ماموریت ضدبرجامی به سفارت‌‌خانه‌ها

(روزنامه آفتاب يزد ـ 1395/05/23 ـ شماره 4683 ـ صفحه 13)

"جنگ سرد" و " پیش از جنگ" تنها بخشی از اصطلاحات رایجی است که برای توصیف رابطه این روزهای ایران و عربستان به کار می رود . در عالم دیپلماسی اصلی بنیادین وجود دارد مبنی بر اینکه حتی متخاصم‌ترین دولت‌ها نیز ممکن است به این نتیجه برسند که در موارد جزئی و نادر دارای هم پوشانی منافع هستند. اما اگر روابط دو دولت این فرضیه را نقض کند آن دو کشور ایران و عربستان هستند. در سال 2013 و با شروع قدرت‌گیری شاهزاده جوان سعودی، محمد بن سلمان در عربستان به عنوان قدرتمندترین شخص این کشور، روابط دو کشور به سوی رویارویی تمام‌عیار در تمام زمینه‌ها سوق پیدا کرد. فارغ از جنگ نیابتی در منطقه واقعیت این است که آوردگاه اصلی نبرد میان دولت روحانی و عربستان جنگ اقتصادی است. تقریباً هیچ کشوری به اندازه عربستان نسبت به امضای برجام واکنش منفی و عملی از خود نشان نداد. الجبیر در کنفرانسی مطبوعاتی از انجام این توافق انتقاد کرد او به شکلی تلویحی آمریکایی‌ها را به ساده لوحی در برابر ایران متهم کرد. جمال خشوقی، روزنامه نگار سعودی به نوعی حمله عربستان به یمن را مرتبط با برجام می‌داند. او در این باره می گوید: «اگر ما عملیات طوفان کوبنده را انجام نداده بودیم، امروز توافق هسته ای ایران با گروه 1+5 تاثیری غم انگیز بر منطقه داشت».

با توجه به تکیه اقتصاد ایران بر نفت با شکل گیری بارقه‌هایی از احتمال بازگشت صادرات مجدد نفت ایران به پیش از تحریم‌ها، عربستان فارغ از تمام مشکلات اقتصادی خود منجمله کاهش جهانی قیمت نفت و کسری بودجه بیش از 10 میلیارد دلاری، همچنین هزینه بیش از 6 میلیارد دلاری حمله به یمن برای به شکست کشاندن برجام و جلوگیری از خروجی احتمالی اقتصادی آن برای ایران تمام توان دیپلماتیک و لابی‌های خود را به کار بست . این کشور با مذاکرات فشرده با مشتریان احتمالی نفت ایران در جنوب شرقی آسیا و پیشنهاد تخفیف گسترده نفتی سعی کرده آنان را به جایگزینی نفت عربستان به جای ایران تشویق کند. ترکی الفیصل، رئیس سابق دستگاه اطلاعاتی عربستان و سفیر سابق عربستان در آمریکا در نشست ناتو مدعی شد که ریاض آماده می‌شود در صورت اجرای برجام سیل نفت را روانه‌ بازار کند تا با کاهش عایدات نفتی ایران، مانع دستیابی ایران به بمب هسته‌ای شود. وی همچنین ادعا کرد که به قدری ظرفیت مازاد تولید دارند که اگر نفت ایران قطع شود، می‌توانند نفت خود را جایگزین آن کنند.

به گزارش هرالد تریبیون، عربستان با استناد بر بخشی از ایمیل‌های منتشر شده ویکی لیکس تمام رابطه خود را با آمریکا برای اعمال فشار بر ایران شرط بندی کرده است. این گزارش به نقل از منابع دیپلماتیک آمریکایی در ادامه اضافه کرد که در مقطعی عربستان برای اعمال فشار در جهت عملی نشدن برجام و ورود مجدد ایران به بازارهای بین المللی حتی تهدید کرده که سرمایه 100 میلیارد دلاری خود را که به صورت اوراق قرضه در آمریکا پس انداز کرده است از این کشور خارج خواهد کرد. درباره شدت جنگ مخفی اقتصادی و دیپلماتیک بین این دوکشور و ذهنیت کاری دیپلمات‌های عربستانی یکی از ایمیل‌های افشا شده این کشور در سایت ویکی لیکس مورد جالبی است . در این ایمیل سفیر عربستان در تایلند دلیل خود برای کمک به سیل‌زدگان تایلندی را جلوگیری از نفوذ بیشتر ایران عنوان می‌کند.

یک دیپلمات دیگر این کشور در سخنرانی در مرکز اسلامی سیدنی برای جلوگیری از نفوذ ایران در استرالیا! خواهان افزایش سه برابری بودجه مراکز مذهبی وابسته به عربستان در این کشور شد. برخی منابع داخلی کشور در گفتگوهای سربسته اعلام کردند به تمام مراکز دیپلماتیک سعودی در سراسر جهان ابلاغ شده است، تا اگر لازم شد کار روزمره دیپلماتیک را وا نهند و تمام اولویت و هم و غم خود را روی این موضوع قرار دهند که اگر در کشور محل ماموریتشان شرکت یا نهادی قصد سرمایه‌گذاری در ایران را دارد به هر وسیله ممکن سعی در ملغی کردن آن داشته باشند. در همین راستا برخی شرکت‌های اروپایی و آسیایی عنوان کرده‌اند که از سوی سعودی‌ها به آنها پیشنهاد شده است اگر به جای ایران سرمایه‌گذاری خود را به عربستان منتقل کنند، می‌توانند از معافیت‌ها و امتیازات بسیار ویژه بهره مند شوند. در این بین دولت روحانی باید علاوه بر مخالفت‌های داخلی با برجام بخشی از توان خود را نیز به نبرد دیپلماتیک با تلاش‌های اقتصادی عربستان برای ضربه زدن به این توافق معطوف کند. هرمیداس باوند، تحلیلگر در گفتگو با آفتاب یزد، در این زمینه اظهار داشت:

" اولین تلاش عربستان برای ایجاد مشکل اقتصادی برای ایران به تلاش این کشور برای کاهش قیمت نفت باز می‌گردد، با توجه به ذخایر ارزی بالای عربستان این کشور می دانست که ایران نسبت به عربستان ضربه ای بیشتری متحمل خواهد شد. در سایر عرصه‌ها نیز عربستان طبیعتاً کوتاهی نخواهد کرد.این کشور به شدت در حال لابی در کنگره آمریکاست تا برجام را از روند طبیعی خود خارج کند. این اقدامات عربستان تنها محدود به آمریکا نیست و هر جا این کشور احساس کند که ممکن است شرکتی بخواهد در ایران سرمایه‌گذاری انجام دهد اگر بتواند سعی در پیشگیری از آن خواهد کرد. باوند اقدامات عربستان را ابتدا به ساکن ندانست و عنوان کرد که اگر در داخل کشور اقدامات کافی برای امنیت سرمایه‌گذاری انجام شود، دست عربستان در این زمینه خالی خواهد شد. متاسفانه برخی فشارها بر دولت روحانی فضا را برای اقدامات عربستان مهیاتر خواهد کرد. هرمیداس باوند تصریح کرد: برخی منتقدان داخلی برجام در داخل ممکن است نادانسته بدون اینکه چنین نیتی داشته باشند اعمالشان نوعی هم‌آوایی با اقدامات عربستان باشد، در واقع تلاش پی در پی مخالفان برای شکست اقدامات دولت در جذب سرمایه‌گذاری خارجی به محقق شدن اقدامات عربستان کمک خواهد کرد.

حشمت الله فلاحت پیشه، نماینده مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی نیز در گفتگو با آفتاب یزد اظهار داشت: روابط اقتصادی ما با کشورهای عربی روابطی یکسویه بود که با توجه به مواردی همچون نفع فراوان عربستان از حجاج ایرانی و قاچاق گسترده از امارات به ایران قطع این روابط به نفع ایران بود. فلاحت پیشه در مورد اقدامات عربستان علیه برجام عنوان کرد که عربستان رقیب راهبردی ایران در منطقه است و تلاش‌های این کشور پس از اجرایی شدن برجام کاملاً به حاشیه رفت. وی برجام را یک رژیم بین‌المللی دانست که کشورها به اندازه قدرتشان توان تاثیر گذاری مثبت با منفی بر آن را دارند و عربستان نیز تنها به اندازه قدرتش سعی در تاثیر گذاری منفی خواهد کرد.

http://aftabeyazd.ir/?newsid=46109

ش.د9501541