در دنیایی که حقوق بین الملل غالبا با اعمال نفوذ قدرت های بزرگ پایمال می شود، همان گونه که آمریکا در اعمال فشار و تهدید علیه ایران با اتکا به زور و به شکل یک جانبه و فراقانونی عمل می کند، جمهوری اسلامی هم به خود حق می دهد به تهدیدات دشمن به هر شکلی که مناسب ببیند، پاسخ دهد
در سایه تحریم های جدید ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، این روزها تهدید به تحریم سپاه پاسداران از سوی کاخ سفید نیز تشدید شده است. در پاسخ به این تهدیدات و تحریم های آمریکا علیه سپاه پاسداران، سردار سرلشکر پاسدار محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران در همایش فرماندهان نیروی زمینی سپاه که در 28 تیرماه در مشهد برگزار شد، با تاکید بر این که توانمندی موشکی به هیچ عنوان قابل معامله و حتی مذاکره نیست، تاکید کرد: اگر آمریکا بخواهد موضوع تحریم دفاعی و تحریم سپاه را دنبال کند، قبل از آن باید پایگاه های منطقه ای خود را تا عمق هزار کیلومتری در اطراف ایران جمع آوری کرده و بداند اشتباه محاسباتی خود را با هزینه بالایی باید تصحیح کند.
فرمانده کل سپاه پاسداران تصریح کرد: ما از توان موشکی همانگونه دفاع می کنیم که مردان غیرتمند از ناموس خود دفاع می کنند .سرلشکر جعفری خاطرنشان کرد موشک های نقطه زنی که در عملیات اخیر موشکی علیه تروریست های تکفیری کیلومتر ها دورتر از مرزهای کشور با دقت و موفقیت به اهداف اصابت کرد، در حال توسعه کمّی است .
تحریم های جدید آمریکا
تهدیدات فرمانده سپاه در واکنش به اعمال تحریم های تازه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و مصوبه تحریم سنای آمریکا علیه سپاه صورت گرفته است. چندی پیش نمایندگان سنای آمریکا مصوبه ای را برای تحریم سپاه پاسداران ایران تصویب کردند.
در این مصوبه آمده است که نه تنها سپاه قدس، بلکه کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مسئول اجرای اقدامات بی ثبات کننده خارجی در حمایت از تروریسم بین المللی و برنامه موشک های بالستیک است.
علاوه بر این، دولت آمریکا ساعاتی پس از تایید پایبندی ایران به برجام، ۱۸ فرد و نهاد را مشمول تحریم اعلام کرد و گفت این تحریم‌ها در واکنش به برنامه موشکی ایران و نقش این کشور در تنش‌های منطقه ای صورت گرفته است.
سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، هم پیشتر درباره احتمال تحریم سپاه پاسداران ایران هشدار داده بود. باقری در تهدیدی مشابه گفته بود در صورت قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی، پایگاه‌ها و نیروهای ایالات متحده در منطقه با خطر بزرگی مواجه خواهند شد.
از زمانی که دونالد ترامپ، رییس جمهور جدید آمریکا، روی کار آمده است، تنش در پرونده هسته ای و موشکی جمهوری اسلامی ایران شدّت یافته است. ترامپ بارها طی سخنانی عدم رضایت خود را از تواقفنامه هسته ای با ایران اعلام کرده و تاکید کرده است این تواقفنامه یک معامله خیلی بد است.
اگرچه دولت آمریکا برای دومین بار پایبندی ایران به مفاد توافقنامه برجام را تایید کرده است، اما زیاده خواهی و بهانه جویی های آمریکا محدودیتی ندارد و این بار روی پرونده موشکی و تروریسم تمرکز کرده اند.
این در حالی است که بدعهدی آمریکا در برجام همچنان ادامه دارد و محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، که به نیویورک سفر کرده، در رابطه با تحریم های تازه آمریکا علیه ایران، تصریح کرد: متاسفانه آمریکا در حدی بسیار نازل این توافقنامه را قبول داشته و به آن پای بند مانده است. ظریف تحریم‌های جدید آمریکا را بر خلاف روح برجام توصیف و احتمال خروج از توافق برجام را مطرح کرده است.
مقامات آمریکایی ادعا می کنند، اقدامات ایران در زمینه ادامه توسعه برنامه موشک های بالستیک، حمایت از تروریسم، همدستی با دولت بشار اسد، خصومت با اسرائیل و حملات سایبری به آمریکا، اسرائیل و متحدان آمریکا در منطقه خلیج فارس، توافق هسته ای را تضعیف کرده است. به همین دلیل رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، گفته است دولت تحریم های تازه‌ای را در ارتباط با حمایت از تروریسم بر ایران اعمال می کند.
در مقابل، پاسخ جمهوری اسلامی ایران آن است که افزایش توان موشکی تنها به منظور افزایش قدرت بازدارندگی و دفاعی صورت می گیرد و اگر آمریکا بخواهد بیش از این به تهدیدات و فشارهای خود ادامه دهد، جمهوری اسلامی سایر گزینه ها از جمله حملات موشکی علیه منافع آمریکا و متحدانش در منطقه را از نظر دور نخواهد داشت.
پایگاه های آمریکا در منطقه
بر اساس گزارش هایی که وزارت دفاع آمریکا منتشر کرده است، آمریکا در ۳۹ کشور پایگاه بزرگ نظامی و در ۱۴۰ کشور، ایستگاه های نظامی دارد. آمریکا علاوه بر خاک خود، در پنج قاره جهان جمعاً ۸۵۰ پایگاه نظامی برپا کرده است. بر اساس گزارش مرکز پژوهش های بین المللی کندی، آمریکا در حال حاضر ۷۰۰ تا ۸۰۰ پایگاه زمینی، دریایی، هوایی و جاسوسی در خارج از آمریکا دارد. در این میان تعداد ۷۳۷ پایگاه در ۱۳۰ کشور خارجی قرار دارند که تعدادی از آن ها اردوگاه‌های موقت هستند.
در سطح منطقه، بیشترین پایگاه های نظامی آمریکا در حوزه خلیج فارس در قطر، عربستان سعودی، کویت، بحرین ، امارات و عمان قرار دارد که مجموعا به 21 پایگاه بالغ می شود. مهمترین پایگاه های نظامی آمریکا در منطقه عبارت است از:
1- ترکیه: پایگاه راهبردی اینجرلیگ مستقر در ترکیه یکی از پایگاه های مهم ارتش آمریکاست، که پس از توافق میان آنکارا و واشنگتن در سال 1955 در اختیار نیروهای هوایی پنتاگون قرار گرفته است. بخش عمده ای از پروازهای هواپیماهای بدون سرنشین و جنگنده های ایالات متحده از طریق این پایگاه نظامی صورت می گیرد. این پایگاه در فاصله 875 کیلومتری از مرزهای ایران و در شمال‌غربی مرزهای سوریه و در شهر آدانا در کشور ترکیه قرار دارد. پایگاه نظامی مستقر در فرودگاه دیاربکر، و هم چنین فرودگاه های بتمن و مالاتیا، واقع در ترکیه نیز مورد بهره برداری ارتش آمریکا قرار دارد.
2- کویت: کویت به رغم مساحت اندک، شش پایگاه در اختیار نیروهای آمریکایی گذاشته است. این پایگاه‌ها در شهرها و مناطق دوحا، کابالز، آرنیجان، احمد الجابر، علی سالم و مینا الاحمدی قرار گرفته اند و در جریان حمله نیروهای آمریکا به عراق نقش مهمی در حمله و پشتیانی نیروهای ارتش آمریکا داشتند. پایگاه هوایی احمد الجابر با 134 کیلومتر فاصله از مرزهای جمهوری اسلامی ایران به تنهایی دارای چهار مجموعه آشیانه مستحکم بتونی و تعداد زیادی آشیانه سایبانی و باندهایی با بیشینه طول 3000 متر است. پایگاه هوایی علی السالم هم با 115 کیلومتر فاصله از مرزهای کشورمان قرار دارد. مجموعه آشیانه های این پایگاه در دو منطقه جنوب و شمال غربی و محوطه نگهداری هواپیماهای ترابری نیز در شرق آن قرار دارند.
3- قطر: بزرگترین پایگاه آمریکایی ها در منطقه، پایگاه هوایی الحدید در قطر است. این پایگاه که تقریباً در مرکز کشور کوچک قطر واقع شده 278 کیلومتر با سواحل کشورمان فاصله داشته و انواع هواپیماهای آمریکایی در آن یافت می شود از جمله هواپیماهای جنگنده‌های اف-16، بمب افکن رادارگریز بی-1بی، ترابری سی-17، سی-130، سوخت رسان‌های کی-سی-135 و کی-سی-10، هواپیماهای گشت دریایی اوریون و هواپیمای جاسوسی الکترونیکی جوینت استارز.
پایگاه الحدید در سال 1996 با هزینه ای بالغ بر یک میلیارد دلار ساخته شد و هدف قطر از این اقدام جذب ارتش آمریکا بود. دولت قطر در سال 2005 با اختصاص 400 میلیون دلار مرکز فرماندهی و کنترل پیشرفته‌ای احداث کرد که با توجه به عدم وجود نیروی هوایی در ارتش این کشور، این پایگاه عملا توسط آمریکایی ها مدیریت می شود.
4- بحرین: پایگاه هوایی شیخ عیسی در بحرین محل استقرار ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکاست و بر تمامی خلیج فارس و شمال اقیانوس هند مشرف است. این پایگاه در 238 کیلومتری سواحل کشورمان قرار دارد. هواپیماهای سی-17، پی-3 اوریون و جنگنده اف-16 در این پایگاه که دو باند با طول نهایی نزدیک به 3800 متر دارد، مستقر است. همچنین جنگنده های اف-18، هواپیماهای جنگ الکترونیک ئی-آ-6-بی پراولر نیز در مقاطعی در این پایگاه مستقر بوده اند.
5- امارات متحده عربی: پایگاه هوایی الظفره در امارات از پایگاه های بزرگ آمریکا در منطقه است. این فرودگاه در شهر ابوظبی کشور امارات متحده عربی قرار دارد و در ارتفاع ۲۳ متری از سطح دریا واقع شده است. این پایگاه بسیار بزرگ دارای دو باند اصلی با طول نهایی در حدود 4200 متر است که 50 آشیانه سایه بانی و تعداد زیادی آشیانه بتنی در آن قرار دارد که 253 کیلومتر از سواحل کشورمان در خلیج فارس فاصله دارد. پایگاه دریایی فجیره در امارات نیز در اختیار نیروهای آمریکایی قرار داد.
6- عربستان سعودی: پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در عربستان سعودی و در 575 کیلومتری مرزهای ایران قرار دارد .پس از اشغال کویت توسط عراق، پایگاه های زیادی در عربستان در اختیار آمریکایی ها قرار گرفت که البته بسیاری از آن ها بعدها تخلیه شد و امروزه تنها پایگاه شاهزاده سلطان به شکل رسمی فعال است. این در حالی است که پایگاه های هوایی جده، ریاض، طائف و تبوک در عربستان سعودی نیز شاهد حضور گسترده پیاده نظام ها و نیروهای هوایی ایالات متحده آمریکا می باشد. علاوه بر آن در ماه های اخیر شاهد استقرار دو ناو جنگی آمریکا در نزدیکی آب های یمن، به ویژه پس از آغاز حملات هوایی از سوی سعودی بوده ایم.
7- عمان: عمان پایگاه اصلی استقرار نیروهای ویژه آمریکایی، معروف به نیروهای ویژه سیاه است. بندر مسقط نیز مرکزی برای سوختگیری و پهلو گرفتن ناوهای نیروی دریایی آمریکا است و جزایر العنز و المصیره به عنوان ایستگاه‌های کنترل و مراقبت مورد استفاده نظامیان امریکایی است .پایگاه هوایی تومریت عمان هم محل دیگری است که آمریکایی ها در آن فعالیت های نظامی دارند.
8- اردن: سال گذشته میلادی یک رزمایش بزرگ نظامی میان اردن و آمریکا به نام «شیر مشتاق» برگزار شد، مانوری که در آن 6000 نظامی آمریکایی حضور پیدا کردند. از آن زمان تا کنون یکی از پایگاه های نظامی اردن در شمال این کشور در اختیار 1500 نفر از نظامیان آمریکایی قرار گرفته که به گفته مقامات کاخ سفید به منظور آموزش اردنی ها و مقابله با داعش در این مکان استقرار یافته اند.
9- قرقیزستان: فرودگاه مناس در قرقیزستان و در 1344 کیلومتری مرزهای کشورمان واقع شده است. آمریکا از حدود سال 2001 و در جریان اشغال نظامی افغانستان، دو پایگاه هوایی دوران شوروی را در ازبکستان و قرقیزستان از این دو کشور اجاره کرد تا از آنها برای پشتیبانی عملیات در افغانستان استفاده کند. آمریکا در نوامبر ۲۰۰۵ پایگاه هوایی ازبکستان را تخلیه کرد، اما همچنان پایگاه هوایی خود در مناس، فرودگاه بین المللی پایتخت قرقیزستان، حفظ کرده است.
10- افغانستان: پایگاه هوایی بگرام در افغانستان در شرق کشورمان واقع شده و محل استقرار عمده هواپیماهای ترابری و جنگنده های آمریکایی و متحدان آن است. پایگاه بگرام با طول باند 3 کیلومتر پذیرای هواپیماهای ترابری سی-130هرکولس، سی-17 گلوبمستر2 و انواع بالگردها است. از سایر پایگاه‌ها و فرودگاه‌های مهم افغانی‌ها می توان به فرودگاه قندهار در فاصله 387، شیندند در 124 و هرات در 122 کیلومتری مرز ایران اشاره کرد. پایگاه بگرام در فاصله 730 و فرودگاه کابل در فاصله 732 کیلومتری مرز ایران قرار دارد.
11- پاکستان: آمریکا دو پایکاه نظامی در پاکستان دارد. یکی پایگاه مهم شمسی در فاصله 199 کیلومتری و دیگری پایگاه شهباز در فاصله 527 کیلومتری مرزهای جمهوری اسلامی ایران است. از پایگاه شمسی برای پرواز هواپیماهای بدون سرنشین استفاده می شود.
امکانات موشکی ایران
در پیشرفت صنایع موشکی جمهوری اسلامی ایران همین بس که نگرانی دشمنان را برانگیخته و به بهانه های مختلف در صدد مهار آن هستند. حمله نقطه ای موشک های سپاه پاسداران به مقر داعش در دیرالزور که در 28 خرداد ماه انجام شد، نگرانی دشمنان را افزایش داد، زیرا اولین باری بود که اهدافی در فاصله دور در خارج از خاک ایران با دقت بالا، آماج حملات موشکی قرار گرفت.
موشک های جمهوری اسلامی ایران به دو بخش راکت و بالستیک تقسیم می شود. راکت ها از نمونه های کوتاه برد با برد 8 تا 250 کیلومتر و موشک ها از کوتاه برد با 220 تا دوربرد با 2000 کیلومتر برد هستند. این موشک ها شامل دو نوع پیشران سوخت جامد و مایع هستند. به طور طبیعی سامانه هدایت و کنترل در موشک های بالستیک پیشرفته تر است و به همین دلیل باعث افزایش چشمگیر دقت آنها می شود.
در بین راکت های موجود نمونه های نازعات-10-اچ با حداکثر برد 130 کیلومتر، زلزال-3 با برد 200 و زلزال-3-بی با برد 250 کیلومتر برای اصابت به پایگاه های آمریکا در منطقه مناسب بوده و در بین موشک ها نیز همگی آن ها به ویژه انواع مختلف فاتح-110، ذوالفقار (نسل جدید فاتح)، قیام، شهاب-2 و 3، قدر، عاشورا و سجیل-1 و 2 به راحتی می توانند دورترین پایگاه های دشمن و خصوصا رژیم صهیونیستی را مورد هدف قرار دهند.
برای نمونه موشکی که در حمله به داعش در سوریه به کار گرفته شد، موشک ذوالفقار بود که در مراسم رژه نیروهای مسلح در ۳۱ شهریور ۱۳۹۵ رونمایی شد. بر اساس اعلام نیروی هوا فضای سپاه، این موشک حدود ۷۵۰ کیلومتر برد دارد. این موشک در واقع آخرین نسل موشک فاتح است که نسل اول آن از اوایل دهه ۱۳۸۰ با برد حدود ۲۰۰ کیلومتر تولید شد.
دستگاه های اطلاعاتی دشمن به خوبی از قابلیت های راکت ها و موشک های جمهوری اسلامی ایران آگاه هستند. آنان به خوبی می دانند که ایران به قدرت کامل بازدارندگی دست یافته و در عین حال قادر به هشدار و تهدید علیه دشمن در شرایط اضطراری می باشد.
مشروعیت حقوقی دفاع و عدم مشروعیت تهدیدات آمریکا
تبادل تهدیدات نظامی و غیرنظامی میان کشورها معمولا در قالب عملیات روانی و کسب امتیازات سیاسی صورت می گیرد، اما زمانی که تهدیدات عملیاتی شود، کشور مورد تهدید حق دفاع از خود را در چهارچوب حقوق بین الملل دارد. طبق ماده 51 منشور ملل متحد در صورت وقوع حمله نظامی علیه یكی از اعضا سازمان ملل متحد، هیچ یک از مقررات این منشور به حق ذاتی دفاع از خود، خواه فردی و یا دسته جمعی لطمه ای وارد نخواهد كرد.
در ادامه این بند آمده است: اعضاء باید اقداماتی را که در اعمال این حق دفاع از خود به عمل می‌آورند فوراً به شورای امنیت گزارش دهند. این اقدامات به هیچ وجه در اختیار و مسئولیتی که شورای امنیت بر طبق این منشور دارد و به موجب آن برای حفظ و اعاده صلح و امنیت بین‌المللی و در هر موقع که ضروری تشخیص دهد اقدام لازم به عمل خواهد آورد، تاثیری نخواهد داشت.
در واقع ماده 51 منشور ملل متحد در مورد استفاده از زور در عرصه بین الملل استثنائی را در بطن خود جای داده است و بر اساس آن اگر كشورها مورد تهاجم نظامی قرار گیرند، مجاز خواهند بود تا به صورت انفرادی و یا متفق با دیگر كشورها به دفاع از خود بپردازند.
بر اساس این ماده اگر آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران حمله نظامی انجام دهد، ایران حق دفاع از خود را به هر طریقی از جمله حمله موشکی به پایگاه های آمریکا در منطقه خواهد داشت، اما این که آیا در برابر سایر تهدیدات و اقدامات آمریکا مانند تحریم و سنگ اندازی در مسیر پیشرفت موشکی ایران، حق مقابله نظامی وجود دارد یا نه، در ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد تصریحی وجود ندارد، اما در حقوق بین الملل، منع توسل به زور وجود دارد. به موجب بند4 ماده 2 منشور ملل متحد هیچ دولتی حق توسل به زور در روابط بین المللی را ندارد. از نگاه حقوق بین المللی، تهدید و توسل به زور، نامشروع و غیرقانونی است، لذا آن چه دولت آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران انجام می دهد، مصداقی از تهدید صلح و امنیت جهانی است و از لحاظ حقوقی قابل پیگرد است.
در نهایت اما در دنیایی که حقوق بین الملل غالبا با اعمال نفوذ قدرت های بزرگ پایمال می شود، همان گونه که آمریکا در اعمال فشار و تهدید علیه ایران با اتکا به زور و به شکل یک جانبه و فراقانونی عمل می کند، جمهوری اسلامی هم به خود حق می دهد به تهدیدات دشمن به هر شکلی که مناسب ببیند، پاسخ دهد./
