اکنون که شکست داعش در سوریه قطعی به نظر می رسد و سوریها آخرین قلعههای داعش را در شرق کشور پاکسازی میکنند، مدافعان واشنگتن به دنبال توجیههای جدید برای حضور نظامی غیرقانونی ایالات متحده در این کشور هستند. منطق اصلی آنها برای مداخله دروغ دیگری است که مدتها به کار گرفته می شود.
دیپلماسی ایرانی در مقاله ای از ران پاول که روزبه آرش آن را ترجمه کرده ،نوشت:به یاد داشته باشید که رئیس جمهوری اوباما برای جلوگیری از نسل کشی ایزدیها ارتش ایالات متحده را در عراق و سوریه درگیر کرد و قول داد که از این عملیات برای کشاندن جای پای چکمههای نظامیان ایالات متحده به خاک سوریه استفاده نخواهد شد. این قول مربوط به سال پیش است و از آن زمان ارتش ایالات متحده به طور پیوسته در سوریه درگیر است درحالی که گنگره همچنان مجوزی قانونی برای ادامه این عملیات صادر نکرده است. ایالات متحده حتی پایگاههای نظامی در سوریه ایجاد کرده علیرغم اینکه وعده داده بود که چنین کاری نخواهد کرد. تصور کنید اگر سوریه برخلاف خواست ما اینجا و در آمریکا پایگاه نظامی می ساخت چه اتفاقی میافتاد؟
شش سال پس از جنگ، ارتش سوریه تقریبا داعش و القاعده را شکست داده است و نظامیانی که ایالات متحده از آنها حمایت می کند به تروریستهای دیگر یا سربازهای تحت استخدام کردها بدل شده اند. براساس گزارشهای اخیر، ایالات متحده محموله سلاحی به ارزش 2 میلیارد دلار را از طریق شرق اروپا برای جنگجویان سوری حمل کرده است. بسیاری از این سلاحها در نهایت به طور مستقیم به دست داعشیها افتاد یا در اختیار جنگجویانی قرار گرفت که در نهایت به داعش و القاعده پیوستند.اوباما در سال 2011 سیاست «اسد باید برود» را اعلام کرد چرا که ادعا داشت رهبر سوریه مرتکب قتل عام مردم خود شده است و از نظر او تغییر حکومت سوریه تنها راه نجات مردم این کشور بود. سپس در اوایل سال جاری، زمانی که شرق حلب از سوی دولت سوریه آزاد شد، نومحافظه کاران اخطار دادند که اسد همه ساکنان را خواهد کشت. آنها هشدار دادند که جمعیت شرق حلب باید از دست ارتش سوریه فرار کنند. اما همه چیز کاملا متفاوت پیش رفت. به گفته سازمان بین المللی مهاجرت سازمان ملل، 600 هزار پناهنده تا ماه آگوست به سوریه بازگشتند. نیمی از این جمعیت به حلب برگشتند جایی که گفته میشد اسد منتظر آنهاست تا بکشدشان!.
چه شد؟ نومحافظه کاران و مدافعان حقوق بشر دروغ گفتند. همانطور که درباره لیبی و عراق و غیره دروغ گفتند. درحالی که بسیاری از رسانههای جریان اصلی به این مساله نپرداختند این هفته یک مسیحی به عنوان سخنگوی پارلمان سوریه انتخاب شد. سخنگوی جدید 58 ساله و فارغ التحصیل حقوق و عضو حزب بعث رئیس جمهوری اسد است. چند مسیحی در عربستان سعودی، کشور متحد آمریکا در پارلمان حضور دارند؟ آه، فراموش کرده بودم که عربستان سعودی انتخابات مجلس ندارد.چرا به نظر می رسد که سیاست ایالات متحده در خاورمیانه همواره بیشتر از همه به مسیحیان آسیب می زند؟ در عراق، مسیحیان بیش از همه از تجاوز آمریکا در سال 2003 رنج بردند. در واقع هیچ یک از مسیحیان در این کشور باقی نماندند. چرا بیشتر گروههای مسیحی خواستار این هستند که ایالات متحده از خاورمیانه خارج شود؟
ایالات متحده نمی تواند عادات بدش را ترک کند. با شکست داعش در سوریه بسیاری در واشنگتن گفتند که ارتش ایالات متحده باید به حضور غیرقانونی خود در این کشور ادامه دهد و حتی بخشهایی از این کشور را در اختیار خود بگیرد به ویژه در مناطقی که ایران نفوذ دارد تا از این بخشها در برابر نفوذ ایران محافظت کند. البته که قبل از حضور و فعالیت نظامی ایالات متحده در عراق و سوریه، ایران نفوذ کمتری در منطقه داشت. پس چگونه میشود با دخالت بیشتر این مشکلات را حل کرد؟ مجموعه اقتصادی نظامی ایالات متحده نمی تواند بیشتر از این از درگیری برای غارت ثروت مردم آمریکا بهره ببرد. ما از زمان حضور در سوریه چه دستاوردی داشتیم؟ هیچ چیز خوبی به دست نیاوردیم.
از طرفی،جنگ در صحرای شرقی سوریه برای بازپس گیری شهر المیادین در جنوب رود فرات ادامه دارد. ارتش سوریه و همپیمانانش توانستهاند وارد بخشهایی از این شهر شده و نیروهای داعش را به عقب برانند. پس از ورود به بخش غربی المیادین، انتظار میرود تا ارتش سوریه به زودی آزادی کامل این شهر را اعلام کند.به گزارش خبرنگار ایسنا در لبنان، فاصله دیرالزور تا المیادین 25 کیلومتر است و پس از روستای البوکمال دومین پایگاه مهم نظامی داعش در شرق دیرالزور محسوب میشود. برخی اخبار واصله از سوریه حاکی است که داعش با این محاسبه که به زودی در این منطقه شکست خواهد خورد بسیاری از سرکردگان مهم نظامی و سیاسی اش را از المیادین به البوکمال منتقل کرده است. در صورت پیروزی ارتش سوریه و همپیمانانش در المیادین آنگاه میتوان اطمینان داشت که این ارتش بتواند از دیرالزور تا نزدیکی البوکمال خطی به طول چهل کیلومتر را در غرب فرات آزاد و تحت سیطره خویش در آورد.
هدف نهایی ارتش سوریه و اتاق فرماندهی مشترک نیروهای همپیمان با سوریه رسیدن به البوکمال بر روی خط مرزی با عراق است، از همین رو سنگینترین حملات هوایی روسیه و سوریه، پشتیبان هجوم و سیطره سریع بر المیادین و پیش روی به سوی البوکمال خواهد بود. همزمان با عملیات در المیادین، ارتش سوریه جنگ در داخل دیرالزور و نواحی شرقی آن را به منظور پاکسازی منطقه در دستور کار دارد تا فاصله بین دیرالزور و المیادین به شکل کامل تحت کنترل کامل و سیطره نظامی و امنیتی قرار گیرد تا از دستاوردهای نظامی جدید ارتش سوریه و همپیمانانش از هرگونه تعرض جدید نیروهای پراکنده داعش در امان بماند. در آن سوی مرز سوریه، ارتش عراق با همراهی الحشد الشعبی در منطقه القائم عملیات خود را ادامه میدهد تا همزمان با نیروهای ارتش سوریه به خط مرزی مشترک رسیده و سپس محاصره کامل البوکمال در داخل سوریه را کامل کنند.
سقوط المیادین از دیدگاه امنیتی و نظامی بسیار با اهمیت به شمار میرود. در طول یکسال اخیر و در سایه آغاز عملیات بزرگ ارتش سوریه و هم پیمانانش در صحرای شرقی سوریه، مجموعه تروریستی داعش مرکز اصلی فرماندهی نظامی و امنیتی خویش را در این منطقه مستقر کرده بود که از نظر جغرافیایی امکان مانور دفاعی گستردهای را به داعش میداد. این عملیات میتواند منجر به پاکسازی کامل نیروهای داعش در بخش جنوبی و غربی رود فرات شود.
پیروزی نظامی ارتش سوریه و همپیمانانش در این منطقه بدون شک به فروپاشی کامل نظامی داعش در شرق سوریه خواهد شد و پس از آن میتوان ادعا کرد که نظام و پیکره داعش فرو ریخته است و راه دستیابی کامل بر البوکمال نیز فراهم میشود. برخی منابع نظامی تاکید دارند که زبدهترین نیروهای داعش به خصوص از نیروهای خارجی حاضر در سوریه در این مناطق قرار دارند لذا پایان نظامی داعش در این منطقه میتواند منجر به سرکوب مجموعههای مسلح خارجی به خصوص از آسیای میانه در سوریه شود. در کنار دستاوردهای نظامی بزرگی که اکنون ارتش سوریه و هم پیمانانش در شرق سوریه به دست آوردهاند همچنان باید نگاهی دقیق به سیاستهای آمریکا در این منطقه داشت. روسیه، آمریکا را متهم کرده است که مانع و سد راه مبارزه با داعش در شرق سوریه شده است. این اتهام پس از آن قوت گرفت که نیروی هوایی آمریکا مواضع ارتش سوریه و همپیمانانش را در 11 کلومتری شمال " التنف " بمباران کرد تا این اقدام به اعمال مشابهی اضافه شود که آمریکا برای سد حرکت ارتش سوریه تدارک دیده بود.
براساس اظهارات مقامات روسی، سوری، ایرانی و اظهارات اخیر سید حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان، آمریکا تلاش دارد تا پیروزی بر داعش را با کندی مواجه کند و برای این کار حتی تا بمباران مواضع همپیمانان سوریه در شرق این کشور نیز پیش میرود.سید حسن نصرالله در همین رابطه میگوید: کسی که برای جلوگیری از نبرد با داعش یا تاخیر آن اقدام میکند آمریکا است. وی تاکید دارد که آمریکا زمانی از مبارزه با داعش حمایت میکند که هم پیمانانش مواضع داعش را به تصرف در آورند در غیر این صورت تلاش میکند تا از پیروزی بر داعش جلوگیری کند.نصرالله اشاره میکند که برخی بر این اعتقادند که با شکست داعش در المیادین یا البوکمال پیگرد نظامی داعش باید متوقف شود، این در حالی است که به اعتقاد وی داعش تا محو کامل تا مرزهای مشترک سوریه و عراق باید تحت تعقیب قرار گرفته تا مجددا در منطقه احیاء نشود.
نصرالله پیروزیهای اخیر در شرق سوریه که طی آن دهها هزار کیلومتر از مناطق اشغالی توسط داعش را آزاد کرده است، مرهون شهدای مقاومت و همپیمانان سوریه است و تاکید میکند پیروزی در المیادین و البوکمال قطعی است و فقط عامل زمان است که در آن نقش بازی میکند.آمریکا درصدد است تا نقطه اتکای مهمی را در شمال شرق سوریه از آن خود کند لذا تلاش میکند از سیطره ارتش سوریه و هم پیماناش و پیروزی بر داعش جلوگیری کند. در حقیقت آمریکا میخواهد در مسابقه حضور بر مرزهای مشترک سوریه با عراق گوی سبقت را از ارتش سوریه و همپیمانانش برباید و در همین مسیر بود که اخیرا اقدام به بمباران نیروهای ارتش سوریه و هم پیمانانش در شمال "التنف" کرده است.
آمریکا بر این باور است که حضور نیروهای روسیه و ایران در شرق سوریه در کنار ارتش این کشور موجب یکه تازی همپیمانان نظام سوریه در شرق این کشور شده و مرزهای عراق و سوریه را تحت حاکمیت آنها در میآورد و این امر با همزمانی عملیات ارتش و نیروهای الحشد الشعبی عراق در آن سوی مرزها میتواند آمریکا را در منگنه نظامی در منطقه قرار دهد.
پایگاههای ارتش آمریکا اکنون فقط در منطقه التنف در نزدیکی مرز اردن و سوریه با عراق نیست بلکه در کنار ایجاد پایگاه در مناطق کردنشین سوریه در استان الحسکه، ضمن حمایت از نیروهای کرد سوریه از مجموعههای مسلح عشایر عرب این منطقه حمایت میکند و به صورت ماهانه نیز حقوق به این نیروها پرداخت میکند و به صورت مداوم حمایت لجستیکی از آنها را ادامه میدهد.این مناطق از صحرای سوریه، دارای ذخایر غنی زیرزمینی است که میتواند در هرگونه تغییرات و یا تجزیههای احتمالی منطقه خاورمیانه به کار آمریکا در آید لذا علاوه بر مطامع نظامی، بدون شک آمریکا حسابهای ویژه اقتصادی برای دگرگونیهای مرزی در آینده سوریه و عراق نیز باز کرده است. این اقدامات آمریکا شاهد گویا و شفافی است که نشان میدهد آمریکا درصدد است همپیمانی ایران، سوریه و روسیه در قالب عملیات به سوی مرزهای سوریه در شرق این کشور را متوقف کند و از حربه داعش برای جنگ فرسایشی علیه این همپیمانی استفاده کند.
سوریه؛ دورنمای بازسازی
کاهش درگیریها و نزدیک شدن به پایان کارِ گروههای تروریستی حاضر در سوریه، این کشور را در آستانه خروج از بحران قرار داده است و در این شرایط الزامات بازسازی ویرانیهای جنگ برجسته تر از قبل به نظر می رسد.به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، تثبیت پیروزیهای ارتش و نیروهای مردمی در سوریه و قرار گرفتن گروههای تروریستی تکفیری در سراشیبی سقوط، دورنمای برونرفت از بحران را پیش روی مردم این کشور قرار داده است؛ دورنمایی که در آن، ابتدای روزگار صلح با دغدغه بازسازی ویرانیهای فراوان سوریه درآمیخته است.دولتمردان سوریه با پایان درگیریهای نظامی در این کشور، با چالشهای فراوان در جهت رفع آثار جنگ دست به گریبان خواهند بود؛ موضوعی که اکنون توجه رهبران دمشق، کشورهای همسایه و دیگر بازیگران تحولات سوریه را به بازسازی و نحوه مواجهه با فرصت و چالشهای فرآیند ترمیم معطوف ساخته است.
برآورد هزینه بازسازی سوریه
تخریب گسترده زیرساختهای اقتصادی و ویرانیهای ناشی از جنگ در سوریه، حکایت از نیازمندی به بودجه کلان برای بازسازی دارد. «احمد ابوالغیط» دبیرکل اتحادیه عرب چندی پیش با اعلام این موضوع در مراسمی در دانشگاه «الاسکندریه» مصر و با استناد به گزارشهایی از اتحادیه اروپا اظهار داشت: بازسازی سوریه به 900 میلیارد دلار پول نیاز دارد. به گفته وی، سطح اتحادیه عرب بازتاب کشورهای عربی است و اگر کشورهای عربی محکم، فعال و قوی باشند این اتحادیه نیز در همان سطح ظاهر می شود. همچنین اگر جنگهای داخلی میان کشورهای عربی شعله ور شود، تولید، کشاورزی و آموزش در این کشورها ضربه می بیند. ابوالغیط تاکید کرد که 3 میلیون کودک سوری از رفتن به مدرسه محرومند و این نشانه خطرناکی است که باعث میشود این کودکان پس از رسیدن به 15 سالگی به عضویت گروههای تندرو و تروریستی درآیند؛ چرا که هیچ گونه آگاهی و دانشی درباره این گونه گروهها ندارند.
توجه بینالمللی به بازسازی سوریه
اتحادیه اروپا اعلام کرده از زمان آغاز جنگ داخلی در سوریه، بالغ بر ۱۰میلیارد دلار هزینه کمکهای انساندوستانه، بازسازی و مساعدتهای اقتصادی کرده است. با فروکش شعلههای جنگ داخلی در سوریه، سران این اتحادیه در نشست بینالمللی سوریه اعلام داشتند به محض آن که یک روند سیاسی پایدار در سوریه به اجرا در آید، طرح خود را برای کمک به صلح و روند بازسازی این کشور ارایه می کنند. چین هم از جمله کشورهایی است که برای بازسازی سوریه اعلام آمادگی کرده است. «شیه شیایو یوان» فرستاده ویژه چین در امور سوریه که در واپسین روزهای شهریورماه به روسیه سفر کرده بود، ضمن بیان این آمادگی گفت که کشورش شرکتهای مرتبط چینی را برای حضور در بازسازی سوریه تشویق می کند. وی گفت که فرآیند بازسازی سوریه پس از جنگ بسیار با اهمیت است و چین تدابیر لازم را گام به گام اتخاذ و در بازسازی این کشور با قدرت مشارکت خواهد کرد.
همچنین جمهوری اسلامی ایران با تلاشهای انساندوستانه و کمکرسانی، در مسیر رهایی سوریه از بی ثبانی و جنگ گام برداشته است. ایران همچنین یکی از طرفهای مبادلات تجاری با سوریه بوده و این دو کشور، همکاریهای اقتصادی و روابط تجاری گستردهای با هم دارند به شکلی که بارها رایزنهای اقتصادی این کشور برای حضور در ایران با مسئولان بخشهای دولتی و خصوصی، نشستهایی برگزار کرده و برای تولید مشترک، ارتقای وضعیت صادرات غیرنفتی و تبادلات تجاری به نتایج قابل توجهی دست یافتهاند که میزان حجم مبادلات و افزایش آن در سالهای اخیر حکایت از بهبود روابط و همکاریهای دوجانبه دارد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، بررسی حجم مبادلات تجاری ایران و سوریه در سال ۹۵به ۱۱۰میلیون و ۶۲۰هزار دلار رسید. بر پایه آمارهای سازمان توسعه تجارت ایران، تراز تجاری جمهوری اسلامی ایران و سوریه از سال 1386 تا پایان مهرماه 95 همواره به سود ایران مثبت بوده است.
ش.د9603333