نشریه اخبار و تحلیل‌ها دوشنبه 4 تیر

پایگاه بصیرت

تداوم «عدالت و توسعه» در ترکیه
کمیسیون انتخابات ترکیه بامداد امروز به طور رسمی «رجب طیب اردوغان» را برنده انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرد. همچنین «ائتلاف جمهور» که از هم‌پیمانی حزب «عدالت و توسعه» و «حرکت ملی» شکل گرفته، بیش از 54 درصد آرا را در انتخابات پارلمان کسب کرده است.
از سال ۲۰۰۲ حزب عدالت و توسعه ترکیه توانست با شرکت در انتخابات قدرت را به دست گرفته و از آن زمان تا کنون یکه‌تاز قدرت در این کشور باشد. شاید یکی از دلایل تمایل مردم به ادامه حضور این جریان در قدرت جهش اقتصادی باشد که در این مدت صورت گرفته و به نظر می‌رسد از آن زمان تاکنون اقتصاد این کشور چهره متفاوتی به خود گرفته؛ به گونه‌ای که بر اساس برآوردها سالیانه به صورت متوسط شش درصد رشد اقتصادی داشته است.
اما دوره جدید ریاست‌جمهوری اردوغان با ادوار گذشته تفاوت‌هایی دارد؛ چرا که او پس از کودتای نافرجام در ترکیه، سال گذشته اصلاحات قانون اساسی را به رأی عمومی گذاشت و مردم ترکیه به این اصلاحات رأی مثبت دادند که در نتیجه این اصلاحات اولاً، اردوغان فرصت مجدد حضور در رقابت‌های انتخابات را پیدا کرد و با پیروزی در انتخابات اولین دوره ریاست خود بر نظام دلخواه و مطلوبش را که نظام ریاستی است، آغاز خواهد کرد و قانون جدید این اجازه را به او خواهد داد که برای بار دوم نامزد شده و تا سال 2029 به حکومت ادامه دهد. ثانیاً، بر اساس نسخه اصلاح ‌شده قانون اساسی، در دولت جدید پست نخست‌وزیری حذف شده و فرآیند اجرایی آن در اختیار رئیس‌جمهور قرار گرفته و او می‌تواند از یک‌سو اعضای کابینه را از افرادی که نماینده پارلمان نیستند، انتخاب کند و از سوی دیگر برای رتق و فتق امور مجبور نیست موافقت پارلمان را کسب کند.
نتیجه اینکه اصلاح قانون اساسی با توجه به اراده اردوغان به افزایش اختیارات رئیس‌جمهور منجر شده که در همان زمان تهیه و همه‌پرسی مورد انتقاد جدی صاحب‌نظران و سیاسیون قرار گرفت؛ اما در نهایت مردم این کشور به آن رأی مثبت دادند.
نکته پایانی اینکه با توجه به اینکه اردوغان پیروزی‌اش در این دوره از انتخابات را برخلاف ادوار گذشته مدیون ائتلاف با ملی‌گرایان است، حزب عدالت و توسعه در دوره پنج ساله آینده برای پیشبرد طرح‌ها و برنامه‌های خود نیازمند همکاری تنگاتنگ با حرکت ملی است.

▼ گزارش روز

نمونه موفق
انتقادات فراوانی به دولت دوازدهم درباره نبود اراده قوی و انجام اقدامات مناسب در برابر مشکلات، به ویژه در حوزه اقتصادی و همچنین درباره به‌کارگیری وزرا  و مدیران مسن که انگیزه‌ای برای کار و تلاش ندارند، وارد است؛ اما در این میان و در کنار انتقادها نباید از تقدیر و ستایش اقدامات مثبت دولت نیز غافل شد، نمونه‌هایی که می‌توان از همان‌ها برای اثبات بحق بودن انتقادات نسبت به پیری و بی‌تحرکی دولت نیز سود جست. یکی از این موارد انتخاب وزیری جوان برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است که اگرچه این وزیر و عملکردش نیز مانند هر مسئول دیگر و هر دیکته‌نوشته دیگری بدون انتقاد و بدون اشتباه نیست، اما اقدامات مثبت فراوانی را انجام داده است که یکی از این اقدامات اجرایی کردن طرح ریجستری واردات گوشی بود، طرحی که قاچاق تلفن‌های همراه را تقریباً به صفر رساند و موجب جهش ملموسی در درآمدهای مالیاتی دولت شد؛ اما اقدام آذری‌جهرمی در سر و سامان دادن به وضعیت بازار موبایل به همین جا متوقف نماند و در حالی که چند روزی است در نامه به مسئولان مربوطه در وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی خواستار شفا‌ف‌سازی درباره نحوه اختصاص ارزهای دولتی با قیمت 4200 تومان و اعلام شرکت‌های دریافت‌کننده ارز با این قیمت برای واردات شده بود، روز گذشته و پس از اعتراضات در خیابان جمهوری و مرکز فروش گوشی‌های همراه به این بازارها رفت و وضعیت بازار را بررسی کرد؛ پس از آن نیز وزارت ارتباطات فهرست شرکت‌های دریافت‌کننده ارز دولتی را منتشر کرد که نشان‌دهنده سودجویی و سوء استفاده برخی از شرکت‌ها و فروشندگان معترض به افزایش قیمت ارز در روز گذشته است. پس از آن نیز آذری‌جهرمی در مصاحبه‌ای فرآیند چگونگی اطلاع مردم از قیمت واقعی گوشی‌های موجود در بازار را تشریح کرد، اقدامی که با استقبال مردم به ویژه در فضای مجازی روبه‌رو شد و مردم خواستار شفافیت ارزی در دیگر موارد نیز شدند، شفافیتی که می‌تواند هم در مبارزه با فساد و هم در سامان دادن به وضعیت اقتصادی بسیار مؤثر واقع شود.

توهین و فحاشی «من و تو» علیه هنرمندان
شبکه من و تو وابسته به ضد انقلاب فیلمی از رضا احمدی را در صفحه خود در فضای مجازی منتشر کرد که در آن این عنصر سلطنت‌طلب ضمن اهانت و فحاشی به عادل فردوسی‌پور، از حشمت‌الله مهاجرانی، پیشکسوت فوتبال ایران به دلیل حضور در صداوسیما به شدت انتقاد کرد. این سلطنت‌طلب در ادامه به بقیه بازیگران و هنرمندان ایرانی همچون مهران مدیری و فرامرز قریبیان حمله کرده و با الفاظی زشت و توهین‌آمیز آنها را خطاب قرار داده است. متأسفانه، شبکه من و تو که به نوعی به تریبون خاندان پهلوی تبدیل شده است، نه تنها به انتشار این اهانت‌ها به جامعه هنری ایران اقدام کرد؛ بلکه از مخاطبان خود خواست چنین مطالبی را برای این شبکه ارسال کنند.   
اظهارات تأمل‌برانگیز حسین موسویان!
حسین موسویان از چهره‌های نزدیک به دولت که در مقاطع گوناگون همکاری‌های بسیاری را با آقای روحانی داشته، در اظهار نظری عجیب گفته است: «برای ایجاد اجماع و وحدت داخلی نیاز به درک درست از شرایط داخلی و خارجی کشور، فداکاری و از خود گذشتگی است.» وی در ادامه منظورش از فداکاری و از خود گذشتگی را به طور واضح‌تری شرح داده و خواستار استعفای دولت شده است: «بزرگان نظام باید قبل از هر چیز در این مورد چاره‌اندیشی کنند؛ حتی به قیمت یک خانه‌تکانی اساسی در دولت یا حتی استعفای دولت فعلی و برگزاری انتخابات زودرس، زیرا استمرار وضع فعلی تا دو سال دیگر، ممکن است موجب لطمات غیر قابل جبران شود.»
 
▼ اخبار
1ـ همه در یک کشتی نشسته‌ایم
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان گفت: ما در ایران از اصولگرا، اصلاح‌طلب، بی‌خط، مخالف جمهوری اسلامی و مخالف دولت همه در یک کشتی هستیم. هدف نه نظام است، نه دولت روحانی، بلکه هدف ایران است. این ایران است که برای بعضی اهداف و تمایلات، مانع است. وی با تأکید بر بدعهدی آمریکا، افزود: بعضی‌ها در ایران می‌گویند زمانی آمریکایی‌ها حاضر شدند از برجام خارج شوند که فکر کردند ایران در برجام می‌ماند، این طور نیست. اتفاقاً تمام تلاش آمریکا این بود که ایران خارج شود. البته این به معنای آن نیست که ما هیچ وقت از برجام خارج نمی‌شویم، بلکه به این معناست که ما هدف طرف مقابل را می‌دانیم. وی همچنین با اشاره به جنگ روانی علیه ایران، ادامه داد: خبرگزاری رویترز روزی ٥٠ خبر دروغ از اقتصاد ایران تولید می‌کند و در جریان باشید که یک گروه مشخصی از سوی یکی از کشورهای همسایه ما حمایت مالی می‌شود که در جهان این را پخش کند که همه دارند از ایران خارج می‌شوند!

2ـ عدم پذیرش سولانا به دلیل سفر به ایران
دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا درخواست «خاویر سولانا» دبیر کل اسبق ناتو (1999ـ 1995) و مسئول اسبق سیاست خارجی اتحادیه اروپا (2009ـ 1999) برای سفر به آمریکا را رد کرده است. وبگاه روزنامه اسپانیولی‌زبان «País El » با اعلام این خبر، مدعی شده است درخواست الکترونیکی سولانا به دلیل آنکه سال 2013 برای شرکت در مراسم تحلیف رئیس‌جمهور ایران به تهران سفر کرده، رد شده است. روزنامه اسپانیولی ردّ این درخواست را به فرمان منع مهاجرتی «دونالد ترامپ» علیه ایران و چند کشور دیگر ربط داده، اما در بخش مربوط به ایران از فرمان ضد مهاجرتی ترامپ، محدودیتی برای سفر به ایران از سوی اتباع کشورهای غیر ایرانی در نظر گرفته نشده است؛ بلکه به نظر می‌رسد این اتفاق، در صورت وقوع، به قانون دیگری مربوط باشد که در سال 2016 در کنگره آمریکا به تصویب رسید و با امضای «باراک اوباما»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا اجرایی شد.   

3ـ مقاومت رئیس‌جمهور در برابر تغییرات!
روزنامه «اعتماد» در گزارشی با عنوان «چرا روحانی در مقابل تغییر مقاومت می‌کند؟» نوشت: «تا این جای کار همه مایل به تغییر کابینه هستند، اما رویکرد دوگانه حسن روحانی، رئیس‌جمهور در این خصوص مسئله را قدری مبهم می‌کند. واضح است که آقای روحانی از عملکرد تیم خود راضی نیست؛ چراکه اگر بود آنها را به دو گروه «ناامید» و «امیدوار» تقسیم‌بندی نمی‌کرد. اگر کابینه فعلی توانسته بود رئیس خود را راضی کند، از آنان که «با یک اخم یا یک نامه می‌ترسند»، گلایه نمی‌کرد. او می‌خواست پاشنه ورکشیده‌ها را دور هم جمع کند؛ اما خروجی کار نشان می‌دهد موفق نشده است. خودش هم خوب می‌داند که موفق نبوده و قصد ایجاد تغییرات دارد؛ اما نه آن تغییراتی که مورد نظر سیاسیون و نمایندگان مجلس است. روحانی هنوز هم در مقابل تغییر وزرا مقاومت می‌کند.»

4ـ گرایش برای تبدیل موجودی ریال به ارز
رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور با بیان اینکه منابع ارزی‌مان بیش از مصارف کشور است، مشکل کنونی را افزایش اشتیاق و گرایش برای تبدیل موجودی ریال به ارز دانست. رئیس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: تا امروز منابع کشور برای تأمین نیازهای اساسی و ضروری پاسخگو بوده است؛ اما اگر همه به دنبال خرید سکه، طلا و... باشند، هیچ کشوری قادر به تأمین این مقدار نخواهد بود. محمدباقر نوبخت بیان کرد: ما می‌توانیم به کالاها و خدمات ارز دهیم؛ اما نمی‌توانیم (هزینه) ویلا، خانه و سرمایه خارج کشور را تأمین کنیم. بنابراین به هر دلیلی مانند وجود نقدینگی، بسیاری تلاش می‌کنند ریال را به دلار تبدیل کنند که برای این تعداد درخواست، دلار نداریم.

▼ اخبار کوتاه
◄ سردار سرلشکر صفوی با هشدار به عربستان گفت: اگر فکر تعرض به ایران در ذهن عربستانی‌ها شکل بگیرد، در روز نخست ۱۰۰۰ موشک قصرهای پادشاهی این کشور را در ریاض ویران خواهد کرد. دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا اضافه کرد: امروز حزب‌الله با ۸۰ هزار موشک به یک تهدید دائمی برای صهیونیست‌ها تبدیل شده و از سوی دیگر افکار امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی در اقصی نقاط جهان ساری و جاری است و این نشان از نفوذ فکری و فرهنگی انقلاب اسلامی ایران دارد.
◄ محمدمهدی بهکیش، معاون اقتصادی اتاق بازرگانی نقل‌قول خود از رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر اینکه سیف گفته «نمی‌داند با بازار ارز چه باید کند» را تکذیب کرد. این در حالی است که در صحبتی که بین وی و سیف درباره بازار ارز مطرح شده، رئیس کل بانک مرکزی گفته است درباره بازار ارز که اکنون غیر رسمی اعلام شده و قاچاق محسوب می‌شود، بانک مرکزی به عنوان سیاست‌گذار ارزی نمی‌تواند ورود کند و لذا مسئول مدیریت این بازار قاچاق نیست.
◄ پس از انتقاد رهبر معظم انقلاب از برخی سفرهای خارجی دستگاه‌ها و تأکید بر افزایش نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس، تعدادی از وکلای ملت در حال تنظیم طرح‌هایی برای تحقیق و تفحص از ساختار مجلس هستند. بر اساس این، طرح تحقیق و تفحص از ساختار مجلس و همچنین طرح تحقیق و تفحص از سفرهای خارجی نمایندگان در دست تدوین و بررسی قرار دارد.
◄ محمود واعظی، رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور در حاشیه مراسم ختم حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی، استاد اخلاق و در پاسخ به این پرسش که عده‌ای از شایعه ارسال نامه آقای رئیس‌جمهور به سران اتحادیه اروپایی خبر می‌دهند، ضمن تأیید این خبر گفت: نامه مذکور پس از خروج آمریکا از برجام نوشته شده است.
◄ یگان موشکی یمن از بمباران مرکز اطلاعات وزارت دفاع و دیگر پایگاه‌های پادشاهی عربستان در ریاض برای چندمین بار با موشک بالستیک خبر داد. شایان ذکر است، پیش از این فعالان و کاربران اینترنتی سعودی اعلام کردند یک‌شنبه شب صدای چندین انفجار در ریاض شنیده شده است.
◄ علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس گفت: کشور در وضعیت سختی است و کار مجلس به تنهایی نیست و هر سه قوه باید با هم کار کنند؛ ولی عنصر اصلی دولت است و با هدایت او باید این کار صورت گیرد. وی افزود: اگر مردم شش ماه مقاومت کنند، وضعیت اقتصادی بهتر خواهد شد.