یک تحلیل نسبتاً قوی پیش از انتخابات وجود داشت که کنشگری برخی از عناصر و گروههای تأثیرگذار جریان اصلاحطلب، معطوف به انتخابات 1400 نیست، بلکه آنها به دنبال به پیش بردن پروژهای هستند که ضرورتاً معطوف به انتخابات- نه انتخابات ریاست جمهوری 28 خرداد و نه هیچ انتخابات دیگری- نیست.
نکات تحلیلی: سعید حجاریان در سال 99 در گفتگو با سایت مشق نو مدعی میشود: «تاکتیک اصلی اصلاحات، سازماندهی نیروها از پایین است.این روش در گسترش احزاب، سازمان آهنین، بسیج تودهای و انواع سازمانهای مردمنهاد متجلی میشود و حتی بعضی مواقع میتوان به نافرمانی مدنی فکر کرد. اساساً معتقدم فشار از پایین با انتخابات پدید نمیآید. پس باید گفت، پروژه اصلاحات به انتخابات گره نخورده است؛ زیرا انتخابات به معنای کنونی آن، مصداق گدایی قدرت است. اصلاحات صدقه بگیر نیست و اگر مکنت دارد، باید با اتکا بر آن به بازار سیاست برود». این نگاه حجاریان را اضافه کنید به نظر اخیر وی که مدعی شد، اصلاحات صندوقمحور مرد! معنای آن دیدگاه حجاریان و نظر اخیر وی آن است که هسته سخت جریان اصلاحطلب از مدتها پیش کنشگری خود را برای اعمال تغییرات از دریچه انتخابات پی نمیگیرد، بلکه نافرمانی مدنی و بینظمی اجتماعی و سیاسی از منظر آنها بستری برای ایجاد ترتیبات و علایق مدنظرشان میباشد. آنها معتقدند که انتخابات گدایی قدرت است و رویکردهای اعتراضی و نارضایتیهای اقتصادی جامعه برای آنها مکنت بهحساب میآید. این را باید با برنامه راهبردی حزب اتحاد ملت برای انتخابات 1400 که تفسیر و روایتی از سیاست خارجی و سیاست داخلی ارائه کرده که نسبتی با سیاستهای اصولی نظام جمهوری اسلامی ندارد، در نظر گرفت. این البته دیدگاه همه بخشها و عناصر اصلاحطلبی نیست. بلکه در این کشاکش برخی نیز به دنبال کنشگری در چارچوب نظام هستند. البته نظام جمهوری اسلامی در طول حیات خود همه تفکرات و اندیشههای درون نظام را به رسمیت شناخته است. اینکه رهبر حکیم انقلاب فرمودند اگر امروز یک جریان چپی در کشور وجود نداشت، من لازم میدانستم یک جریان چپ به وجود بیاورم، گویای آن است که ایشان به سیاست ورزی در چارچوب نظام، اعتقادی جدی دارند. اما در همان سخنرانی، رهبر انقلاب اضافه میکنند، تفکری که امروز در امتداد چپ دیروز، خود را تعریف میکند، به انحراف رفته است.
نکته پایانی: جمهوری اسلامی در مقطع جدید، بیش از هر زمانی به وفاق ملی نیاز دارد. در پیش گرفتن وفاق ملی یقیناً به معنای یکدستسازی گروهها و افکار سیاسی نیست. بلکه مقصود آن است که همه سلایق با حفظ اصول، فعالیتهای سیاسی خود را پی بگیرند.