اخلاق انتخاباتی/ تبیین_نه_تخریب

 انتخابات، فرصت طرح دیدگاه‌ها و مطالبات مختلف و بیان راهکارها و برنامه‌های هر طیف برای حل معضلات است. مردم انتظار دارند اخلاق در آن رعایت شود. تخریب نکردن رقیب یکی از عناصر مهم اخلاق انتخاباتی  می باشد.

مقام معظم رهبری در مذمت تخریب در فصل انتخابات می فرمایند: «متأسفانه عده‌ای با انگیزه‌های گوناگون، تا فصل انتخابات می‌شود، تخریب‌هایشان هم از همان نزدیکی انتخابات شروع می‌شود. حالا بعضی با انگیزه‌های سیاسی و بعضی با انگیزه‌های حتّی دینی اشخاص - چهره‌های سیاسی، چهره‌های دینی، چهره‌های انقلابی، موجّهین حوزه‌های علمیه و حتّی محترمین از علما و روحانیون - را مورد تخریب قرار می‌دهند. این چه کاری است!؟ این نه منطق شرعی دارد و نه منطق عقلایی؛ نه شرع با این کار موافق است، نه عقل. اگر واقعاً انسان از یک جهت‌گیری‌هایی که خیال می‌کند فلان کس یا فلان کسان در آن جهت‌گیری هستند، ناراضی است، راهش تخریب و اهانت به اشخاص نیست، راهش اسم آوردن از این و آن نیست، راهش تبیین است». ۱۳۸۵/۰۶/۰۹

با رقابتی و هیجانی شدن فضای انتخابات، شاهد رذیلت تخریب به جای فضیلت تبیین هستیم. بیشتر هوادران با مرزبندی نکردن تخریب و تبیین، ناخواسته با قصد خیر رقیب را تخریب می کنند و بهشتخود را به دنیای دیگران می فروشند.

مرزبندی میان تبیین و تخریب و معرفی نشانه هایی برای تمایز آن دو  باعث می شود. افراد به انگیزه فضیلت سر از رذیلت در نیاورند.

 نشانه های تشخیص تبیین از تخریب

برخی از نشانگان تشخیص تبیین از تخریب عبارت است از:

1. انگیزه

عنصر مهم و اساسی مرز تبیین و تخریب انگیزه های درونی افراد از بیان یا انتشار مطالب علیه رقیب است. هر کسی بهتر از دیگران می تواند خودش را ارزیابی کند که چه انگیزه ای از بیان مطالب  دارد.« بَلِ الاِنسانُ عَلی نَفسِهِ بَصیرَة» (قیامت،14)

انگیزه الهی پشتوانه مهمی برای اخلاقی شدن تبیین است. ارزشمندی کارهای اختیاری انسان ،به نیت و انگیزه او بستگی دارد. اسلام ارزش کار  را با نیت و انگیزه فرد می سنجد. اگر انگیزه ی فرد الهی و خدایی باشد ، آن کار از ارزش اخلاقی برخوردار خواهد بود؛ در غیر اینصورت ارزش معنوی و اخروی نخواهد داشت.

2. بردباری و صبوری

در تبیین نباید عجله کرد. بلکه با صبوری و دقت عمل با بررسی همه جوانب نوشته یا گفته رقیب، اقدام به تبیین نمود. شتاب زدگی و بررسی نکردن همه جوانب حرف رقیب، یا مطالب نقل شده از او، انسان را در دام رذیلت تخریب می اندازد. فهم سخن و تبحر در موضوع برای یک تبیین منصفانه مشروط به تسلط کافی به موضوع است که نیازمند بررسی بردبارنه همه جملات رقیب است.

3. رعایت انصاف

در تبیین برای انتقال حقیقت، باید حب و بغض کنار گذاشته شود و انصاف رعایت ‌شود. نقاط قوت و ضعف با هم دیده شود وهمان موارد روشنی که جلوی چشم همه است تبیین شود. نه اینکه به مصادیق تهمت و دروغ متوسل شویم. در تبیین افراط و تفریط  وجود ندارد. مقام معظم رهبری در مورد رعایت انصاف با استناد به آیه قرآن کریم می فرمایند: «شما ملاحظه کنید در قرآن وقتی درباره‌ی مثلاً فرض کنید کفّار و مخالفین پیغمبر یک مطلبی را بیان میکند، بعد میگوید: وَلکِنَّ اَکثَرَهُم یَجهَلون؛ نمیگوید «و لکنّهم یجهلون»، میگوید: اَکثَرَهُم یَجهَلون، یعنی یک عدّه‌ای هم در بینشان هستند که محکوم به این حکم نیستند. این جور نباشد که شما به طور قاطع یک مجموعه را نفی کنید یا اِشکالی بر آنها وارد کنید؛ در حالی که ممکن است بعضی از اینها مشمول این اِشکال شماها نباشند» ۱۳۹۸/۰۳/۰۱

4. پرهیز از تحقیر و اهانت و برچسب زنی. 

 در میدان رقابت گاه به جای تبیین، با برچسب زنی، تحقیر و اهانت رقیب به گوشه رینگ برده می شود. در تبیین اخلاق گفتاری رعایت می‌شود. الفاظ و شیوه‌های ادای الفاظ همراه با اخلاق است.  تبیین کننده همیشه خدا را در نظر می‌گیرد تا مبادا بهشت خود را به دنیای چند روزه ناچیز بفروشد و غضب الهی را بخرد. همیشه مراقب است مرتکب تهمت، غیبت، دروغ و... نشود. در تبیین برای هدف شرعی از وسیله شرعی استفاده می شود. سعی می شود صادقانه و دردمندانه با مسائل برخورد شود. بدیهی است که تحقیر و اهانت به رقیب. کمکی به شناخت حق از باطل نمی کند.

مقام معظم رهبری در تبیین بدون تحقیر و اهانت می فرمایند:

«من مردم عزیزمان را به بی‌تفاوتی دعوت نمیکنم، به نظارت نکردن دعوت نمیکنم؛ آنها را به اهتمام در مسائل اساسی کشور دعوت میکنم؛ امّا اصرار میکنم که برخوردها نه از سوی مردم نسبت به مسئولین و نه از سوی مسئولین نسبت به منتقدین، تخریبی نباید باشد؛ نه تحقیر باشد، نه اهانت باشد». 1394/01/01