- صفحه نخست
- |
- استان ها
- |
- بین الملل
- |
- سیاسی
- |
- چند رسانه ای
- |
- اقتصادی
- |
- فرهنگی
- |
- حماسه و جهاد
- |
- صبح صادق
- |
- صدای انقلاب
- |
- محرومیت زدایی
(روزنامه اطلاعات - 1396/08/21 - شماره 26865 - صفحه 12)
سعد حريري پس از سفر به عربستان در اقدامي غيرمنتظره از سمت نخست وزيري لبنان کناره‌گيري کرد.اين رفتار غيرعادي وي ابهامات فراواني نه فقط براي مقامات سياسي لبنان بلکه براي بسياري از ناظران سياسي منطقه ايجاد کرد.
محمدرضا عرفانيان در ايرنا نوشت: سعد حريري در متن استعفاي خود در حالي حزب‌الله و ايران را هدف حملات لفظي خود قرارداده بود که سال گذشته با حمايت حزب الله توانست بر مسند نخست وزيري لبنان تکيه زند و چند روز پيش نيز در ديدار با هيات ايراني از حمايت‌هاي تهران ابراز خرسندي کرد. اين رفتار حريري آنچنان غيرمتعارف بود که رئيس‌جمهوري لبنان با ابراز شگفتي اعلام کرد منتظر بازگشت حريري و شنيدن دلايل اين استفعا از زبان خود اوست. براين اساس به نظر مي‌رسد کناره گيري حريري از نخست وزيري لبنان از درون سناريوي نه چندان ساده برخاسته باشد که با گفته‌هاي وي فاصله زيادي دارد.
پيروزي‌هاي اخير جبهه مقاومت و نيروهاي مردمي سوريه در جنگ با تروريست‌هاي داعش علاوه بر اينکه موجب بقاي نظام سياسي سوريه و تماميت ارضي اين کشور شد، به گونه‌اي آشکار قدرت جبهه مقاومت و حزب الله را در رويارويي با تحريکات خارجي و نيروهاي فرامنطقه‌اي به نمايش گذاشت.اين نمايش قدرت براي تل‌آويو، قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي و برخي کشورهاي منطقه قابل هضم نبود. ازاين روي تلاش مي کنند بويژه حزب الله را از مواضع مختلف هدف حملات خود قرار دهند.رسانه‌هاي غربي و برخي رسانه‌هاي وابسته منطقه چندي است که از احتمال وقوع جنگ بين حزب‌الله و رژيم صهيونيستي سخن مي گويند، ولي اين سخنان نوعي نعل وارونه است.
انديشکده «امريکن اينترپراز» در مقاله مبسوطي در خصوص توانايي نظامي حزب الله نوشت: اين گروه شبه نظامي صدها هزار راکت و موشک در اختيار دارد و بوسيله صدها موشک بالستيک خود مي‌تواند علاوه بر تل‌آويو، نقاط مهم و استراتژيک را در عمق سرزمين‌هاي اشغالي هدف قرار دهد. بنابر اعلام انديشکده امريکن اينترپرايز، اسراييل از زمان جنگ سال 1973 هيچگاه با چنين تهديدي روبرو نبوده است.از سوي ديگر «موسسه واشنگتن» نيز که يکي از ارکان اصلي و با نفوذ لابي رژيم صهيونيستي در آمريکا محسوب مي‌شود از توان نظامي و قدرت عملياتي چشمگير حزب‌الله در برابر اسراييل سخن گفت.
براين اساس بعيد به نظر مي رسد که مقامات تل آيو درشرايط کنوني حاضر باشند خطرات چنين جنگ مستقيمي را با حزب الله به جان بخرند. ايجاد جنگ داخلي در لبنان و قرار دادن حزب الله در کانون اين بحران شايد سناريوي ساده‌تري براي محور تل آويو - واشنگتن - رياض در رويارويي با اين گروه باشد. عربستان سعودي مدتها است که به کمک همپيمانانش تلاش مي کند حزب‌الله را عامل اصلي بحران‌هاي سياسي لبنان معرفي کند. ازسوي ديگر تکاپو براي قرار دادن حزب الله در فهرست گروههاي تروريستي روي ديگر تلاشهاي تل‌آويو – واشنگتن و رياض در مقابله با اين گروه است.
همانگونه که عبدالباري عطوان، سردبير روزنامه الرأي اليوم در تحليلي نوشت: استعفاي حريري در راستاي نقشه راه عربستاني - آمريکايي است که تا حزب الله را به عنوان شاخه نظامي و قوي نزديک به ايران هدف قرار دهد. براساس اين سناريو درگير شدن حزب‌الله در يک جنگ داخلي يا حداقل گرفتار شدن در يک بحران سياسي گسترده مي‌تواند اين گروه را از نقش آفريني جدي در جبهه مقاومت بازدارد و بويژه ازتهديدات اين گروه عليه رژيم صهيونيستي بکاهد. با اين وجود بايد اذعان داشت که از نظر مردم لبنان حزب‌الله فقط يک گروه شبه نظامي نيست . حزب الله با باورهاي مردم لبنان درآميخته و آنان اين گروه را ضامن و حافظ ثبات کشور خود مي‌دانند .
تنش‌آفريني سعودي و پايان طالع الحريري در لبنان
«سعد الحريري» يک سال پس از تصدي نخست وزيري لبنان در اقدامي غيرمتعارف در رياض استعفاي خود را اعلام کرد و دليل آن را مداخلات تهران در کشورش و نيز منطقه دانست. تحليل رفتار محور سعودي- آمريکايي و تحولات ميداني منطقه اما استعفاي حريري را بخشي از سناريوي تازه ضدايراني به تصوير مي کشد. به گزارش گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا، سعد‌الحريري در جريان دومين سفر خود به رياض طي هفته گذشته، استعفاي خود را اعلام کرد. حريري در بيانيه کناره‌گيري از نخست‌وزيري اعلام کرد شرايط کشورش شبيه به اوضاع سال 2005 و زمان ترور پدرش «رفيق‌الحريري» است و بيم آن مي‌رود که به سرنوشت وي گرفتار آيد. سعد‌الحريري همچنين عنوان کرد که نمي‌خواهد تحولات لبنان بنياني براي تهديد منطقه باشد.
وي به صورت مستقيم و صريح جمهوري اسلامي ايران را دليل نابساماني اوضاع لبنان و چالش‌هاي منطقه دانست و مدعي شد سياست‌هاي تنش‌زاي تهران در منطقه در نهايت گريبانگير ايران خواهد شد. اقدام يکباره و بدون هماهنگي الحريري در کناره گيري از نخست‌وزيري آن هم در خاک کشوري ديگر واکنش و انتقادهاي گوناگوني را به دنبال داشته است. الحريري يک سال پيش در چنين روزهايي بر اساس توافقي سياسي بين گروههاي لبناني در جهت پايان دادن به دو سال و نيم بحران سياسي به نخست وزيري رسيد و به نظر مي رسد استعفاي وي باز هم اين کشور را به سمت بحراني تازه پيش خواهد برد.
در سوي مقابل و در برابر انتقادها از استعفاي الحريري، مقامات سعودي حمايت خود را از نخست وزير مستعفي لبنان آشکار ساخته و از ديد ناظران خود را به عنوان بازيگر برتر تحولات اين کشور معرفي کرده‌اند. در تکميل رايزني‌هاي فشرده حريري با سعودي‌ها و اعلام استعفا از رياض، «ثامر السبهان» وزير سعودي در امور کشورهاي عربي خليج فارس بار ديگر با تکرار اتهامات پيشين رياض عليه جمهوري اسلامي ايران و حزب الله لبنان، تصميم الحريري براي استعفا را مورد حمايت عربستان دانست.
در زمينه دلايل و انگيزه‌هاي الحريري براي استعفا بايد به چند نکته اشاره کرد؛
1- فرايند و نحوه استعفا همچنان که اشاره شد با هدف قدرتنمايي سعودي‌ها و نمايش تاثيرگذاري در تحولات کشورهاي منطقه طراحي شد و به اجرا در آمد. براي برخي اين پرسش مطرح است که انگيزه رهبران رياض از تنش‌آفريني مکرر در منطقه چيست؟ نگاهي به تحولات ميداني منطقه اين ايده را تقويت مي کند که سعودي‌ها قصد ندارند در موقعيت ضعف وارد فرايند تنش‌زايي و تعامل با اصلي‌ترين رقيب منطقه‌اي خود يعني جمهوري اسلامي ايران شوند. در روزهاي گذشته نيروهاي دولتي عراق و سوريه با غلبه بر تروريست‌هاي تکفيري گام‌هاي موثري براي پاکسازي قلمرو دو کشور برداشتند؛ تحولاتي که به معناي تقويت متحدان منطقه‌اي جمهوري اسلامي ايران و محور مقاومت و نيز شکست برنامه‌ريزي و سرمايه‌گذاري‌هايي است که سال‌ها براي ضربه زدن به اين محور صورت گرفت.
در جريان درگيري‌هاي يمن نيز سعودي‌ها به رغم حملات مکرر و بسيج امکانات نظامي و ديپلماتيک خود و متحدانشان، گرفتار بحراني خودساخته شده‌اند و ادامه درگيري‌هاي يمن، روز به روز ناکامي رهبران رياض را در حصول اهداف جنگ افروزي در خاک همسايه جنوبي آشکارتر مي‌سازد. ديروز رسانه‌ها از موفقيت نيروهاي يمني در هدف قرار دادن فرودگاه بين‌المللي «ملک خالد» رياض با موشک بالستيک خبر دادند.
حمله اخير بار ديگر اين پرسش را مطرح ساخت که حملات گسترده ائتلاف سعودي طي بيش از دو سال و نيم گذشته در جهت نابودي توان رزمي‌انصارالله يمن و مخالفان رئيس‌جمهوري متواري تحت حمايت رياض، چه بار آورده است؟
2- سعودي‌ها در شرايط کنوني منطقه براي تحت فشار قرار دادن حزب‌الله و به تبع آن کاهش اقتدار منطقه‌اي جمهوري اسلامي ايران به دنبال بهره‌جويي از معدود فرصت‌هاي موجودند. از ديد رهبران رياض فشار سياسي و تبليغاتي آمريکا و رژيم صهيونيستي براي تحريم و تحديد عرصه عمل حزب الله موقعيتي است که همراهي عربستان مي تواند آن را به نتايج مطلوب رياض نزديک سازد.
«دونالد ترامپ» رييس‌جمهوري آمريکا در ماه‌هاي اخير بارها بر لزوم افزايش فشار و تحريم عليه حزب‌الله لبنان تاکيد کرده و علاوه بر دولت، در کنگره آمريکا نيز طرح‌هاي گوناگوني براي مقابله با اين گروه مقاومت مردمي در حال تکميل است. از ديد تحليلگران منطقه‌اي، مهمترين دلايل چاره‌انديشي واشنگتن و متحدان منطقه‌اي آمريکا را مي‌توان در پيروزي‌هاي حزب الله در عرصه ميدانيِ مقابله با گروههاي تروريستي و تقويت توان رزمي و جايگاه سياسي اين گروه جست‌وجو کرد.
3- کشيده شدن دامنه درگيري با گروههاي تروريستي به مرزهاي لبنان و به طور ويژه نبردهاي منطقه «عرسال» بين ارتش و حزب الله لبنان از يک سو و جبهه «فتح الشام» (النصره سابق) و «داعش» تحولي بود که از نگاه رقبا و دشمنان حزب‌الله مي توانست علاوه بر تقسيم و تحليل بردن توان نظامي اين گروه، واکنش‌هاي منفي را در جامعه لبنان برانگيزد.
اين در حالي است که پيروزي‌هاي حزب الله و جلوگيري از بروز تجربيات شرورانه و هولناک داعش در لبنان تاثيري معکوس بر جا گذاشت؛ وضعيتي که نگراني‌هاي بسياري را نزد جريان موسوم به «14 مارس» نزديک به سعودي و غرب از افزايش اقبال مردمي به جريان «8 مارس» يعني حزب الله و متحدانش ايجاد کرد و چشم انداز شکست در انتخابات ارديبهشت ماه سال آتي را پيش روي آنان آشکار کرد. با توجه به آنچه گفته شد و از نگاه بسياري از صاحبنظران مسائل منطقه‌اي، سعودي‌ها براي جلوگيري از يک شکست منطقه‌اي ديگر در برابر ايران، الحريري را وادار به اقدامي شبيه به زدن زيرميز توافق‌هاي سياسي سال گذشته کردند تا با فشار سياسي و تبليغاتي عليه جريان هشت مارس و تکميل اقدامات آمريکايي‌ها عليه حزب الله، موقعيت مطلوب خود را در لبنانِ بحران خيز پايه‌ريزي کنند.
حريري، قرباني خشم رياض
در اين حال، مصيب نعيمي در ايرنا نوشت: استعفاي غيرمترقبه سعد حريري، نخست‌وزير لبنان که از نقطه‌اي نامعلوم در عربستان با خواندن متن مکتوب در برابر دوربين شبکه العربيه عربستان سعودي انجام شد؛ ابهامات زيادي را در بين مقام‌هاي سياسي لبنان و کارشناسان منطقه‌اي ايجاد کرد تا آنجا که رئيس جمهوري لبنان با ابراز تعجب اعلام کند که منتظر بازگشت حريري و شنيدن دلايل استعفا از زبان خود اوست. زيرا دست کم قبل از دومين احضار حريري از سوي دولت سعودي و سفرش به اين کشور هيچ شائبه‌اي از تمايل او به استعفا وجود نداشت.
حريري در متني که مي‌خواند در حالي تمام حملات را متمرکز بر ايران و حزب‌الله کرد که در ميزباني دو روز پيش خود از هيأت ايراني با برخوردي مثبت از رابطه با تهران و حمايت‌هاي جمهوري اسلامي ايران استقبال کرده بود. همچنين اين واقعيت قابل انکار نيست که اگر حمايت حزب‌الله از او وجود نداشت، قطعاً حريري در جايگاه نخست‌وزيري قرار نمي‌گرفت. شخص او نيز طي ماه‌هاي گذشته از رسيدن لبنان به نقطه مطلوب، همکاري همه گروههاي سياسي و سياست‌هاي مستقلانه «ميشل عون» در جايگاه رياست جمهوري حمايت کرده بود.
همچنين سعدحريري در سخنان خود در حالي مدعي دخالت ايران در مسائل کشورهاي عربي از جمله لبنان شد که دست کم مي‌‌توانست اين سخنان و اعلام استعفا را در کشور خود مطرح کند تا دخالت عربستان در استعفا و رويکرد اظهارات او تا اين حد هويدا نشود. با اين حال اين شيوه عربستان در برخورد با افرادي است که دست پرورده خود مي‌انگارد و اول بار هم نيست. پيشتر درمورد «عبدربه منصور‌هادي» رئيس‌جمهوري مستعفي يمن شاهد بوديم چگونه وابستگي‌اش به رياض او را به فردي عليه مردم کشورش تبديل کرد. عربستان سعودي در چنين شرايطي دليلي براي مراعات شخصيت سياسي افراد نمي‌بيند.
آنچه خود را در استعفاي غيرمترقبه نخست‌وزير لبنان بروز داد بيش از هر چيز حاصل عصبانيت رياض از روند اتفاقات در لبنان بود. دور کردن گروههاي تروريستي و تکفيري که حمايت عربستان را داشتند به دست ارتش لبنان و حزب‌الله و با حمايت ژنرال عون رئيس جمهوري لبنان و نيز واقعيت بازسازي روابط سياسي لبنان و سوريه بر خلاف نظر رياض به نحوي که سفير سوريه در لبنان مستقر است و به زودي بيروت سفير خود را به دمشق مي‌فرستد از جمله مواردي بود که به رياض نشان داد ديگر حاکميت و فرماندهي بر رأس لبنان ندارد. بنابر اين آنچه رخ داد را بايد قرباني شدن حريري به پاي عصبانيت عربستان تعريف کرد.
بازتاب و پيامد استعفاي حريري جز آنکه نحوه و مکان اعلام آن از سوي مقامات و مسئولان لبناني اهانت به لبنان تلقي شد بعيد است با وجود رئيس‌جمهوري کاملاً مستقل و صاحب اراده‌اي مانند ژنرال عون به وقوع بحران و تنشي طولاني بينجامد. با وجود اين درباره اهداف پشت پرده و تبعات اين رويداد سؤالات بسياري مطرح است. اينکه رژيم اسرائيل تا چه حد بتواند از اين تنش سوءاستفاده کند، يا نقش امريکا در اين صحنه چيست و عربستان چه هدفي را دنبال مي‌کند؟ سؤال‌هايي است که پاسخ هيچ کدام به نفع عربستان تمام نمي‌شود. لبنان از مرحله استعداد براي وقوع آشوب و درگيري عبور کرده است.
مرزهاي لبنان از وجود تروريست‌ها پاک شده، ارتش و مقاومت انسجام خوبي دارند و همه گروههاي لبناني بر سر تماميت ارضي لبنان همبستگي دارند و اگر اختلافي هست از جنس اختلافات معمول در همه کشورهايي است که از دموکراسي نسبي برخوردارند. هرچند هويدا شدن ابعاد مختلف انگيزه‌ها و تبعات اين رويداد مانند هر رويداد ديگري به گذشت زمان نياز دارد. اما واقعيت‌هاي موجود تا اين لحظه به نفع طراحان و مجريان آن به نظر نمي‌رسد. ادامه دارد...
ش.د9603246
