چه پاسخی باید به اروپای کارشکن داد؟

اگرچه برخی تحلیلگران و رسانه ها بر روی ابعاد فنی و حقوقی موضوع صدور قطعنامه ضد ایرانی آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه کشورمان متمرکز شده و خواسته های "فراپادمانی" و " فراپروتکلی" آژانس از ایران را محکوم می کنند، اما فراتر از محکومیت حقوقی آژانس در این پرونده، باید نسبت اقدام اخیر این نهاد ظاهرا بین المللی را با پدیده ای دیگر به نام " تمدید تحریمهای تسلیحاتی" کشورمان مورد سنجش و ارزیابی قرار داد. به عبارت بهتر،"تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران" در این معادله نقش "متغیر مستقل" و "صدور قطعنامه ضد ایرانی آژانس" نقش "متغیر وابسته" را ایفا می کنند. در این خصوص نکاتی وجود دارد که نمی توان به سادگی از کنار آنها گذشت :

چرا اروپا قطعنامه ضد ایرانی را در آژانس به رای گذاشت؟

نقش آفرینی فعال تروییکای اروپایی در صدور قطعنامه ضد ایرانی آژانس، کلید حل معمایی به نام چرایی صدور نخستین قطعنامه ضد ایرانی آژانس از سال 2012 میلادی تا کنون محسوب می شود. ا قطعنامه آژانس  درست در زمانی صادر شده است که کاخ سفید در تلاش برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران در پاییز امسال و جلوگیری از منقضی شدن آنها( وفق سند برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد) است.بنابراین، اقدام اخیر تروییکای اروپایی ناظر به همین پدیده ( تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران) صورت گرفته است.

واقعیت امر این است که تروییکای اروپایی و مقامات کاخ سفید، طی هفته های اخیر مذاکرات فشرده ای را در قالب "دیپلماسی پنهان" و بر سر نحوه تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران صورت داده اند. در جریان این مذاکرات، مقامات آمریکایی و اروپایی توافق کرده اند که در ازای عدم فعالسازی کامل آخرین مرحله از مکانیسم ماشه ( بازگشت تحریمهای چند جانبه ایران در شورای امنیت)، تحریمهای تسلیحاتی ایران به صورت موقت تمدید شود. به عبارت بهتر، طرفهای غربی در این مذاکرات  پنهانی توافق کرده اند تا در ازای صدور قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام آژانس و زمینه سازی برای تمدید موقت تحریمهای تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد، آمریکا از وادارسازی بازیگران اروپایی در خصوص فعالسازی کامل مکانیسم ماشه و ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد اجتناب کند. هر چند که حتی  تضمینی نسبت به این موضوع ( بازگشت تحریمهای چندجانبه ایران حتی در صورت تمدید تحریم تسلیحاتی کشورمان) وجود ندارد، اما موضوع اساسی تر، به اصل "عدم تعهد پذیری اروپا" در قبال برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت باز می گردد.

رمزگشایی از معامله پشت پرده آمریکا-اروپا

روزنامه «وال‌استریت‌ژورنال» نیز تایید کرده است که دیپلمات‌های اروپایی در تلاشند با طرح پیشنهاد تمدید محدود تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران به مصالحه‌ای( با آمریکا) در این خصوص دست پیدا کنند.به عبارت بهتر،اقدام اخیر تروییکای اروپایی در صدور قطعنامه شورای حکام علیه کشورمان، زمینه سازی برای تمدید موقت تحریمهای تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل و عدم منقضی کردن این تحریمها ( بر خلاف تعهدات مندرج در برجام) محسوب می شود! بدیهی است که این به معنای نقض عینی برجام از سوی بازیگران اروپایی محسوب می شود. سه کشورآلمان، انگلیس و فرانسه در راستای هم پیمانی با استراتژی "مهار همه جانبه ایران " که از سوی آمریکا طراحی شده است، به جای "ایستادگی بر سر تعهد خود " مبنی بر "انقضای تحریمهای تسلیحاتی ایران"، گزینه " تمدید موقت تحریمهای ایران" را مطرح کرده اند!

قطعنامه آژانس تنها یک "بهانه" است

اقدام اخیر تروییکای اروپایی در زمینه سازی برای صدور قطعنامه ضد ایرانی شورای حکام، به خوبی نشان می دهد که این کشورها چگونه "بازی در زمین آمریکا" را نسبت به هرگزاره دیگری از جمله "پایبندی به تعهدات بین المللی" ترجیح می دهند! در اینجا محرز است که ادعای بازیگران اروپایی مبنی بر پایبندی به برجام و متعاقبا قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد ، چیزی جز یک طنز تلح محسوب نمی شود.

در اینجا ما از یک "تعهد" سخن می گوییم نه یک "راهکار میانی" که اروپا مدعی اعمال آن است! به عبارت بهتر، مقامات اروپایی سعی دارند در این معادله، بار دیگر در ظاهر نقش یک "طرف سوم " یا " طرفدار راهکار میانی" نشان دهند! این در حالیست که اساسا در قبال منقضی شدن تحریمهای تسلیحاتی ایران، اساسا "راهکار میانی" یا "راهکار سوم" محلی از اعراب ندارد. در اینجا ما سخن از تعهدی به میان می آوریم که اتحادیه اروپا و خصوصا تروییکای اروپایی به عنوان طرفهای امضا کننده برجام و تصویب کننده قطعنامه 2231 شورای امنیت، ملزم به اجرایی کردن آن هستند. اکنون می توان به راحتی از سکوت اولیه اتحادیه اروپا در قبال تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران رمزگشایی کرد.

زمان "هشدار" است نه "توجیه"!

دیگر زمانی برای "توجیه اروپاییان" در قبال آنچه در قبال برجام، قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد، بازرسی های آژانس و حدود و ثغور آن و در نهایت توجیه حقوقی عدم عضویت آمریکا در برجام باقی نمانده است! در مقابل اروپایی که صراحتا بازی در زمین ترامپ را نسبت به هر مقوله ای دیگر( از جمله تعهد صریح خود در برجام مبنی بر لغو تحریمهای تسلیحاتی ایران ) ترجیح می دهد، دیگر نمی توان با زبانی نرم و آرام سخن گفت! صورت مسئله این است که اتحادیه اروپا با آمریکا دست به نوعی معامله استراتژیک علیه ایران زده اند که باید به صورت مشترک هزینه آن را بپردازند. جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مقاماتی مانند بوریس جانسون، ماکرون و مرکل به خوبی می دانند که ادعای پمپئو و برایان هوک در خصوص «استمرار عضویت آمریکا در برجام پس از خروج ترامپ» تا چه اندازه ای مضحکانه و غیرواقعی است اما زمانی که پای «معامله درون ساختاری» به میان می آید، این موضوع برای آنها اهمیتی ندارد.آنچه برای آمریکا و اروپا اصالت و موضوعیت دارد، "مهار همه جانبه ایران قدرتمند" می باشد. این استراتژی مشترک به اندازه ای برای هر دو طرف اهمیت دارد که برای تحقق اجزا و ارکان آن، حاضرند بر روی تمامی تعهدات بین المللی خود خط بطلان بکشند. اما بدیهی است که جمهوری اسلامی ایران اجازه تحقق چنین خواسته شومی را به بازیگران غربی نداده و نخواهد داد.

استراتژی ما در قبال آمریکا و اروپا

تفکیک بازی اروپا از آمریکا، یک "خبط بزرگ استراتژیک" است که باید در محاسبات راهبردی و استراتژیک ما فراموش شود. بدون شک انهدام «پازل استراتژیک غرب» در قبال کشورمان ،اصلی ترین وظیفه همه ارکان نظامی، دیپلماتیک  و اجرایی کشورمان محسوب می شود.

اصلی ترین دغدغه کشورمان در برهه فعلی، تقویت مولفه های «مقاومت فعال» و افزایش هزینه های مشترک آمریکا و اروپا ، در صورت تمدید غیر قانونی تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران است.بدیهی است که هر گونه اقدامی در این مسیر( از جمله تصویب قطعنامه ضد ایرانی اخیر در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی) نیز برای آمریکا و شرکای اروپایی آن مولد هزینه های غیر قابل جبران خواهد بود. تروئیکای اروپایی باید بدانند که هزینه هرگونه همراهی آنها با کاخ سفید یا حتی سکوت آنها در مقابل دولت ترامپ  که با هدف افزایش قدرت مانور آمریکا در شورای امنیت بر سر تحریمهای تسلیحاتی کشورمان (حتی به صرت محدود ) صورت می گیرد بسیار سنگین و جبران ناپذیر خواهد بود. دیگر زمان آن رسیده است که چنین هشداری  به صورتی قاطعانه و صریح، خطاب به سران سه کشور  اروپایی  دخیل در برجام  مخابره شود. هر اندازه در انتقال پیام "پایان صبر استراتژیک ایران در مقابل غرب" و از آن مهم تر، "شریک جرم دانستن تروییکای اروپایی با  آمریکا در تقابل با نظام و ملت ایران"  اهمال کنیم، در آینده ای نزدیک با توطئه های مشترک بیشتری از سوی بازیگران غربی مواجه خواهیم بود.