حجت‌اللّه عبدالملکی اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره پیامد‌های عضویت ایران در FATF گفت: FATF یک سری قواعدی را مطرح می‌کند که بر روی استانداردگذاریهای اقتصادی ما در تعاملات بانکی موثر است.
او ادامه داد: البته قواعد FATF برای شبکه بانکی دنیا الزام‌آور نیست یعنی توصیه‌هایی از سمت FATF به بانک‌های مختلف می‌شود که بانک‌های دنیا در کشور‌های مختلف می‌توانند آن را اجرا کنند و می‌توانند هم اجرا نکنند و این امری است که به چگونگی دیپلماسی آن کشور‌ها بازمی‌گردد.
عبدالملکی افزود: نکته بعد هم این است که در شرایطی که شبکه بانکی ما توسط آمریکا، سوئیفت و بانک مرکزی آمریکا تحریم شده است طبیعتاً قواعد و محرومیت‌های FATF قید جدیدی را اضافه نمی‌کند در واقع، چون ما سخت‌ترین نوع محدودیت‌های بانکی را از طریق تحریم‌های بانکی آمریکا و اروپا تجربه کرده‌ایم، FATF دشواری تازه‌ای برای ما ایجاد نمی‌کند.
این اقتصاددان درباره برخی گفته‌ها مبنی بر اینکه بدون عضویت در FATF، امکان مبادلات پولی برای سفر‌های زیارتی را هم نداریم، گفت: این گفته‌ای خلاف واقع است که در فضای رسانه‌ای مطرح می‌شود تا کشور را به سمت یک توافق جدیدی با غرب هول دهد که حتماً به ضرر ما تمام خواهد شد؛ لذا معتقدم که پیاده‌نظام‌های نفوذی دشمن در تلاشند تا این بحث مطرح شود؛ در صورتی که از نظر تخصصی این موضوع به طور کامل منتفی است.
عضو هیات علمی دانشگاه افزود: علاوه بر این معتقدم که اگر یک دیپلماسی اقتصادی قوی وجود داشته باشد حتی در سخت‌ترین شرایط تحریم بانکی که الآن آمریکا و اروپا بر ما اعمال می‌کنند همچنان امکان مبادلات بانکی و اقتصادی با دنیا برای ما وجود دارد؛ کمااینکه همین الآن هم این اتفاق رخ داده است، یعنی ما ده‌ها میلیارد دلار در سال مبادلات انجام می‌دهیم، در حالی که تمام سیستم بانکی ما از طرف سوئیفت و بانک مرکزی آمریکا تحریم است.
او درباره چگونگی این تبادلات مالی هنگام تحریم، گفت: فضای تراکنش‌های بانکی و مالی دنیا به قدری وسیع است که هیچ نوعی از تحریمها چه تحریم‌های آمریکا و چه محدودیت‌های FATF نمی‌تواند مبادلات بانکی پولی و مالی یک کشور بزرگ مانند ایران را قفل کند؛ این‌ها بحث‌هایی است که در علمی به اسم اقتصاد تحریم به تفصیل درباره آن بحث شده است و تکنیک‌های مشخصی دارد که ما الآن تا حدودی از این تکنیک‌ها و روش‌ها استفاده می‌کنیم. پس تا زمانی که به صورت کامل به قواعد اقتصاد تحریم که اصلاً مختص همین شرایط تدوین شده است و اقتصادنامه‌های مستقل دنیا سال‌ها بر روی آن کار کرده اند عمل کنیم، نه آمریکا، نه FATF و نه اتحادیه اروپا این امکان را که معادلات مالی را قفل کنند ندارند. ناگفته نماند که ما هم در داخل کشور بعد از انقلاب اسلامی بخشی از این علم را بومی‌سازی کرده‌ایم.
این اقتصاددان با اشاره به محدودیت‌هایی که FATF برای ما ایجاد می‌کند درباره چرایی اصرار عده برای اجرای آن، گفت: معتقدم که دو گروه بر اجرای این لوایح اصرار دارند، گروه اول افراد خوش خیالی هستند که همچنان تصور می‌کنند با تنش‌زدایی با غرب می‌توان گشایش اقتصادی ایجاد کرد و این جریان همان جریانی بود که موضوع برجام را مطرح کرد، اما شاهد بودیم که اتفاقاً در همین دوره با وجود تمامی وادادگی و همکاری‌هایی که از طرف ما اتفاق افتاد شرایط برای ما روزبه‌روز بدتر شد. گروه دوم هم افراد ساده‌لوحی هستند که هنوز واقعیت‌های نظام سیاسی دنیا را درک نکرده‌اند یا نمی‌خواهند درک کنند و چشم و گوششان را بسته‌اند.
عضو هیات علمی دانشگاه ادامه داد: گروه دیگری هم که این بحث‌ها را مطرح کردند عناصر نفوذی آمریکای‌ها و غربی‌ها در داخل کشور هستند که اصلاً مأموریتشان این است که مردم و مسئولان ما را تحت فشار قرار دهند و آن‌ها را به سمت انواعی از تعاملات با غرب سوق دهند که در نهایت هم موجب وابستگی ما و از بین رفتن عناصر قدرت ما می‌شود.
عبدالملکی افزود: سیاست اصلی غرب در قبال جمهوری اسلامی ایران این است که تولید ما با شکست مواجه شود و تولیدی نداشته باشیم و مسئله FATF و اکشن پلنی که متأسفانه مسئولان ما در دولت یازدهم آن را پذیرفتند قدمی اساسی برای ضربه زدن به تولید و این‌ها تماماً منهای بحث امنیتی و سیاسی FATF است که اتفاقاً بسیار هم جدی است. این اتفاق از نظر اقتصادی ما را رفته‌رفته به این سمت می‌برد که تولید را در کشور کلاً از بین ببریم و وابستگی اقتصادی ما را شدید‌تر و جدی‌تر کند.
وی درباره سایر پیامد‌های FATF برای کشورمان گفت: اینجا بحث عضویت نیست بلکه بحث پذیرفتن اکشن پلنی است که غربی‌ها مطرح کردند و حدود سه صفحه و چندین بند آن را مطرح کردند که بر اساس آن باید چندین اقدام اساسی انجام دهیم؛ اولاً باید نظام مجازاتمان در داخل کشور را تغییر دهیم به نحوی که آن اقداماتی که از نظر آن‌ها پشتیبانی از تروریسم و تأمین مالی تروریسم است در داخل کشور مورد مجازات شدید قرار گیرد که بخشی از آن‌ها اصولاً با قواعد مجازات اسلامی در تعارض است.
او ادامه داد: بعد هم باید بپذیریم که تعریف غربی‌ها را از تروریست قبول کرده‌ایم که با آن تعریف، بسیاری از هم‌پیمانان جمهوری اسلامی در منطقه که در جبهه مقاومت قرار دارند در جریانات تروریستی قرار می‌گیرند و این پذیرش، ذاتاً برای ما مسئولیت‌های بین‌المللی ایجاد می‌کند.
عبدالملکی بیان کرد: سومین مسئله‌ای که ایجاد می‌کند این است که ما باید افشای اطلاعات انجام دهیم و اطلاعات و تراکنش‌های مالی را در اختیار آن‌ها قرار دهیم؛ این موارد برای هر کشوری اطلاعات مهمی است و برای ما مهم‌تر و جدی‌تر هستند، زیرا ما دشمنان بسیاری در خارج از کشور داریم و آن‌ها می‌توانند با اطلاعاتی که از تراکنش‌ها و طرف‌های تعاملات اقتصادی ایران به دست می‌آورند فشار‌ها را بر ما مضاعف کنند؛ از طریق ایجاد محدودیت‌های جدی‌تر بر کسانی که با جمهوری اسلامی ایران فعالیت اقتصادی انجام می‌دهند و این مورد باعث می‌شود که ما همان مسیر بسیار محدودی را هم که برای دور زدن تحریمها داریم از دست دهیم، یعنی روزنه‌های دور زدن تحریمها برای ما بسته شود.
پذیرش FATF یعنی فاش شدن اطلاعات محرمانه کشور
او ادامه داد: البته حتماً شنیده‌اید که گفته می‌شود ضرورتی ندارد که تمامی اطلاعاتمان را به آن‌ها ارائه کنیم، بله آن‌ها تمام اطلاعات را از ما نمی‌خواهند بلکه اطلاعات را به صورت انتخاب شده از ما درخواست می‌کنند، اما پذیرش همین قاعده باعث می‌شود که عمده شرکای تجاری ما که راه دور زدن تحریمها را دارند و به ما کمک می‌کنند دیگر با ما همکاری نکنند، زیرا می‌گویند شما معاهده‌ای را پذیرفتید که براساس آن هر لحظه و هر لحظه ممکن است اطلاعات ما در اختیار سرویس‌های خارجی قرار گیرد؛ بنابراین شما از هر نظر که نگاه کنید متوجه می‌شوید که پذیرش قواعد FATF برای کشور مضر است.
این اقتصاددان با اشاره به غیرقابل اعتماد بودن لوایح غربی گفت: علاوه بر این باید اضافه کرد که آن‌ها سه صفحه اکشن پلن برای ما مطرح کردند، اما در انتها آورده‌اند که شما باید این‌ها را انجام دهید تا بعد ما بررسی کنیم که آیا لازم است اقدامات بیشتری انجام شود یا خیر. همچنین پیش از این، ۴ لایحه مربوط به FATF به مجلس شورای اسلامی رفت که دو لایحه آن به تصویب رسید، اما FATF در گزارش خود اعلام کرد که درباره اجرای این دو لایحه نیز ما به اطمینان دست نیافته‌ایم و آن ضرورت‌هایی که مدنظر ما بود رعایت نشد.
او در توضیح بیشتر تصویب لوایح FATF در کشورمان تاکید کرد: به بیانی دیگر علاوه بر دو لایحه‌ای که در مجمع تشخیص مصلحت نظام رد شد دو لایحه دیگر از FATF به تصویب رسید، اما آن‌ها اعلام کردند که حتی آن دو لایحه‌ای هم که شما اجرا کردید ما را متقاعد و قانع نکرده است؛ در نتیجه اینکه تصور شود پس از پذیرش FATF، مسئله‌ای به وجود نخواهد آمد، تصور ساده‌انگارانه‌ای است.
عبدالملکی با اشاره به تجربیات ما در رویایی با غرب گفت: علاوه بر این ما ۴۰ سال است که غرب را امتحان کرده‌ایم ومتوجه شدیم که غربی‌ها به هیچ عنوان حاضر نیستند خصومت‌های خود با ما را کنار بگذارند؛ بنابراین اینکه افرادی می‌گویند اگر آنچه را که از ما خواسته‌اند انجام دهیم از ما راضی خواهند شد دقیقاً خواسته یا ناخواسته در زمین دشمن بازی می‌کنند و اتفاقاً این کار مضیقه اقتصادی دشمن را بسیار بیشتر خواهد کرد.
محدودیت‌های FATF تاثیری بر ما نخواهد داشت
عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به برخی گفته‌ها مبنی بر اینکه اگر به این کارگروه نپیوندیم تحریم‌هایی بر ضد ایران هم اعمال می‌شود، گفت: این‌ها تحریم نیستند بلکه درواقع محرومیت‌هایی در استانداردگذاری هستند، البته با وجود تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا این محدودیت‌ها محل خاصی از اعراب ندارد، به بیان دیگر ما مصداق ضرب‌المثل «چون که صد آید نود هم پیش ماست» هستیم یعنی وقتی درحال تجربه شدیدترین تحریمها هستیم دیگر محدودیت‌هایی که FATF قرار است برای ما ایجاد کند مشکل تازه‌ای برای ما ایجاد نخواهد کرد. به بیان دیگر مثال ما مثال فردی است که پایش در انتهای استخر بسته شده است و نمی‌تواند خود را نجات دهد حال اینکه فرد دیگری یک سطل آب هم بر استخر اضافه کند تأثیری برای آن فرد نخواهد داشت و محدودیتی بر او ایجاد نخواهد شد.
این اقتصاددان در پایان خاطرنشان کرد: بله اگر زمانی شما بگویید من با دنیا هیچ مشکلی در تعاملات مالی به شکل استاندارد و روتین ندارم، تحریم آمریکا و اروپا بی‌تاثیر و همه چیز خوب است و تنها مشکلی که دارم این است که FATF روی تراکنش‌های مالی من علامت سوال گذاشته است، این شاید قابل مطالعه باشد، اما نمی‌گویم قابل پذیرش است؛ ولی اکنون ما در شرایطی هستیم که سخت‌ترین شرایط تحریم‌های مالی و بانکی اروپا و آمریکا را تحمل می‌کنیم و استانداردگذاریهای FATF تقریباً هیچ اثری نخواهد داشت.
