رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۰ ارتش جمهوری اسلامی ایران

*رزمایش نظامی مشترک ذوالفقار ۱۴۰۰ با شرکت یگان‌هایی از نیرو‌های زمینی، پدافند، هوایی با محوریت نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران از ۵ آبان تا ۱۶ آبان در سواحل مکران از محدوده شرق جاسک تا بندر گواتر در ساحل با شرکت یگان‌های نیروی زمینی و پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص) و از شرق تنگه هرمز (شرق جزیره لارک تا بندر گواتر) و مدار ۱۰ درجه شمالی در اقیانوس هند و قسمتی از دریای سرخ با شرکت یگان‌های نیروی دریایی و هوایی با هدف ارتقای توان رزم و دفاع ارتش جمهوری اسلامی ایران به منظور دفاع از تمامیت ارضی کشور، انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران در منطقه‌ای بیش از یک میلیون کیلومتر‌مربع برگزار گردید؛ لذا با توجه به اینکه مبنای قدرت در روابط بین‌الملل از نظر جمهوری اسلامی ایران ترکیبی از قدرت سخت، نرم و هوشمند بنا بر مقتضیات زمان و مکان است و قدرت سخت ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌تواند پشتیبان سیاست‌مداران ایران در به‌کارگیری قدرت نرم جهت مذاکرات منطقه‌ای و بین‌المللی باشد که در رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۰ این توان به نمایش گذاشته شده است. حال سئوال این است که رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۰ چه تأثیری در دفاع همه جانبه، نمایش قدرت و بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران دارد؟

الف) دفاع همه جانبه

دفاع همه جانبه، مبحثی راهبردی و جامع است که عرصه‌های گوناگونی را در بر می‌گیرد. دفاع همه جانبه را می‌توان کاربست تمامی ظرفیت‌ها و مقدورات موجود برای مواجهه با تهدید‌های فراروی نظام دانست. از جمله ظرفیت‌های این مفهوم آن است که نه تنها به امکانات موجود نظر دارد، بلکه ظرفیت‌سازی نیز در بطن آن مستتر می‌باشد. به عبارتی، در برابر تهدید‌های نوین باید توانمندی‌های نوینی را سازماندهی کرد. دفاع همه جانبه دارای دو بُعد داخلی و خارجی است. به بیانی دفاع داخلی و خارجی، از ابعاد این مفهوم است. همچنین عرصه‌های اصلی سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی، را در بر می‌گیرد؛ از سوی دیگر، هم تهدید‌های کنونی و هم تهدید‌های آینده، موضوع این‌گونه دفاع می‌باشد. شاید بتوان بیان داشت که دفاع همه جانبه، دفاع از ارزش‌هایی است که مورد تهدید هستند و یا خواهند بود. دفاع همه جانبه مفهومی پویاست که اجزای این مفهوم دارای ارتباطی اندام‌واره می‌باشند. درباره دفاع همه جانبه تعریف‌های متفاوتی ارائه شده است که در میان آن‌ها، این تعریف دارای جامعیت بیشتری است:
آماده‌سازی و به کارگیری همه سرمایه‌های انسانی، امکانات مادی و معنوی به منظور پیشگیری و مقابله با هر نوع تهدید و تهاجم دشمنان خارجی و داخلی، دفاع همه جانبه می‌باشد.
دفاع همه جانبه، در اثر رابطه تعاملی پویا، انواع موانع و محدودیت‌های ساختاری که می‌توانست باعث توقف یا انسداد انقلاب و پیام‌های آن شود، را مرتفع کرد.
شالوده ایده دفاع همه جانبه پیش از مطرح شدن، در نظام اندیشگی حضرت امام (ره) وجود داشت. مرجع اصلی، اصطلاح دفاع همه جانبه، یکی از سخنرانی‌های حضرت امام خمینی (ره) است. ایشان در ۲۶ شهریورماه ۱۳۶۷ خطاب به فرماندهان نظامی فرمودند:
«در هر حال، ما باید آماده و مهیا باشیم. روز‌های حساس و تعیین‌کننده‌ای در پیش داریم و انقلاب اسلامی هنوز سال‌ها و ماه‌های تعیین‌کننده دیگر در پیش خواهد داشت؛ که واجب است پیشکسوتان جهاد و شهادت در همه صحنه‌ها حاضر و آماده باشند، و از کید و مکر جهان خواران و آمریکا غافل نمانند؛ و حتی در شرایط بازسازی نیرو‌های مسلح، باید بزرگ‌ترین توجه ما به بازسازی نیرو‌ها و استعداد‌ها و انتقال تجارب نظامی و دفاعی به همه آحاد ملت و مدافعان انقلاب باشد؛ چرا که در هنگامه نبرد مجال پرداختن به همه جهات قوّت‌ها، ضعف‌ها، طرح‌ها و برنامه‌ها، و در حقیقت ترسیم راهبرد دفاع همه جانبه، نبوده است، ولی در شرایط عادی باید با سعه‌صدر و به دور از حُب و بغض‌ها به این مسائل پرداخت؛ و از همه اندوخته‌ها، تجربه‌ها، استعداد‌ها و طرح‌ها استفاده نمود؛ و در جذب هر چه بیشتر نیرو‌های مؤمن به انقلاب همت گماشت، و تجارب را به دیگران منتقل ساخت؛ و در تجهیز همه آحاد و افراد این کشور، بر اساس اصول خاص دفاع همه جانبه، و تا رسیدن به تشکل واقعی و حقیقی بسیج و ارتش بیست میلیونی، کوشش نمود.» (امام خمینی ره، ۱۳۸۷، ج ۲۱:۱۳۵-۱۳۳).

نمایش قدرت، عملیاتی نظامی است که با هدف هشدار دادن (مانند شلیک اخطار) یا ایجاد ترس و وحشت در مقابل حریف با نشان دادن توانایی یا اراده برای اقدام در صورت تحریک انجام می‌شود.

ج) بازدارندگی