سفرهای «سرنوشت‌ساز» نخست‌وزیر عراق و دوران جدید «پساداعش» در منطقه

در سفر عبادی به عربستان بیش از 70 بازرگان و فعال اقتصادی، نخست وزیر را همراهی می‌کردند که نشانگر خط ارتباطی در پیش گرفته شده بغداد برای گسترش روابط با ریاض بود. این موضوع البته از سوی عربستان نیز مورد استقبال قرار گرفته است زیرا حاکمان سعودی طی چند دهه گذشته دیپلماسی دلار در منطقه و محیط پیرامون حتی جنوب شرق آسیا و آسیای میانه را دنبال کرده‌اند تا نفوذ سیاسی خود را تحت لوای سرمایه گذاری و فعالیت اقتصادی بسط و توسعه دهند.

در سفر نخست وزیر عراق به ترکیه نیز بیشتر در مورد وضعیت اقلیم کردستان عراق و فعالیت‌های اقتصادی و حمایت ترکیه از اقدامات دولت مرکزی عراق مذاکره و رایزنی صورت گرفت.

* سفر سرنوشت‌ساز

اما درباره اهمیت سفر عبادی به تهران می‌توان چنین نوشت که بعد از سفر به ریاض و آنکارا انجام گرفته و به‌نوعی جمع‌بندی سفر نخست وزیر عراق در تهران خواهد بود تا چشم‌انداز روشن‌تری از تحولات آینده عراق و منطقه به بغداد و تهران بدهد.

همچنین در همین راستا قاسم الاعرجی، وزیر کشور عراق در گفت‌وگویی که با المیادین داشت اظهار کرده بود که "نخست‌وزیر عراق طرحی برای توقف خونریزی و حل اختلافات دارد". سفر حیدر العبادی به تهران به‌دنبال عبور از خطر بزرگ تقسیم عراق که تدبیر دولت عراق و کمک ایران و کشورهای دوست آن را شکست داد، سفری سرنوشت‌ساز است.

موضوع اقلیم کردستان عراق از مهمترین مسائل مورد مذاکره طرفین در این دیدار بود.

* حمایت تهران از بغداد در مقابل اقدامات تجزیه‌طلبانه اربیل

در این باره اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور کشورمان در دیدار با عبادی با بیان اینکه "خوشحال هستیم که دولت عراق توانسته موضوع تجزیه خاک این کشور را ناکام گذارد"، از مسئله جدایی‌طلبی و همه‌پرسی غیرقانونی در اقلیم کردستان عراق به‌عنوان فتنه‌ای بزرگ یاد کرد که می‌توانست به سایر کشورهای منطقه نیز منتقل شود، اما خوشبختانه این موضوع به‌صورت مدبرانه در عراق حل‌وفصل شد.

معاون اول رئیس جمهور با تأکید بر اینکه همه کردها شهروندان عراقی هستند و باید از تمام حق و حقوق قانونی برخوردار باشند، تصریح کرد: تهران از آغاز مسئله همه‌پرسی کنار دولت مرکزی عراق بود و به مقامات ترکیه نیز اعلام کردیم که ما باید با دولت مرکزی عراق هماهنگ باشیم.

* لزوم توجه به روابط اقتصادی پساداعش

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به روابط دوجانبه تهران ــ بغداد گفت: در بخش‌های سیاسی، امنیتی و دفاعی روابطی عالی داریم. روابط دو کشور مثال‌زدنی است اما متأسفانه سطح مناسبات اقتصادی فی‌مابین، آن گونه که انتظار می‌رود پیشرفت نکرده و روابط اقتصادی باید جدی‌تر و با اراده بیشتر پیگیری شود تا شاهد اجرای توافقات میان دو کشور باشیم.

جهانگیری روابط بانکی ایران و عراق را ضعیف دانست و افزود: علی‌رغم مذاکرات چندین‌باره میان مسئولین بانک مرکزی دو کشور، متأسفانه هنوز روابط بانکی در سطح پایینی قرار دارد و توافقات صورت‌گرفته هنوز به‌طور کامل عملیاتی نشده است.

نخست وزیر عراق پس از دیدار با جهانگیری به دیدار رئیس جمهور کشورمان رفت.

* اعلام آمادگی تهران برای بازسازی و توسعه عراق

روحانی نیز در دیدار نخست وزیر عراق با بیان اینکه امروز کشور عراق به‌تدریج در حال خروج از مسائل شدید امنیتی و مشکلات داخلی است و باید در راستای بازسازی عراق و توسعه مناسبات و روابط منطقه‌ای این کشور تلاش شود، تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران با همه توان و قدرت آمادگی دارد تا در روند بازسازی و توسعه عراق مشارکت کرده و کنار دولت و ملت این کشور باشد.

رئیس جمهور آمادگی شرکت‌های ایرانی برای ارائه خدمات فنی مهندسی بیشتر در عراق را مورد تأکید قرار داد و اظهار داشت: تقویت روابط بانکی دو کشور با هدف توسعه و تسهیل در روابط تجاری و اقتصادی فی‌مابین و نیز تسهیل در صدور روادید برای گسترش ارتباط مردم دو کشور ضروری است.

عبادی با آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز دیدار داشت که این روحانی بلندپایه ضمن اظهار امیدواری برای گسترش روابط دو کشور ایران و عراق گفت: جمهوری اسلامی از کمک‌های گوناگون به ملت عراق فروگذار نکرده و در حوزه‌هایی چون ساخت و صیانت از عتبات عالیات، سازندگی شهرها و به‌ویژه رفع فتنه‌ها از مردم و نظام عراق، همت داشته است.

آخرین و مهمترین دیدار عبادی با مقام معظم رهبری بود که ایشان در این دیدار با حمایت از تلاش‌های دولت عراق برای توسعه روابط با کشورهای همسایه و منطقه، تأکید کردند: در عین حال باید مراقب مکر آمریکایی‌ها باشید و هرگز به آنها اعتماد نکنید.

* لزوم توجه به ورود آمریکا به عراق با حربه‌های جدید

رهبر انقلاب اسلامی افزودند: آمریکایی‌ها خودشان داعش را به‌ وجود آوردند، اما اکنون که تروریست‌ها از دولت و مردم عراق شکست خورده‌اند، خود را با این تحول مهم، همراه و هم‌جهت نشان می‌دهند؛ البته بدون تردید هر وقت فرصت بیابند، دوباره به عراق ضربه خواهند زد.

* همکاری بغداد با "برادران کرد" برای مقابله با تجزیه‌طلبی برخی جریانات

نخست‌وزیر عراق نیز در این دیدار با اشاره به تلاش‌های مردم و جوانان عراق برای حفظ وحدت و تمامیت ارضی این کشور، گفت: با دقت کامل، از وحدت و یکپارچگی عراق محافظت می‌کنیم و همان‌گونه که قبلاً نیز به برادرانمان در اقلیم گفته بودیم، اجازه نمی‌دهیم خطر تجزیه کشورمان را تهدید کند.

* دیدار با سرلشکر سلیمانی و مرور تحولات میدانی

برخی منابع خبری همچون المیادین نیز اعلام کردند که نخست وزیر عراق با سرلشکر قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس نیز دیداری داشته و در این دیدار درباره آخرین روند مبارزه با تروریسم گفت‌وگو و تبادل نظر شده است.

نتیجه‌گیری

با نگاهی به تحولات چندساله اخیر عراق و کمکی که جمهوری اسلامی ایران به دولت بغداد در مقابله با تروریسم داعش داشت و مانع فروپاشی حکومت عراق شد می‌توان دریافت که مقامات بغداد به‌خوبی از حمایت کشورمان آگاه هستند و دوستان خود را در شرایط سخت شناخته‌اند، بر همین اساس است که نخست وزیر عراق طی سخنانی در خصوص پایان بحران داعش و روند بازسازی این کشور گفته بود، "ما دوستان خود در زمان بحران را به‌خوبی شناخته‌ایم و برای آینده نیز روی آنها حساب خواهیم کرد".

این موضوع نشان می‌دهد که اگرچه کشورهایی مانند ترکیه و عربستان در دوره کنونی برای بازسازی عراق اعلام آمادگی کرده‌اند اما با بالا بردن کیفیت کار شرکت‌های ایرانی و تعهد آنها نسبت به انجام دقیق و به‌موقع پروژه‌های سازندگی، می‌توان سهم بالایی از نیاز زیرساختی و بازسازی عراق را برآورده کرد که این اتفاق برای هر دو کشور مفید و مثمر ثمر خواهد بود.

منبع: تسنیم/گزارش از علی حیدری