نتایج مطالعات پیش بالینی واکسن پاستوکوآد (بر پایه آدنوویروس) انستیتو پاستور ایران در یکی از مجلات معتبر بین المللی منتشر شد.

واکسن‌های موجود کووید-19 در دنیا بر اساس فناوری و روش‌های متعددی تولید شده اند که شامل واکسن های غیر فعال شده مانند سینوفارم، واکسن‌های mRNA مانند فایزر، واکسن‌های پروتئینی مانند نووواکس  و واکسن‌هایی بر پایه ناقل آدنوویروسی مانند آسترازنکاست. در ایران، واکسن‌های تولید داخل، بر پایه پروتئین و واکسن‌های غیر فعال شده است. انستیتو پاستور ایران علاوه بر مشارکت با انستیتو فینلای کوبا در پروژه واکسن پاستوکووک که از فناوری منحصر بفرد پروتیین کونژگه برخوردار است، ساخت واکسن پاستوکوآد بر پایه ناقل آدنوویروس را نیز از مهر 1399 شروع کرد.   

لازم به توضیح است فناوری تولید واکسن‌های بر پایه ناقل آدنوویروس که دارای ویژگی‌های مهمی از جمله کارآیی قابل توجه و همچنین امکان تولید و بازطراحی سریع است، در اختیار تعداد بسیار معدودی از کشورها قرار دارد.

در طراحی واکسن پاستوکوآد با هدف تولید واکسنی موثر، علاوه بر پروتئین اسپایک که در سایر واکسن های مشابه استفاده شده، پروتئین نوکلئوکپسید کووید-19 نیز مورد استفاده قرار گرفته است. پس از انجام مراحل کنترل کیفی و آزمون‌های پیش بالینی شامل تعیین قدرت ایمنی زایی، تعیین ایمن بودن واکسن و تعیین اثر حفاظتی و پیشگیری، طبق دستورالعمل‌های سازمان غذا و دارو، مستندات مربوطه به سازمان غذا و دارو ارائه شده است.

در نتایج این مطالعه که اخیرا در مجله معتبر بین المللی Vaccine منتشر شده (1) نشان داده شده که این واکسن توانایی تحریک سیستم ایمنی سلولی بر علیه ویروس کووید-19 و نیز تولید آنتی بادی خنثی کننده علیه سویه‌های مختلف کووید-19 مانند سویه ووهان، لامبدا، دلتا و اومیکرون را داراست. البته این اولین پروژه ساخت واکسن کرونا در داخل کشور است که پیش از درخواست مجوز کارآزمایی بالینی، موفق به چاپ نتایج پیش بالینی شده است.

ایجاد زیرساخت تولید واکسن و دارو با بهره گیری از ناقل‌های آدنوویروسی و بومی کردن این فناوری ارزشمند در کشور حایز اهمیت بسیاری است، زیرا علاوه بر دارا بودن مزیت‌هایی مانند سهولت تولید انبوه و پایین بودن هزینه تولید این دستاورد به راحتی می‌تواند در پیشگیری و درمان بیماری‌های دیگر و سرطانها مورد استفاده قرار گیرد تا نیاز کشور در مواقع بحرانی و حساس، بدون وابستگی به سایر کشورها، مرتفع گردد.  

لازم به ذکر است نتایج مطالعه فاز 3 کارآزمایی بالینی واکسن پاستوکووک که سال گذشته توسط انستیتو پاستور ایران در 8 شهر کشور انجام شد هم در یکی از معتبرترین مجلات بین‌المللی پذیرفته شده است و به زودی منتشر خواهد شد.

1. Potency, toxicity and protection evaluation of PastoCoAd candidate vaccines: novel preclinical mix and match rAd5 S, rAd5 RBD-N and SOBERANA dimeric-RBD protein.