انگلیس در سیزدهم تیر ماه نفتکش گریس ۱ را که حامل محموله نفتی ایران بود، به بهانه نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه توقیف کرد. بعد از چند روز جمهوری اسلامی ایران نیز اقدام به تغییر مسیر چهار کشتی انگلیسی کرد که دو مورد از آن به توقیف منجر شد. از دو نفتکش توقیف‌شده نیز یک مورد پس از توجیهات اولیه، آزاد و در نهایت کشتی «استنا ایمپرو» در توقیف ایران قرار گرفت.
در پی توقیف نفتکش انگلیسی در آب‌های جمهوری اسلامی ایران، درخواست‌های مکرری از سوی این کشور برای آزادی این نفتکش مطرح شد، اما جمهوری اسلامی تنها راه آزادی نفتکش انگلیسی را آزادی بدون قید و شرط نفتکش گریس ۱ عنوان کرد.
روز جمعه اخبار ضد و نقیضی در خصوص آزادی نفتکش ایرانی منتشر شد. بر همین اساس شنبه 26 مرداد 1398 اکثر روزنامه ها تیر یک خود را به این موضوع اختصاص دادند.
روزنامه های اصلاح طلب با تیترهایی همچون «قدرت‌نمایی آدریان دریا در آب‌های بین‌المللی»، «اقتدار نظامي پيروزي ديپلماسي»، «حکم آزادی، نه به ترامپ» به تحلیل این موضوع پرداختند. این رسانه ها در تحلیل هایشان مهمترین عامل آزادسازی نفتکش ایرانی را دیپلماسی فعال بیان کردند.
روزنامه اعتماد: آزادي نفتكش حامل نفت ايران نتيجه پيگيري همزمان دو روند حقوقي و سياسي بود. تبحر حقوقي، پيگيري سياسي و اقتدار منطقه‌اي آزادي گريس۱ را رقم زد.
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری، آزادی نفتکش ایرانی را نتیجه همدلی و حمایت از مقاومت دیپلمات‌های ایرانی دانست و گفت: «کاری که حقوقدانان ما انجام دادند، ثابت کرد تحریم‌هایی که اتحادیه اروپا علیه ایران گذاشته، بر ضد خود آنها خواهد بود، نه برای ایرانی که می‌خواهد در آب‌های آزاد کشتیرانی داشته باشد.»
علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز در واکنش به رفع توقیف نفتکش «گریس 1» در حساب توئیتری خود نوشت: «نفتکش گریس۱ به‌رغم تلاش‌ها، فشارها و کارشکنی‌های آمریکا که همچنان ادامه دارد، از توقیف غیرقانونی خارج و آزاد شد و شکست دیگری برای کاخ سفید به ثبت رسید. این پیروزی بدون هیچ تعهدی ثمره اقتدار، دیپلماسی فعال و کوتاه نیامدن از حقوق ملت است.»
با این وجود روزنامه‌های اصولگرا با تیترهایی همچون «مقاومت 20- مذاکره صفر»، «دیکته اقتدار ایران»، «فرمول آزادی گریس1» و «آدریان با اقتدار برگشت» به تحلیل آزاد سازی نفت کش ایرانی از زاویه دیگر پرداختند.
کیهان: آزادی نفتکش ایرانی یعنی زبان دیپلماسی در دنیا، زبان اقتدار و قاطعیت است نه قدرت‌فروشی و التماس پس از آن. دو نفتکش حامل نفت ایران را اقدام متقابل سپاه پاسداران از چنگ دزدان دریایی بریتانیای صغیر درآورد و الّا اگر به مذاکره صرف بود، در این پانزده ماهه اخیر باید آبی از مذاکره خالی گرم می‌شد و اروپایی‌ها به اجرای تعهدات برجامی باز می‌گشتند که برنگشتند.
مهدی محمدی فعال اصولگرا: آزادی نفتکش ایرانی در حالی که نفتکش انگلیسی در توقیف ایران است و تعهدی هم برای آزادی آن داده نشده، دقیقاً به این معناست که تکاور نیروی دریایی سپاه بهتر بلد بوده «به زبان دنیا» حرف بزند تا دیپلمات آمریکا دیده و انگلیسی‌دان ما!
جهان نیوز: طبیعی است که بخشی از قسمت‌های رسمی و اداری آزادسازی نفتکش ایرانی از طریق دیپلماسی صورت گرفته است. اما دیپلمات‌های ایران در این چند روز پشتشان به اقتدارآفرینی سپاه گرم بوده و خودشان بیش از بقیه متوجه شدند که چرا در این مورد خاص، دیپلمات‌های انگلیسی اینقدر اهل دادن امتیاز واقعی شده‌اند!
در نهایت باید نوشت: گرچه فعالیت دیپلماسی وزارت خارجه برای حل مشکل نفت کش ایرانی مفید بوده است اما قبل از آن باید به اقدامات اقتدارآمیز نیروهای نظامی ایران در برخورد با کشتی های انگلیسی توجه کرد. توقیف یک نفتکش و بالا رفتن هزینه بیمه کشتی های انگلیسی به منظور حضور در خلیج فارس و عدم ورود کشتی های آنها منجر شد تا با دیپلمات های ما همانند موضوع برجام برخورد نشود و اینکه بر خلاف برجام، اینبار انگلیس، بدون گرفتن هیچ پیش‌شرطی از ایران، تن به آزادسازی نفتکش ایرانی کند و در انتظار می‌نشیند تا ببیند آیا ایران نفتکشش را آزاد می‌کند یا شروطی برای آزادسازی آن مطرح خواهد کرد و این همان نقطه قوتی است که از دیپلماسی فعال و انقلابی انتظار می‌رود.
فرهاد کوچک زاده
