بسیاری از کارشناسان بازار سکه را اصلی‌ترین رقیب بازار سهام در سال‌جاری و پس از آن بازار ارز را رقیب بعدی به شمار می آورند .چنانچه بازار ارز و سکه به هر دلیلی تقویت ،تحریک ،تایید و پشتیبانی شود بازار سهام که به بخشی از مزایای آن در بالا اشاره شد صدمه دیده وشدیدا متاثر از آن خواهد بود
بورس پدیده نوظهوری در اقتصاد ما نیست و سابقه آن به سال ۱۳۴۶ برمی گردد، با این حال اقبال عمومی مردم به این بازار پدیده نسبتا جدیدی است. رشد شاخص بورس با نرخی غیر عادی در سال گذشته توجه مرد و زن و پیر و جوان را به این بازار جلب کرد که موجب هجوم سرمایه‌های خرد و کلان به این بازار شد. از ۱۱ میلیون سهام‌دار بورس حدود ۱.۵ میلیون نفر از آنان در ماه‌های اخیر به بازار سرمایه وارد شده‌اند
مزایای بازار سهام
بازار سهام با تجمیع سرمایه‌های کوچک و هدایت آن‌ها به اجرای طرح‌های توسعه محور می‌تواند به رشد تولید ناخالص ملی و افزایش میزان اشتغال کمک کرده و منجر به حفظ تعادل‌های اقتصادی شود.
از آثار اقتصاد کلان بازار سهام می‌توان به فراهم کردن توزیع عادلانه ثروت از سوی این بازار اشاره کرد که این موضوع از طریق گسترش مالکیت عمومی، ایجاد مشارکت عمومی در جامعه تعمیق می‌یابد.
جمع‌آوری سرمایه‌های جزئی و پراکنده و انباشت آن برای تجهیز منابع مالی شرکت‌ها، به‌کارگیری پس‌انداز‌های راکد در امر تولید و تأمین مالی دولت و مؤسسات، کنترل حجم پول، نقدینگی و تورم از طریق فروش سهام و انتشار اوراق مشارکت از مزایای دیگر بازار سهام بوده، بورس با کنترل نقدینگی از سطح جامعه، هدایت نقدینگی به سمت طرح‌های تولیدی و مولد، مانعی جدی در برابر تورم افسار گسیخته می‌باشد. بازار سهام جایی است که اجرای سیاست‌های اساسی نظام مانند اصل ۴۴ تنها از این طریق ممکن است با تبعات کمتر اقتصادی و اجتماعی اتفاق بیفتد
در بازار سهام مکانیزم کشف قیمت شفاف عمل کرده و از این جهت که فرصت برابر برای مشارکت اقتصادی مردم فراهم می‌آورد در برابر سایر بازار‌ها از اهمیت فراوان برخوردار است وقتی دو بازار، یک بازار غیر شفاف و یک بازار شفاف به طور موازی وجود دارند طبیعتا افرادی که در بازار غیر شفاف منافعی دارند سعی می‌کنند به بازار شفاف ایراد بگیرند و موانع بسیاری برای آن ایجاد کنند اگر ازبازاری مانند بازارارز و سکه که قیمت مرجع از آن بیرون می‌آید وبازاری است غیر واقعی و غیر شفاف که چندان رقابتی هم نیست وممکن است به وسیله چند معامله‌گری که امکان دارد خیلی تحت نظارت هم نباشند، قیمت مرجعی در بیاید آن وقت باید انتظار شدید‌ترین صدمات را به بازار‌های مفید از جمله بازار سهام داشت
چالش‌های بازار سهام
در تحلیل آنچه بعد از دوره رونق بورس در سال ۹۸ و شش ماهه اول سال ۹۹ رخ داد باید به چاش‌هایی در این حوزه اشاره کرد که یکی از مهمترین این چالش‌ها وابستگی شدید این بازار به بازار‌های رقیب یعنی بازار سکه و ارز می‌باشد. بسیاری از کارشناسان بازار سکه را اصلی‌ترین رقیب بازار سهام در سال‌جاری و پس از آن بازار ارز را رقیب بعدی به شمار می‌آورند. چنانچه بازار ارز و سکه به هر دلیلی تقویت، تحریک، تایید و پشتیبانی شود بازار سهام که به بخشی از مزایای آن در بالا اشاره شد صدمه دیده وشدیدا متاثر از آن خواهد بود
بازار سهام با دو دسته چالش بیرونی و درونی مواجه است؛ بخش چالش‌های بیرونی شامل ساختار اقتصادی، ثبات سیاست‌های اقتصادی، اقتصاد بانک محور، بازار‌های رقیب، فرهنگ عمومی سرمایه‌گذاری، روابط بین‌المللی است.
بخش چالش‌های درونی بازار سرمایه را نیز در ۱۰ محور می‌توان تقسیم بندی کرد این محور‌ها عبارتند از: دانش مالی فعالان بازار، دسترسی به بازار، اندازه بازار، نقدشوندگی، شفافیت اطلاعاتی، زیرساخت‌های معاملاتی، محرمانگی داده‌ها، ابزارسازی، توسعه تکنولوژی، مقررات زدایی دولت.
راه‌های برون رفت از چالش‌های موجود
• عمل شورای عالی بورس به به وظیفه ذاتی خود: این شورادر راستای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و با هدف سامان‌دهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارای اوراق بهادار و به منظور نظارت بر حسن اجرای این قانون با ترکیب، وظایف و اختیارات مقرر در آن تشکیل شده‌است. مهمترین راه‌های برون رفت از چالش‌های موجوداینکه، شورای عالی بورس به وظایف ذاتی خود در این خصوص به نحو شایسته عمل نماید
• شفافیت اطلاعات: سازمان بورس به عنوان نهاد خود انتظام که به اطلاعات مالی ۷۰۰ شرکت سهامی عام دسترسی دارد به وظیفه شفاف سازی اطلاعات در بازار سرمایه به نحو شایسته عمل نماید - در سال گذشته دستورالعمل جدید توقف و بازگشایی نماد‌ها اجرا و سبب شد تعداد نماد‌های متوقف از ۶۰ تا ۷۰ نماد به حدود ۱۰ تا ۱۵ نماد برسد. علاوه بر این شاهد بودیم که تاخیر در گزارشگری شرکت‌ها تا سه روز کاهش پیدا کرد که این اقدامات، اقدامات خوبی برای بازار بود. اما در جا‌هایی اهالی بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران خرد از نهاد ناظر و به طور مشخص از دبیر شورای عالی بورس که سخنگو و رئیس سازمان هم هست انتظار داشتند که شفاف سازی کند. به عنوان نمونه طی هفته‌های گذشته چند فرد حقوقی با دستکاری در تراز مالی وعرضه مصنوعی سهام در بازار باعث شدند خسارات زیادی به سهامداران وارد آورده و تعمدا بازار پایین کشیده شود قراربود سازمان در این مورد بررسی کند، اما در نهایت مشخص نشد که نتیجه آن بررسی چه شد
• اختیار اجرایی همه ارکان و بورس‌ها به خودشان سپرده شود تا از شانه خالی کردن مسئولیت برخی اقدام‌ها همچون قطع و وصل شدن سامانه‌های معاملاتی جلوگیری و مدیران در برابر سهامداران پاسخگو باشند،
• باید معاملات آتی روی سبد سهام بتواند قوی‌تر ظاهر شود. از طرفی باید تلاش کرد که با آوردن ابزار مالی روی معاملات اختیار خرید و فروش تنوع جدیدی صورت گیرد
• اگر ما سودآوری را به کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم کنیم، طبیعی است که این نوع سودآوری را هم تابلو باید نشان می‌دهد. سودآوری که ناشی از افزایش نرخ ارز یا ناشی از افزایش ارزش جایگزین باشد یا حتی سودآوری باشد که یک عده ادعا کنند موقتا این سودآوری به وجود آمده است. تابلو این را هم باید نشان دهد، اما تابلو باید به مدیران شرکت این راهنمایی را منتقل کند که سود آوری در بلندمدت ناشی از بهره‌وری و تکنولوژی است. پس تابلو باید به مدیر شرکت بگوید باید بهره‌وری‌اش را بالا ببرد و باید نوآوری تکنولوژیک داشته باشد.
• مقابله با تمامی چالش‌های بیرونی بازار سهام بخصوص کنترل و نظارت دقیق بر بازار‌های ارز و سکه به نحو شایسته صورت پذیرد
• دانش مالی سهامداران از طریق آموزش‌های فراگیرافزایش یابد
• مقررات زدایی دولت مانند کاهش مالیات یا حذف بخشی از کارمزد‌ها برای تشویق حضور شرکت‌ها در بورس شاید کمک به افزایش عرضه این بازار کند، اما این سیاست بیش از همه شرکت‌های بد حساب را به دلیل اعلام بخشودگی مالیاتی تشویق به حضور در بورس می‌کند که خود این امر امنیت سرمایه را دچار تهدید می‌کند.
• عرضه سهام دولتی در بورس و آزاد سازی سهام عدالت فضای خوبی را بوجود آورد تا مردم به سمت نقدینگی و بازار سرمایه سوق پیدا کنند، اما به نظر می‌رسد هدایت لازم انجام نشده است این که بازار بورس مانند هر بازار دیگر در اقتصاد ملی نیازمند مدیریت است درست است، اما این که دولت فکر کند به هر نحو که تشخیص داد می‌تواند با این بازار رفتار کند نتیجه اش وضعیتی است که هم اکنون مشاهده می‌کنیم.
