده است.»
به نوشته این روزنامه، برخی از مقامات امنیتی اسرائیل معتقدند برای توقف انتفاضه باید از ترور عناصر فعال و رهبران فلسطینی استفاده کرد در حالی که برخی دیگر معتقدند ترور رهبران فلسطینی نتیجه برعکس میدهد و سرعت حرکت مردمی بیشتر خواهد شد.
در هر صورت اختلافات عمیقی میان «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر و «موشه یعالون» وزیر جنگ از یک سو و فرماندهان ارتش این رژیم و دستگاه امنیت عمومی «شاباک» از سوی دیگر در مورد نحوه برخورد با انتفاضه قدس پدیدار شده است.
2- تأثیر انتفاضه بر اقتصاد رژیم صهیونیستی: انتفاضه مردم فلسطین که از چهارماه پیش تاکنون آغاز شده است خسارتهای زیادی به اقتصاد رژیم صهیونیستی به ویژه صنعت گردشگری وارد کرده است.
تعطیل شدن فروشگاهها، محل کسب و مراکز تجاری به دلیل ترس و وحشت اسرائیلیها از عملیات مقاومتی فلسطینیان موجب شده که اقتصاد این رژیم با سیر نزولی شدیدی مواجه شود و در زمینه مبادلات تجاری و بازرگانی نیز بنبستهای فراوانی ایجاد شده است، به نحوی که اکثر سرمایهگذاران سرمایههای خود را از بانکها بیرون آورده و ترجیح میدهند که معاملهای صورت نگیرد. اتحادیه هتلهای رژیم صهیونیستی نیز اعلام کرده شمار گردشگران خارجی در سرزمینهای اشغالی در ماه اکتبر 2015 (شروع انتفاضه) در مقایسه با همین دوره در سال 2013 میلادی 21 درصد کاهش داشته است. به گزارش این اتحادیه، گردشگران با ملیتهای مختلف در سرزمینهای اشغالی هتل رزرو کردهاند اما به هتل مراجعه نکرده و سفر خود را لغو کردهاند.
3- تأثیر انتفاضه قدس بر امنیت رژیم صهیونیستی: یکی از مهمترین تأثیراتی که انتفاضه سوم فلسطینیان بر رژیم صهیونیستی گذاشته است مخدوش نمودن امنیت متزلزل این رژیم و حاکم کردن ترس و وحشت بر ساکنان سرزمینهای اشغالی است.
بنا به گفته منابع صهیونیستی، اسرائیلیها اکنون کمتر در سطح شهرکها تردد میکنند و ترجیح میدهند بیشتر در خانه بمانند تا امنیت بیشتری داشته باشند.
اکثر شهرهای سرزمین اشغالی به شهر ارواح تبدیل شده و ساعتهای طولانی کسی در معابر و خیابانها دیده نمیشود.
به رغم اعلام وضعیت «عادی»، توسط مقامات رژیم صهیونیستی، ولی صهیونیستها ترجیح میدهند بیشتر اوقات خود را در پناهگاهها سپری کنند. عملیات قهرمانانه و حرفهای «نشأت ملحم»، جوان 29 ساله فلسطینی که در قلب تلآویو و در روز روشن در یک رستوران صورت گرفت، ترس و هراس صهیونیستها را دوچندان کرد چرا که این جوان فلسطینی در کمال خونسردی وارد رستورانی میشود و سه صهیونیست را به هلاکت میرساند و 10 نفر دیگر را مجروح میکند. بدون اینکه تحت تعقیب قرار گیرد و دستگیر شود میگریزد. وی یک هفته بعد به دلیل خیانت وکیل خانوادگیشان مورد شناسایی قرار گرفته و به شهادت میرسد. گفته میشود به خاطر ترس و وحشتی که با این عملیات بر تلآویز حاکم شده بود، صهیونیستها بزرگترین عملیات امنیتی و پلیسی این رژیم از سال 2008 به این سو را برای دستگیری وی به راه انداخته بودند.
4- افزایش انزجار جهانی: انتفاضه قدس و شروع حرکت مردمی در غزه، کرانه باختری و قدس اشغالی بار دیگر تنفر مردم جهان از جنایات رژیم صهیونیستی را افزایش داد و خاطره به خاک و خون کشیدن فلسطینیها در جریان جنگهای متعدد رژیم صهیونیستی با فلسطینیان را در اذهان جهانیان زنده کرد.
مردم جهان به خوبی بر این واقعیت واقفند که فلسطینیان اگر اعتراضی هم نسبت به جنایات رژیم صهیونیستی از خود نشان میدهند دستشان خالی است و با ابزارهای ساده به مقابله با رژیمی میپردازند که ارتش مجهز و تا بن دندان مسلح دارد و از سوی کشورهای غربی به شکل نامحدود حمایت مالی و تسلیحاتی میشود. اما مردم مظلوم فلسطین به جز نفرت و انزجاری که از رژیم صهیونیستی دارند و آن را در قالب سنگ و چوب و چاقو ابراز میکنند چه سلاحی دارند؟!
هرچند رهبران گروههای فلسطینی و به ویژه جنبش حماس از آغاز مرحله دوم انتفاضه قدس با استفاده از روشهای مسلحانه سخن گفتهاند اما این مسئله تا به طور کامل به مرحله اجرایی برسد مستلزم گذشت زمانی طولانی است.از سوی دیگر رژیم صهیونیستی با کمک مصر تمامی گذرگاهها و معابر ورودی به غزه، کرانه باختری را مسدود کرده است پس چگونه فلسطینیها میتوانند به سلاح دست یابند؟!همین ارزیابیها است که مظلومیت مردم فلسطین برای جهانیان را بیشتر کرده است. با این وجود فلسطینیها به این نتیجه رسیدهاند که تنها راه پایان اشغالگریها و تجاوزات رژیم صهیونیستی، مقاومت و ایستادگی در مقابل این رژیم جنایتکار است و در این راه از سختیها و ناملایمات نباید هراسید. لیکن قصور در مسئله فلسطین هم از کسی پذیرفته نیست و کشورهای عربی و اسلامی نباید در مقابل حقوق از دست رفته این ملت مظلوم کوتاه بیایند و از خود سستی نشان دهند. اکنون تحولات فلسطین و معادلات این منطقه به گونهای رقم خورده که هیچ توجیهی برای تعلل و قصور در این زمینه باقی نمانده است و حمایت از فلسطینیها بیش از هر زمان دیگری احساس میشود.
مسلما وحدت جهان اسلام و ایستادگی در مقابل ظلم و ستم دشمن صهیونیستی اهداف انتفاضه سوم را محقق و سرنگونی رژیم اشغالگر را سرعت میبخشد.
منبع: خبرگزاری تسنیم
http://kayhan.ir/fa/news/66874
ش.د9405490