ترامپ در پوتین چه می بیند؟

پایگاه بصیرت

به گزارش گروه بین الملل بصیرت به نقل از ایرنا، طرح موضوع دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری اخیر آمریکا و دستور اوباما برای بازشماری آرا با تقویت گمانه تغییر هدفمند نتایج انتخابات، بار دیگر این سوال را برانگیخته است که چگونه روسیه پوتین در اوج تنش ها بر سر مسائل مختلف منطقه ای به آمریکای ترامپ نزدیک شده است؟
شاید برای بعضی گمانه ها درباره افول قدرت آمریکا و پایان جهان تک قطبی هنوز زود باشد هر چند این موضوع مطرح شده است. به عنوان نمونه پرفسور یوهان گالتونگ استاد علوم اجتماعی نروژی که پیشتر فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را پیش بینی کرده بود، پیش بینی می کند که «فروپاشی آمریکا» نیز نزدیک است. گالتونگ مدت ها پیش از شروع رقابت های انتخاباتی اخیر آمریکا کتابی را نیز در این باره با این عنوان نوشته است: «سقوط امپراتوری آمریکا...بعد از آن چه خواهد شد؟» و در این کتاب استدلال کرده است که تشدید گفتمان فاشیستی (نظیر اظهارات ترامپ در جریان رقابت های انتخاباتی و سیاست خصمانه او در قبال مهاجران) باعث افتادن آمریکا در سراشیبی سقوط خواهد شد.
اثبات این ادعا هنوز نیاز به گذشت زمان دارد اما قدر مسلم این است که برای بسیاری از ناظران غربی تحولات در روابط آمریکا و روسیه، اگر نتوان موضع ترامپ در قبال پوتین را پایانی بر نظام تک قطبی در جهان گذاشت به نوعی پذیرش قدرت بازتولید شده روس ها تلقی می شود اگر چه ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه بارها تاکید کرده است که تلاش ها برای برقراری نظام تک قطبی در جهان با شکست مواجه شده است.
شاید بعد از دوران جنگ سرد طی سال های اخیر در حوزه هایی مانند شرق اروپا و استقرار سپر موشکی ناتو، مداخله های روسیه در تحولات اوکراین و الحاق شبه جزیره کریمه به خاک روسیه، مساله گرجستان و آبخازیا، و بحران سوریه، بزرگترین تنش ها بین واشینگتن و مسکو شکل گرفته باشد اما به جرات می توان گفت که در بیشتر این حوزه ها، این بار آمریکا آن هم با رئیس جمهوری، جمهوریخواه در برابر مسکو اظهار انعطاف می کند. ترامپ، چراغ سبزها را به پوتین درباره الحاق کریمه، آزادسازی آمریکا از هزینه های ناتو و پرهیز از تقابل بیشتر با روس ها و در نهایت، به رسمیت شناختن نظام سوریه و همکاری با مسکو در حل بحران بدون براندازی این کشور داده است و حتی از مخالفان منطقه ای سیاست های روسیه مانند عربستان سعودی به عنوان تغذیه کننده تروریسم انتقاد کرده است.
ترامپ در تبلیغات انتخاباتی‌اش بارها به ائتلاف‌های نظامی غربی حمله کرد و گفت آمریکا به یاری متحدی که هزینه‌هایش را به واشینگتن پرداخت نکرده است، نخواهد رفت. توجیه ترامپ این است که در حال حاضر، آمریکا 70 درصد هزینه‌های ناتو را تامین می کند و این عادلانه نیست؛ موضعی که باعث واهمه شرکای اروپایی آمریکا از این موضع ترامپ شده است. پایگاه «وکس» می نویسد این اقدام ترامپ، اروپایی ها را از آمریکا دور خواهد کرد زیرا اروپایی ها مستقیما با روسیه و تهدیدهای آن روبه رو هستند اما تنها گذاشتنشان فقط به زیان اروپا نخواهد بود بلکه آمریکا را نیز منزوی خواهد کرد. سران اروپا معتقدند تضعیف ناتو می‌تواند نفوذ نظامی روسیه را در جهان افزایش دهد تا جایی که به نوشته پایگاه «ویک» ترزا می نخست وزیر انگلیس و دیگر سران اروپایی از دونالد ترامپ خواهند خواست که تحریم ها علیه روسیه را حفظ کند؛ تحریم هایی که در سال 2014 به بهانه ورود روسیه به تنش های شرق اوکراین علیه مسکو وضع شد.
فرانکلین فور تحلیل گر آمریکایی در مجله «slate» می نویسد: سیاست خارجی ترامپ تماما با سیاست های پوتین همخوانی دارد و حتی کار به جایی رسیده که ترامپ تصریح کرده است ایالات متحده آمریکا و پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) باید دست از کمک های خود به کشورهای حوزه بالتیک (لیتوانی، لتونی و استونی) در صورت دخالت روسیه در این کشورها بردارند.
این مواضع ترامپ درباره روسیه برای بسیاری از رسانه ها و تحلیلگران غربی هنوز قابل هضم و درک نیست.
نیوزویک در گزارشی می نویسد: رئیس جمهوری منتخب آمریکا تنها چند هفته زمان دارد تا مشخص کند که پوتین را دوست یا دشمن بشمارد. این نشریه آمریکایی با اشاره به انعطاف های دونالد ترامپ در قبال روسیه نوشته است: با همه اینها روسیه نمی نشیند و تماشا کند. کرملین با ورود نیروهای روسیه به شبه جزیره کریمه در سال 2014 به صراحت خود را به عنوان مخالف سرسخت غرب نشان داد.
فایننشال تایمز پیشنهاد می کند که دونالد ترامپ دستکم مشاوری مانند هنری کسینجر 93 ساله را برای جلوگیری از خطاهای احتمالی در سیاست خارجی به خدمت بگیرد.
یک مقام امنیتی انگلیس به گاردین گفت: روسیه در طول دهه های متمادی تهدیدی پنهان برای آمریکا و غرب بود؛ حال در این چند روزه چه اتفاق تازه ای افتاده که باید روسیه را دوست تلقی کنیم؟
این نشریه به فعالیت های اینترنتی روسیه (نظیر ادعایی که درباره دخالت مسکو در هک پایگاه های کمپین دموکرات های حامی کلینتون یا مداخله در فرآیند رای گیری الکترونیکی به سود ترامپ مطرح شد) و اقدامات ارتش سایبری آن در قبال غرب نیز پرداخت و با نقل نوشته های اوگنی سمیرنوف یکی از وبلاگ نویسان روسی نوشت: شما آمریکایی ها سال ها در انتخابات ما (روس ها) دخالت کردید حالا ما در انتخابات شما دخالت می کنیم! چطور است؟ خوشتان می آید؟ شما می گویید با پروپاگاندا سیاست های ما را تحت تاثیر قرار می دهید. بله ما هم همین را درباره شما می گوییم.
یکی از گمانه های مطرح شده درباره مواضع ترامپ در قبال روسیه این است که شرکت های اقتصادی مرتبط با رئیس جمهور منتخب آمریکا و نیز برخی از دوستان وی رابطه وثیقی با روس ها دارند و در این باره بسیار نوشته شده است. نمونه این همکاری ها انتخاب «رکس تیلرسون» مدیرعامل شرکت نفتی «اکسون موبیل» برای تصدی وزارت امور خارجه آمریکا است. تیلرسون 64 ساله از سال 2004 ریاست این شرکت نفت بین المللی را بر عهده داشته و روابط تجاری نزدیکی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه دارد.
بسیاری از ناظران بر این باورند که ترامپ قصد دارد روسیه را از رقیب سیاسی به شریکی اقتصادی به ویژه در حوزه انرژی تبدیل کنید و از این طریق به بازسازی داخلی آمریکا و توجه به سایر حوزه های تهدیدساز مانند شرق دور و مهار چین بپردازد یا حمایت روس ها را در پرونده های منطقه ای مانند فشار بر ایران جلب کند، اما سوال کلیدی این است که آیا ترامپ می تواند در موضعی شخصی و بدون در نظر گرفتن حمایت هم طیفان خود در حزب جمهوری خواه و نیز نگرانی های چند دهه ای حاکمیت آمریکا درباره بزگترین رقیب سنتی ایالات متحده و غرب، روسیه پوتین را دوست خود بداند؟
گاردین تاکید می کند که روس ها هنوز هم درباره صداقت ترامپ در دوستی با پوتین و تحکیم واقعی روابط مابین دو کشور تردید دارند.
گاردین نوشته است کنستانتین سونین اقتصاد دان روس پیش بینی کرده است که روابط روسیه و آمریکا در دوران ریاست جمهوری ترامپ مانند «ماه عسلی کوتاه» خواهد گذشت.
سرگی ریابکوف معاون وزیر امورخارجه روسیه در مصاحبه ای با اینترفکس در پاسخ به این سوال که «آیا ترامپ گربه ای در داخل کیف» (برای غافلگیر کردن روسیه) است؟، گفت: هر دو جناح دموکرات و جمهوریخواه در احساس «ضدیت با روسیه» مشترکند. خیلی از آمریکایی ها نگران نزدیک شدن بیش از حد ترامپ به مسکو هستند و بسیاری در مسکو نگران این که او به قدر کافی نزدیک به روسیه نخواهد بود.
واقعیت این است که «پوتین خوب» هم از این منظر می تواند برای ترامپ در حکم یک دروغ مصلحتی باشد و بالعکس.
آیا ترامپ می تواند رویای اسلاف خود در به زانو درآوردن یا دستکم جلب نظر روسیه را حاصل کند. می تواند آنگونه که یو اس ای تودی می نویسد؛ در چشم های پوتین خیره شود و درون او را بخواند امری که جورج دبلیو بوش ادعا می کرد و نتوانست؟ می تواند کلید تنظیم مجدد روابط واشینگتن-مسکو را با موفقیت فشار دهد؛ نیتی که باراک اوباما در سر داشت؟ این سوال ها بدون پاسخ مانده است. شاید قضاوت در این باره هنوز زودهنگام باشد اما مسلم این است که تاکنون برای رئیسان جمهوری آمریکا، روسیه پوتین، دژی تسخیر نشده هر چند محاصره شده باقی مانده و شاید فرمول اظهار دوستی بتواند به مثابه شگرد اسب تروا، سلسله دوستی را بجنباند و راهی به دالان های تو در توی کرملین بگشاید.