(روزنامه اطلاعات ـ 1394/12/26 ـ شماره 26402 ـ صفحه 12)
کارنامه سياه عربستان؛ از اعدام شيخ نمر تا فاجعه تلخ منا
فاجعه منا دوم مهر امسال برابر با 24 سپتامبر 2015 ميلادي و 10 ذيحجه 1436 قمري همزمان با عيد قربان طي مراسم رمي جمرات در تقاطع «خيابان 204 با «خيابان 223» در منطقه منا واقع در شهر مکه رخ داد. ازدحام حجاج باعث کشته شدن هزاران حاجي شد. هنوز آمار دقيق تلفات اين حادثه رسماً اعلام نشده است. مقامات رسمي عربستان دو روز پس از وقوع حادثه شمار جانباختگان را 769 نفر اعلام کردند اما بر اساس مجموع آمار استخراجشده از گزارشهاي جداگانه کشورها، شمار جانباختگان 2431 نفر است.
اين درحالي است که گفته مي شود شمار کشتهها بسيار بيشتر از اين ارقام است و برخي گزارشها از کشته شدن 8000 تن در اين حادثه خبر مي دهند. رسانههاي کشورمان به نقل از سعيد اوحدي رئيس سازمان حج و زيارت، شمار کلي جانباختگان را حدوداً 7700 نفر گزارش دادند و با استناد به آمار غيررسمي و مشاهدات ميداني اعلام کردند که اين آمار به بيش از 8000 نفر خواهد رسيد. چندي بعد «حمد بن محمد الضويلع» معاون وزير بهداشت عربستان، مجموع آمار کشته شدگان اين حادثه را بر اساس عکسهاي دريافت شده از جانباختگان فاجعه، 4173 نفر ذکر کرده بود.
شمار جانباختگان ايراني در اين حادثه 464 نفر اعلام شد که تمامي مفقودان حادثه تا 16 دي شناسايي شدند. 42 قرباني از اين تعداد در قبورالشهداي مکه دفن شدند. غضنفر رکن آبادي سفير سابق ايران در لبنان، مرجان نازقليچي فرماندار زن استان گلستان، محمدرحيم آقاييپور سفير سابق جمهوري اسلامي ايران در اسلووني، حسن حسيني مقدم سرکنسول جمهوري اسلامي ايران در شهر «مرو» ترکمنستان، احمد فهيما معاون اداره نمايندگيهاي تشريفات وزارت خارجه و علياصغر فولادگر رئيس دفتر مطالعات راهبردي سپاه از مقامات ايراني کشته شده در منا بودند.
در پي اين حادثه، سه روز عزاي عمومي از سوي مقام معظم رهبري در ايران اعلام شد. ايران با 464 جانباخته، بيشترين کشتههاي شناساييشده در آسيا را داشته است. کشورهاي مالي با 312، نيجريه با 274، مصر با 190، بنگلادش با 137 و اندونزي با 129 جانباخته پس از ايران بيشترين تلفات را داشتهاند. اين واقعه مرگبارترين رويداد تاريخ حج است. واقعه سال 1990 ديگر حادثه حج بود که در آن 1426 زائر جان باختند. اين رويداد هم در مسير رمي جمرات اتفاق افتاد. رمي جمرات چندين بار ديگر نيز تلفات برجا گذاشتهاست از جمله در سال 2006 بيش از 360 نفر از حجاج بر اثر ازدحام جمعيت هنگام اجراي مراسم رمي جمرات کشته شدند. رسانههاي منطقه در بيان علت حادثه اعلام کردند، حرکت کاروان محمد بن سلمان جانشين وليعهد سعودي در مرکز مِنا، سبب تغيير حرکت زائران کعبه در سرزمين مِنا شد. البته مسئولان وزارت کشور عربستان با بيان اينکه بعضيها تلاش ميکنند حادثه ازدحام در منا را به عبور کاروان پسر شاه نسبت دهند، ادعا کردند که اين اولينبار نبود و هيچ ارتباطي بين حرکت کاروان محمد بن سلمان و مکان حادثه وجود ندارد. مقامات عربستان همچنين مدعي شدند که ازدحام و تبعيتنکردن زائران از دستورالعملها علت اصلي حادثه بود. اين درحالي است که گفته مي شود بستهشدن يک مسير و هدايت زائران به مسيري ديگر که درِ آن بسته بود نشان ميدهد علت اصلي حادثه، تصميم غلط برگزارکنندگان مراسم بود. به گفته يک شاهد عينيِ ايراني، در خياباني که عمدتاً ايرانيها، آفريقاييها، هنديها و پاکستانيها به سمت جمرات حرکت ميکردند کاملاً وضعيت غيرعادي محسوس بود و بههمخوردن حال حجاج از ازدحام، ترافيک، نبودِ آب آشاميدني و بستهبودن راههاي خروجيِ خيابان بهسمت جمرات شرايط ايجاد مرگ حجاج را رقم زد.
* عربستان
سال 94، رژيم سعودي وحشي گري خود را به معرض نمايش گذاشت. از يک سو، حملات خونين و وحشيانه اي را عليه مردم يمن آغاز کرد و از ديگر سو، با به شهادت رساندن شيخ نمر، روي ديگر اين پادشاهي خونخوار را نمايان ساخت. ضعف مديريت، بي تجربگي و جهالت در رژيم سعودي در سال 94 کار را به آنجا رسانيد که همپيمانان غربي اين رژيم مستبد نتوانستند در مقابل آن سکوت کنند.?? دي ماه بود که خبر هولناک به شهادت رساندن «شيخ نمر» منتشر شد. وزارت کشور عربستان اعلام کرد 47 تن را به اتهام ارتکاب «جرايم تروريستي» اعدام کرده است. در ميان اعداميها نام «شيخ نمر باقر النمر» روحاني شيعه نيز ديده ميشد. در واقع رژيم سعودي نام شيخ نمر و سه تن ديگر از شيعيان اين کشور را در ميان نام تروريستهاي جاني القاعده قرار داد تا شايد بتواند بر جنايت خود را در اذعان عمومي سرپوش بگذارد.شهيد نمر النمر از علماي عربستان در سال 1959 در روستاي عواميه به دنيا آمد. پدرش از روحانيون برجسته شيعه در بحرين و منطقه الاحساء به شمار ميرفت و در طول دوران حياتش بارها بازداشت شد. شيخ نمر که دروس حوزوي را در شهر قم و تهران پشت سر گذاشته است، به بيان آتشين معروف بود و خطبههاي او در ميان مردم عربستان مشهور است.
شيخ نمر در سال 2012 بعد از انتقاد از مقامهاي عربستان و تقاضا براي برگزاري انتخابات در اين کشور دستگير شد. وي از تظاهرات ضددولتي در شرق عربستان حمايت کرده بود. از سويي، دولت آل سعود بدون اطلاع به خانواده پيکر شيخ نمر وي را بدون هيچ مراسمي به خاک سپرد. پس از اعدام شيخ نمر، منابع داخلي در عربستان از آماده باش نيروهاي امنيتي و پليس اين کشور به ويژه در مناطق شيعه نشين خبر دادند.پس از اجراي اين حکم، موج عظيمي از محکوميتها سرازير شد. از سويي، کشورهاي غربي از جمله آمريکا و اتحاديه اروپا اين اقدام را نابخردانه دانستند و از ديگر سو، علما، مراجع و شيعيان در سراسر جهان آن را محکوم کردند. ديگر مسلمانان، از جمله علماي سني عراق، سوريه و لبنان نيز اعدام شيخ نمر را گامي در جهت تفرقه بيشتر ميان مسلمانان خوانند و آن را نشانه اي از بي فکري رژيم سعودي خواندند.در ايران، رهبر انقلاب، رئيس جمهوري و روساي قوه مقننه و قضائيه، مراجع تقليد و سازمانها و نهادهاي مردمي در ايران به طور يکپارچه اقدام سعودي را محکوم کردند. آيتالله الظعمي سيستاني، آيتالله العظمي مکارمشيرازي، آيتالله العظمي صافي گلپايگاني و ديگر علماي و مراجع شيعه اين اقدام رژيم سعودي را در راستاي تفرقه ميان مسلمانان ارزيابي و آن را محکوم کردند. مولوي عبدالحميد امام جمعه اهل سنت زاهدان نيز اين اقدام سعوديها را محکوم کرد.اعدام شيخ نمر بازتاب گستردهاي نيز در سازمانها و نهادها بين المللي داشت. دبيرکل سازمان ملل از اعدام شيخ نمر ابراز «نگراني شديد» کرد. «فدريکا موگريني»، رئيس سياست خارجي اتحاديه اروپا نسبت به اقدام عربستان در اعدام شيخ نمر شديدا انتقاد کرد.
کاخ سفيد هم نسبت به نقض حقوق بشر در
عربستان ابراز نگراني کرد و جاش ارنست، سخنگوي کاخ سفيد گفت: ما نگران نقض حقوق
بشر در عربستان هستيم؛ مخصوصا اعدامهاي اخير و به ويژه اعدام يک روحاني شيعه.
«هيلاري کلينتون»، اعدام شيخ نمر را عامل التهاب بيشتر خاورميانه خواند و «جک
استراو» گفت: شيخ نمر تنها به گناه شيعه بودن اعدام شد. از سويي، عفو بين الملل با
محکوم کردن اعدام شيخ نمر توسط دولت آل سعود اين اقدام را يک تسويه حساب سياسي
خواند. در ايران، بحرين، يمن، پاکستان، هند، عراق، لبنان، کانادا، انگليس و مناطق
شيعه نشين عربستان تظاهراتهاي گسترده اي عليه وحشي گري رژيم سعودي به راه افتاد و
تظاهرکنندگان بر ادامه راه شهيد شيخ نمر تاکيد کردند.در اين حال،شب اعدام شيخ نمر
شماري از مردم خشمگين و معترض تهران و مشهد به طور خودجوش در مقابل سفارت و
کنسولگري رژيم سعودي تجمع کردند. اين تجمع به اعتراضات گسترده اي کشيده شد و برخي
از معترضان با گذشتن از سد نيروهاي انتظامي وارد ساختمان سفارت عربستان در تهران
شدند.
در مشهد نيز معترضان سعي در ورود به کنسولگري کردند. اين اقدام، بهانه اي براي رژيم سعودي شد تا بتواند با بزرگنمايي آن، اذهان عمومي را از جنايتهايش منحرف کند.از طرفي،20 شهريورماه يک جرثقيل در مسجدالحرام سقوط کرد که منجر به جان باختن دست کم 111 زائر خانه خدا شد. حدود 400 تن نيز در اين حادثه مجروح شدند. اين حادثه دلخراش بر اثر وزش طوفان اتفاق افتاد که نشان از بي کفايتي آل سعود در برگزاري مراسم حج داشت.از سويي،نشريات و سازمانهاي مستقل غربي از ابتداي سال جاري و همزمان با حمله وحشيانه عربستان به يمن، گزارشهاي مفصل و متعددي را از جنايات جنگي، نقض قوانين بين المللي و حقوق بشر توسط رژيم سعودي منتشر کردند.
* امارات
عمده تحولات سياسي امارات در سال 94 مربوط به دخالتهاي اين شيخ نشين در يمن، سوريه و ديگر مناطق درگيري ميشود و هرجا که رژيم سعودي با حضور مستقيم و غيرمستقيم خود ايجاد مشکل و آشوب کرد، نام امارات نيز به چشم مي خورد. در داخل اين کشور، دولت توانست از بروز حوادث تروريستي جلوگيري کند و روند ثابتي را در پيش بگيرد. 26 فروردين پارلمان امارات با طرح اين ادعا که هدف از حمله به يمن برقراري ثبات و امنيت در اين کشور است، مشارکت نيروهاي امارات در ائتلاف عربي موسوم به «توفان قاطع» را تاييد کرد. از طرفي،22 بهمن ماه، امارات کابينه اش را ترميم کرد.
* انتخابات آرژانتين
«مائوريسيو ماکري» رهبر مخالفان آرژانتين با کسب 51/42 درصد آرا پيروز دور دوم انتخابات رياست جمهوري اين کشور در سال 2015 شد. با پايان شمارش آراي انتخابات رياست جمهوري در آرژانتين، ماکري از حزب راستگراي موسوم به «تغيير ميدهيم» پيروز انتخابات شد. «دنيل سيولي» رقيب وي از حزب «جبهه براي پيروزي» نيز 48/58 درصد از آراي مردمي را به خود اختصاص داد اما بلافاصله اعلام کرد که نتايج انتخابات و پيروزي ماکري به عنوان رئيس جمهوري جديد آرژانتين را به رسميت ميشناسد. «کريستينا فرناندز» رئيس جمهوري سابق آرژانتين هم پيروزي ماکري در انتخابات رياست جمهوري اين کشور را تبريک گفت.در تحولي ديگر از آرژانتين، پرونده «آميا» در سال 2015 مختومه شد. به حکم دادگاه تجديد نظر آرژانتين، پرونده ادعاهاي مطرح شده عليه فرناندز رئيس جمهوري سابق اين کشور درباره دخالت وي در انفجار مرکز يهوديان آرژانتين موسوم به آميا مختومه اعلام شد.
* فساد فيفا
فساد مالي در فدراسيون جهاني فوتبال «فيفا» يکي ديگر از رويدادهاي بين المللي سال 2015 بود. 14 نفر از جمله شماري از مقامات عاليرتبه فيفا به اتهام فساد مالي در زوريخ سوئيس بازداشت شدند. حکم جلب اين افراد به درخواست وزارت دادگستري ايالات متحده توسط دادگاهي در نيويورک صادر شد. اتهام آنها اخاذي، کلاهبرداري و پولشويي اعلام شده است. بامداد 27 مه 2015 (ششم خرداد امسال) نيروهاي پليس با لباس غيرنظامي به هتل لوکس «بائور ائو لاک» که مشرف به درياچه زوريخ است مراجعه کردند و پس از گرفتن کليد اتاقهاي مظنونان، به اتاقهاي مورد نظر وارد شدند و آنها را دستگير کردند. 9 عضو فيفا و پنج تاجر دستگير شدند.اتهام دستگيرشدگان مربوط به موارد گسترده سوءاستفاده مالي در فيفا از جمله اتهام 100 ميليون دلار رشوه، درخواستهاي ميزباني جامجهاني و همچنين حق پخش بازيهاي فوتبال در طول 20 سال گذشته است. اداره فدرال قضائي سوئيس در بيانيهاي اعلام کرد که مقامات آمريکايي معتقدند اين افراد از اوايل دهه 90 ميلادي حدود 100 ميليون دلار رشوه دريافت کردهاند. در ادامه اين بيانيه اضافه شده است که دريافت رشوه در خاک آمريکا مورد توافق قرار گرفته و از طريق بانک انتقال پيدا کرده است.
يکي از بزرگ ترين اتهامهايي که در مورد فساد فيفا مطرح شده دريافت رشوه از کشورها در قبال اعطاي ميزباني مسابقات بزرگ به ويژه جام جهاني بوده است. به تازگي رسانهها در اين زمينه مدعي شدند که هنگام رأي گيري براي انتخاب ميزبان جام جهاني 2010، کشور مغرب به جاي آفريقاي جنوبي برنده شده بود.در اين راستا جزئيات اعتراف «چاک بليزر» مقام بلندپايه سابق فيفا در جريان جلسه دادگاه درباره دريافت رشوه براي واگذاري ميزباني جام جهاني 2010 به آفريقاي جنوبي منتشر شد. بليزر اعلام کرد که با ديگر اعضاي کميته اجرايي فيفا و با پذيرش رشوه در مقابل گزينش آفريقاي جنوبي براي ميزباني جام جهاني 2010 موافقت کرده بودند. بليزر که يک آمريکايي است همچنين گفت که در جام جهاني 1998 نيز رشوه دريافت کرده بود. در پي اين اعترافات، آمريکا يک پرونده بزرگ جنايي در مورد فساد در فيفا تشکيل داد و همين امر به استعفاي سپ بلاتر از رياست فيفا منجر شد. پس از اين استعفا انتخابات رياست فدراسيون جهاني فوتبال در مقر فيفا در زوريخ سوئيس برگزار شد و جياني اينفانتينو، دبيرکل يوفا با شکست شيخ سلمان ابراهيم آل خليفه بحريني به عنوان رئيس جديد فدراسيون بينالمللي فوتبال انتخاب شد.
* ونزوئلا
ونزوئلا در سال 2015 با بحران اقتصادي به ويژه پس از نوساناتي که در قيمت نفت به وجود آمد مواجه بود که البته تبعات آن هنوز هم ادامه دارد. اين بحران سبب شد که «نيکلاس مادورو» رئيس جمهوري ونزوئلا با هدف برون رفت از رکود اقتصادي که کشورش را فلج کرده است، کابينه خود را ترميم کند. پس از شکستي که حزب حاکم در انتخابات پارلماني ونزوئلا در 6 دسامبر (15 آذر) متحمل شد، مادورو از همه وزراي خود خواست استعفا دهند و يک ماه پس از انتخابات و همچنين تشکيل مجلس جديد ملي، کابينه جديد را اعلام کرد.در چنين شرايطي مخالفان دولت ونزوئلا پس ازآنکه «هنري راموس آيوپ» به عنوان رئيس جديد مجلس ملي سوگند ياد کرد، به طور رسمي کنترل مجلس ملي اين کشور را در دست گرفتند. اما اقدام رييس جديد پارلمان ونزوئلا در خارج کردن تصوير «سيمون بوليوار» قهرمان ملي ونزوئلا و رهبر انقلاب بوليواري در آمريکاي لاتين و «هوگو چاوز» رييس جمهوري فقيد اين کشور از صحن مجلس، سبب اعتراض و راهپيمايي مخالفان اين تصميم و واکنش شهرداري کاراکاس شد. اين اتفاق پس از گذشت نزديک به 17 سال که مخالفان توانستند اکثريت را در مجلس ونزوئلا به دست گيرند، رخ داد.
* برقراري روابط کوبا – آمريکا
پرچم امريکا امسال در حالي پس از نيم قرن در خاک کوبا برافراشته شد که کمتر کسي گمان ميکرد روابط خصمانه اين دو کشور همسايه اين گونه در مسير تغيير قرار بگيرد. تصميم واشنگتن وهاوانا براي کنار گذاشتن اختلافات تاريخي و از سر گيري روابط ديپلماتيک بعد از يک سال مذاکرات مخفيانه ميان دو طرف و با ميانجيگري کانادا و واتيکان انجام گرفت.اگرچه باراک اوباما و رائول کاسترو، روساي جمهوري امريکا و کوبا در 17 دسامبر 2014 از آغاز روند عادي سازي روابط دو کشور خبر داده بودند اما زمينههاي اين تصميم از مدتها پيش فراهم شده بود.به هر حال، بازگشايي سفارت امريکا درهاوانا در حقيقت آخرين حلقه از سير تغييرات دور از انتظاري بود که در نشست منطقهاي پاناما تصميم گيري شد. در اين راستا، سفارتخانههاي آمريکا و کوبا در پايتختهاي دو کشور بعد از 54 سال بازگشايي شد. مراسم رسمي بازگشايي با حضور وزير خارجه کوبا، در سفارت اين کشور در واشنگتن برگزار شد و پرچم کوبا در پايتخت آمريکا برافراشته شد. تا قبل از اين از ساختمان سفارت کوبا در واشنگتن به عنوان دفتر حفاظت از منافع کوبا استفاده مي شد. علاوه بر اين، براي نخستين بار پس از اين سالها يک وزير خارجه آمريکا در واشنگتن ميزبان رسمي همتاي کوبايي خود شد.
* ميانمار
حزب جبهه ملي براي دموکراسي ميانمار به رهبري « آنگ سان سوچي» حزب «اتحاد توسعه و همبستگي» را شکست داد و برنده انتخابات عمومي اين کشور جنوب شرق آسيا شد و اکثريت کرسيهاي دو پارلمان را به دست آورد.با کسب اکثريت کرسيهاي دو مجلس نمايندگان و سنا توسط جبهه ملي براي دموکراسي، حزب آنگ سان سوچي اجازه يافت در سال 2016 دولت جديد اين کشور را تشکيل دهد. در همين حال، کميسيون انتخابات ميانمار اعلام کرد، جبهه ملي براي دموکراسي با کسب 21 کرسي ديگر مجلس نمايندگان، اکثريت کرسيها را در دست گرفت و حزب سوچي در مجموع 348 کرسي مجلس نمايندگان و سنا را به دست آورد.
* نشست آب و هوا در پاريس
رهبران 150 کشور جهان در اواخر سال 2014 در پاريس گردهم آمدند تا درباره تغييرات جوي و گرم شدن زمين در نشست پاريس به توافق دست پيدا کنند. اين نشست قصد داشت تا به دو دهه تلاش و مذاکرات جامعه بينالملل در کاهش انتشار گازهاي گلخانهاي منجر شود. در چنين شرايطي، کنفرانس آب و هوايي پاريس موسوم به «کُپ21» با بسيج 120 هزار پليس در سراسر فرانسه آغاز به کار کرد.در سخنراني افتتاحيه نشست تغييرات آب و هواي پاريس دبيرکل سازمان ملل متحد گفت: کشورهاي ثروتمند جهان بايد براي سرمايه گذاريهاي زيست محيطي و جلوگيري از گرمايش زمين، 100 ميليارد دلار به کشورهاي درحال توسعه کمک کنند. رئيس جمهوري فرانسه نيز از مبارزه با تروريستم و گرم شدن زمين به عنوان دو چالش بزرگ دنياي امروز ياد کرد و با اشاره به تصويب زمانبندي کامل اهداف توسعه پايدار، گفت: تاکنون 190 کشور برنامههاي خود را براي کاهش گازهاي گلخانهاي ارائه کردهاند.
* زلزله نپال
زلزله بزرگ نپال سال 94 را براي نپاليها، سال سرگشتگي رقم زد. اين زلزله مهيت علاوه بر تخريبهاي گسترده، موجب کشته شدن بيش از 6000 تن شد.پنجم ارديبهشت مال بود که پايتخت پرجمعيت اين کشور، زلزله اي به بزرگي 7.9 ريشتر را تجربه کرد. مرکز اين زمين لرزه مهيب که پيش از ظهر اتفاق افتاد، در منطقه پرجمعيتي در کاتماندو، پايتخت نپال بود که موجب برجا ماندن خسارات هنگفتي شد. به گفته شاهدان حادثه، ساختمانها در مرکز پايتخت فرو ريختند و معابد قديمي تخرب شد. همچنين ساکنان شهرهاي زلزلهزده با وحشت و سراسيمه خود را به خيابان رساندند. راديوي داخلي نپال در اطلاعيهاي به مردم هشدار داد،از رفتن به فضاهاي بسته خودداري و آرامش خود را حفظ کنند چرا که احتمال وقوع پسلرزههاي بيشتر وجود دارد. يک ساعت پس از وقوع زمين لرزه اصلي، پس لرزهاي به بزرگي 6.6 ريشتر در اين منطقه به ثبت رسيد. در مجموع حدود 150 پسلرزه بعد از زلزله نپال ثبت شد که زلزله دوم، به تنهايي 65 کشته برجا گذاشت. ادامه دارد...
ش.د9405846