صبح روز چهارشنبه 10 خرداد سال‌جاري، در منطقه وزیر اکبرخان شهر کابل انفجاری قوی به وقوع پيوست. محل انفجار، منطقه دیپلمات‌نشین پایتخت افغانستان، در نزدیکی چندين سفارت خانه از جمله سفارت آلمان و ايران گزارش شده است. این حادثه در پی انفجار تانکر حامل مواد منفجره مخرّبی در خیابان چهاردهم وزیر اکبر خان و در فاصله‌ای نزدیک به سفارت آلمان و چهار راه زنبق (تقاطع خیابان وزیر اکبر خان و صلح) رخ داد که در نزدیکی ارگ ریاست جمهوری افغانستان و سفارت آلمان و ايران واقع شده است. محل انفجار علاوه بر نزدیکی به سفارت آلمان در منطقه‌ای رخ داده که محل استقرار ساختمانهای مهم حکومتی افغانستان مانند ریاست جمهوری، وزارتخانه‌های اقتصاد و دارایی و نیز سفارتخانه‌های امارات، ترکیه، اندونزی و فرانسه بوده است.
آمار رسمی نهایی تلفات این انفجار هنوز مشخص نشده است. در برخي منابع 100 كشته و 300 زخمي گفته مي‌شود، اما آمارهاي نزديك به 200 نفر كشته و بيش از 600 نفر زخمي هم گزارش شده است. يكي از خبرگزاري آلمان آمار شهدای کابل را ۱۸۳ نفر و زخمی ها را ۶۷۳ نفر اعلام کرده است.
شدّت انفجار به حدی بود که تا فاصله يك كيلومتري متری از محل انفجار، تمامی ساختمانهای خیابان آسیب دیده‌اند. از جمله ساختمان سفارت جمهوری اسلامی ايران در منطقه نیز دچار آسیب‌هایی شده است. سقف‌های کاذب سفارت و شیشه پنجره‌‌ها تخریب شده و به تاسیسات آسیب رسیده است. همچنین ساختمان پرس تی‌وی، تلویزیون‌یک و دفتر شرکت مخابراتی روشن آسيب ديده‌اند.
حادثه مذكور دومین انفجار از شروع ماه مبارک رمضان در افغانستان محسوب می‌شود. نخستين انفجار در صبح روز اول ماه رمضان در خوست، واقع در جنوب شرق افغانستان، اتفاق افتاد كه در اثر آن حمله انتحاري دست کم ۱۸ نفر کشته و ۶ نفر دیگر زخمی شدند. این حملات مرگبار در حالی روی مي‌دهد كه محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان به همراه عده‌اي از علما و سران سياسي و حزبي، از گروه‌های شورشی خواسته شده بود که به احترام ماه رمضان دست از حملات نظامی بردارند.
گروه طالبان دست داشتن در این انفجار را رد کرده است. اما اداره امنیت ملی افغانستان اعلام كرده است كه حمله انتحاری کابل، کار «شبکه حقانی» بوده و توسط سازمان استخبارات پاکستان طراحی شده بود. در همین حال برخی گزارش‌ها حاکی از این بود که داعش مسولیت انفجار تروریستی کابل را بر عهده گرفته است. البته به نظر می‌رسد به عهده گرفتن اين حادثه از سوي داعش سرپوش گذاشتن برای پنهان کردن عوامل اصلی این گونه رویدادهای بزرگ تروریستی باشد.
اشرف غنى، رئیس جمهور، با برگزاری جلسه فوق‌العاده امنيتى به نهادهاى امنیتی دستور داد تا در تأمین امنیت شهروندان هرچه جدی‌تر تلاش کنند. دولت افغانستان در یک پیام تصویری، همه مردم افغانستان را به بسیج ملی فراخواند و خاطرنشان کرد که به زودی با برگزاری یک اجماع ملی، موضع حکومت افغانستان در قبال پاکستان روشن خواهد شد. از ديد دولت افغانستان، اطلاعات ارتش پاکستان در پشت پرده حمله کابل قرار دارد. پس از تایید شدن نقش شبکه حقانی در انفجار کابل توسط دولت، رئیس‌جمهور افغانستان حکم اعدام ۱۱ زندانی وابسته به شبکه حقانی را امضا کرد.
عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان، نیز در واکنش به این انفجار اعلام کرد که آنهایی که مردم را در ماه مبارک رمضان می‌کشند، ارزش مصالحه را ندارند و باید از ریشه نابود شوند.
حامد كرزي نيز با شدیدترین الفاظ حادثه تروریستی کابل را محکوم و اعلام كرد كه این اقدام تروریستی غیرانسانی توسط دشمنان صلح و ثبات افغانستان انجام شده است.
عطا محمد نور، والی ولایت بلخ، ضمن محکوم‌کردن حادثه خونین کابل، بر شکل‌گیری بسیج ملی و مردمی در برابر هراس‌افکنان تاکید کرد.
زلمی خلیلزاد سفیر پیشین آمریکا در کابل می‌گوید حمله انتحاری روز گذشته با سایر حملات متفاوت بود و اگر ثابت شود شبکه حقانی در این حمله دست داشته است، جامعه بین المللی باید سریعا اقدامات عملی را انجام دهد. وي گفته است یا پاکستان به پناه دادن به تروریستان خاتمه می دهد و یا ما پایگاه های تروریستی در پاکستان را مورد حمله قرار خواهیم داد.
همچنین سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان این حمله تروریستی را به شدت محکوم کرد و محمدرضا بهرامی سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل بعد از ظهر روز حادثه، با محمداشرف غنی رئیس جمهوری اسلامی افغانستان، دیدار و اظهار همدردي کرد. در اين ديدار دکتر "عبدالله عبدالله" رئیس اجرایی، "حکمت خلیل کرزی" معاون سیاسی وزارت امور خارجه و "عبدالسلام رحیمی" رئیس عمومی ادارۀ امور در ارگ ریاست جمهوری حضور داشتند. آقای بهرامی به نمایندگی از دولت و مردم جمهوری اسلامی ایران مراتب تسلیت و همدردی را به خاطر حادثۀ تروریستی کابل به رئیس جمهور و مردم افغانستان ابراز کرد.
غير از ایران، آمریکا، روسیه، هند، پاکستان، ترکمنستان، ازبكستان، تاجیکستان، اتحادیه اروپا، چین، ژاپن، طالبان و شماری از کشورهای دیگر حمله کابل را محکوم کرده‌اند.
تحليل رويداد
در تحليل حادثه فوق به اين نكته بايد اشاره كرد كه عاملان اين حمله تروريستي هر گروهي چه طالبان، داعش يا شبكه حقاني باشند، این اقدام بي‌شك بدون حمايت دستگاه‌هاي اطلاعاتي خارجي و نفوذ در حلقه‌هاي امنيتي نيروهاي افغانستان امكان ناپذير است، همچنان که كه در حمله تروريستي به پادگان شاهين بلخ در اول ارديبهشت سال جاري كه بيش از 150 كشته و 170 زخمي برجاي گذاشت، نقش عوامل داخلي و خارجي، بويژه سرويس‌هاي اطلاعاتي و پشتيباني نيروهاي خارجي بسيار موثر بوده است. در واقع حمله تروريستي در كابل، دومین جنايت بزرگ در سال جاری پس از عملیات تروریستی علیه سپاه شاهين بلخ است. مطالعه هر دو عملیات و حوادث مشابه نشان می‌دهد که به طور قطع سرويس‌هاي اطلاعاتي خارجي قدرتمند منطقه و جهان در تمام ناامنی‌های افغانستان دخیل بوده‌اند.
انتقال داعش به جغرافياي افغانستان يك پروژه جدّي است كه آمريكا و متحدانش براي رسيدن به اهداف كلان خود در منطقه پياده مي‌كنند و هم‌چنين در تلاشند تا بار ديگر براي ضربه زدن به روسيه، چين و ايران، از ابزار داعش در افغانستان عليه منافع و امنيت ملي افغانستان و كشورهاي مخالف با حضور نيروهاي خارجي در منطقه نظير ايران، روسيه و چين استفاده كنند. اين يك واقعيت است كه بالگردهای آمریکایی با فرود در مناطق تحت تصرف داعش، از این گروه حمایت تدارکاتی می‌کنند. ژنرال «مراد علی مراد» معاون رئیس ستاد ارتش افغانستان نیز چندی قبل پس از سفر به ولایت «سرپل» در راس هیئت نظامی، فرود بالگردهای ناشناس در مناطق تحت تصرف مخالفان مسلح در شهرستان «صیاد» را تائید کرده بود.
نكته مهم‌تري كه در اين بين بايد بدان اشاره كرد اين است كه گروه داعش، به ويژه در شرق افغانستان و ننگرهار، در واقع شبه نظامیان وابسته به سازمان اطلاعات ارتش پاکستان هستند که تحت عنوان داعش فعالیت می‌کنند. هماهنگي‌پاكستان و عربستان با آمريكا در حمايت از داعش، موضوعي غيرقابل انكار است. پاكستان مدت‌هاست كه بازي دوگانه‌اي در مبارزه با تروريسم را ايفا مي‌كند و عربستان و آمريكا نيز بانيان گروه‌هاي تروربستي نظير داعش هستند و آمريكا و بالگردهاي ناشناس نيز، تامين تداركات و انتقال گروه‌هاي تروريستي را به عهده دارند. بنابراين هماهنگي و همسويي سياست‌هاي اين كشورها در حمايت از داعش بي‌ارتباط با افزايش ناامني‌ها و خشونت‌ها نيست.
وقتي از چندين ماه گذشته به اين‌سو در خصوص انتقال گروه‌هاي تروريستي توسط بالگردهاي ناشناس سخن به ميان مي‌‌‌آيد و مقامات محلي در غزني، فارياب، جوزجان، قندوز و... از حمايت لجستيكي و تسليحاتي نيروهاي خارجي از گروه‌هاي تروريستي ابراز نگراني کردند، نه تنها بدان توجهي نشد، بلكه دولت افغانستان چنين اخبار و گزارش‌هايي را تكذيب کرده است، در حالي كه پارلمان و سنای افغانستان درباره بالگردهای ناشناس و حمایت از داعش ابراز نگراني كرده بودند.
لاوروف وزیر خارجه روسیه مي‌گويد حمله تروریستی در افغانستان علامتی بر لزوم خودداری غربی‌ها از بکارگیری استانداردهای دوگانه در برخورد با تروریست‌هاست. از ديد روسيه، بالگردهای ناشناس در خاک افغانستان از گروه تروریستی داعش حمایت و پشتبانی می‌کنند، همان گونه كه از داعش در سوريه و عراق حمايت كرده‌اند.
بگفته لاوروف چند روز قبل، پارلمان افغانستان خواستار توضیح این واقعیت شد که بالگردهای ناشناس و بدون علامتی در آسمان مناطقی که تحت کنترل افراطگرایان قرار دارد، به پرواز درآمدند. شواهدی در دست است که این بالگردها محموله هایی را به زمین انداخته اند و برخی از آنها حتی در این مناطق به زمین نشستند.
مسلما این حادثه بسیار سؤال برانگیز و مشکوک است و گویای تلاش دیگری از سوی گروه های تروریستی است که برای رسیدن به اهداف شوم خود، متحدین موقتی برای خود پیدا می کنند. چنین مسئله ای تاکنون بارها در خود افغانستان و در عراق و مناطق دیگر دیده شده است. همین اقدامات هم باعث تقویت تسلیحاتی گروه های ترویستی و زمینه ساز حملات تروریستی آنها می شود.
موضوع فعالیت بالگردهای ناشناس در خاک افغانستان به نفع مخالفان مسلح دولت و احتمالا گروه تروریستی داعش، نگرانی‌های نمایندگان و مردم افغانستان را برانگیخته است. در حالی که آمریکا متهم به تلاش برای صدور داعش به مرزهای روسیه است، مسکو نیز به حمایت از طالبان برای مقابله با گسترش داعش در افغانستان متهم شده است. نمایندگان پارلمان و سنای افغانستان بارها با انتقاد از سیاست حکومت وحدت ملی نسبت به قرار گرفتن افغانستان به عنوان میدان تقابل قدرت‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای هشدار داده‌اند.
در پايان بايد گفت افغانستان بار ديگر به ميدان رقابت قدرت‌هاي بزرگ تبديل شده است و هر يك از بازيگران فرامنطقه اي يعني آمريكا و روسيه، براي حفظ منافع خود از داعش يا طالبان حمايت مي‌كنند. هر چند اين تحليل بخشي از واقعيت را بازگو مي‌كند، اما نكته مهم تر اين است كه آمريكا اساسا به امنيت و بازسازي افغانستان فكر نمي‌كند و تنها هدف غربي‌ها ايجاد آشوب و ناامني در منطقه و بهره‌برداري سياسي، اقتصادي، امنيتي و نظامي از آن است. ناامني‌هاي افغانستان و درگيري‌ها در حالي افزايش يافته‌اند كه افغانستان قرارداد امنيتي كابل با واشنگتن را امضا كرده است. بدون شك قرارداد امنيتي مذكور كاركرد خاصي براي افغانستان بجز افزايش ناامني‌ها نداشته است و تا زماني كه اختلافات قومي و جناحي در درون كشور افغانستان حل و فصل نگردد، چنين اقدامات تروريستي نه تنها با محكوم كردن از بين نخواهد رفت؛ بلكه چنين حملاتي با حمايت غربي‌ها و برخي از كشورهاي منطقه حامي غرب تداوم خواهد داشت/.
