تاثير همه پرسي كردستان عراق‌ برمعيشت كولبران ايراني

(روزنامه اعتماد ـ 1396/07/18 ـ شماره 3925 ـ صفحه 13)

روز جمعه، وزارت خارجه عراق در يادداشتي رسمي كه به سفارتخانه‌هاي ايران و تركيه در بغداد تحويل داده شد، از اين دو كشور درخواست كرد گذرگاه‌هاي مرزي خود با منطقه كردستان را بسته و تمام مراودات تجاري با منطقه كردستان را متوقف كنند.

در حالي كه رييس‌جمهوري تركيه از انسداد مرزهاي زميني و هوايي با كردستان عراق در آينده نزديك خبر داده، مقامات ايران تا امروز پاسخ رسمي در موافقت يا مخالفت با خواسته دولت مركزي عراق نداشته‌اند اما يك منبع آگاه به «اعتماد» خبر ‌داد كه بنا بر دستور نهادهاي امنيتي، از دو هفته قبل ورود و خروج و ترانزيت هرنوع سوخت شامل بنزين و مشتقات نفتي از گمركات تَمَرچين (آذربايجان غربي) پرويز‌خان (كرمانشاه) و باشماق (كردستان) ممنوع شده و نيروهاي نظامي مستقر در مرز، اجازه ترخيص محموله‌هاي سوختي را نمي‌دهند. به گفته اين منبع آگاه، اين ممنوعيت شامل فعاليت بازارچه‌هاي مرزي استان‌هاي كردستان، كرمانشاه و آذربايجان غربي نشده و واردات و صادرات ساير اقلام، البته با حجمي محدودتر از هفته‌هاي قبل و پيش از برگزاري همه‌پرسي، برقرار است. هرچند كه همزمان با برگزاري همه پرسي در اقليم كردستان و اجراي رزمايش سپاه به مناسبت گراميداشت هفته دفاع مقدس، گمرك تمرچين به مدت ٣ روز تعطيل شد اما غير از اين، تردد مسافران ورودي و خروجي هم تغييري نداشته و برقرار است.

كولبري چگونه كسب و كار مردم شد؟

كولبران ساكن در مناطق مرزي اين سه استان كه دفترچه‌هاي كولبري از فرمانداري‌هاي شهر محل سكونت دريافت كرده‌اند، براي جبران هزينه‌هاي زندگي ناچار به كولبري قاچاق هم هستند زيرا طبق محدوديت‌هاي ناظر بر استفاده از دفترچه كولبري، هر كولبر داراي دفترچه، دفعات محدودي در ماه اجازه حضور در بازارچه‌هاي مرزي دارد و دستمزد حمل و جابه‌جايي بارهاي موجود در بازارچه‌هاي رسمي، در آن حد ناچيز است كه با وجود ارزان‌تر بودن هزينه‌هاي زندگي در روستاها و شهرهاي مرزي، كفاف حتي يك هفته زندگي خانواده‌هاي پر عائله كولبران را نمي‌دهد. بالا بودن نرخ بيكاري، از بين رفتن زمين‌هاي كشاورزي و تلف شدن دام‌ها بر اثر فقر مرزنشينان و سياست‌هاي توسعه‌اي غير كارشناسانه سال‌هاي گذشته، تعطيلي كارگاه‌هاي صنعتي و جاي خالي فرصت‌هاي شغلي در اين سه استان كه زمينه ساز تولد شغل كاذب «كولبري» بوده، دليل موثري است بر اينكه از سال‌هاي گذشته شغل غيررسمي «كولبري قاچاق» در اين سه استان، با استقبال تمام كولبران روبه‌رو شده و با وجود آنكه دولت‌هاي وقت، تردد كاروان‌هاي قاچاق كالا را مشمول مقابله نيروهاي مرزباني دانسته و طي ماه‌هاي گذشته هم هدف قراردادن كولبران در مناطق مرزي اين سه استان توسط نيروهاي مرزباني خبر ساز و به مداخله دولت و مجلس و مقامات قضايي منجر شد، اما واقعيت غيرقابل انكار در اين سه استان، يك جمله است: «براي بقا، راهي جز قاچاق باقي نمانده است.»

اين بار، كولبرها له مي‌شوند

كولبران استان كردستان در گفت‌وگو با «اعتماد» در ترسيم چهره اين روزهاي كسب سياه‌شان مي‌گويند كه «بانه؛ نبض استان كردستان، در اين آب و هواي معتدل چنان خلوت است كه انگاري به گورستان رفته‌اي تا به شهر زندگان. چند روز است كه خانه‌نشين شده‌ايم و از صاحب بار خبري نيست چون صاحب بار هم ترس جان و سرمايه پيدا كرده. كسب مغازه‌ها هم كم رونق شده و با وجود آنكه پيله وري داير است اما زندگي ما با پيله وري نمي‌چرخد. ما با قاچاق نفس مي‌كشيم.»

برگزاري همه‌پرسي در اقليم كردستان، فقط كسب كولبرهاي مرز نشين را تهديد نمي‌كند. اقتصاد سه استان مرزي هم در معرض خطر جدي قرار گرفته است. راننده تاكسي مسير بانه- سنندج، به «اعتماد» خبر مي‌دهد كه طي دو هفته گذشته، فقط ٣ مسافر داشته، چون تردد مسافران خريدار اجناس مغازه‌هاي بي‌رونق بانه هم به حد قابل توجهي كاهش پيدا كرده است. در ميان اين سه استان مرزي، وضعيت استان كردستان با داشتن بيش از ١٥ هزار كولبر و نرخ بيكاري نزديك به ٥٠ درصد، به مراتب بيشتر در معرض خطر است چون نبض اين استان پهناور، در بانه مي‌تپد در حالي كه استان آذربايجان غربي و كرمانشاه شرايطي نسبتا بهتر دارند چرا كه اقتصاد آذربايجان‌غربي با نرخ بيكاري ١١ درصد، مي‌تواند از كشورهاي آذربايجان يا تركيه هم ارتزاق كند و استان كرمانشاه هم با وجود نرخ بيكاري بيش از ٢٥ درصد، از نظر كشاورزي و رونق صادرات صنايع دستي به مرحله‌اي رسيده كه از محاق فقر نجات پيدا كند.در حالي كه كردستان از هر انشعابي براي سيراب شدن محروم است.

http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=88568

ش.د9604092