سرانجام تلسکوپ فضایی «وب» اولین تصاویر خود را منتشر کرد و به دید گذشته بشر از پهنه فضا، عمق و رنگ و لعاب بیشتری بخشید[...]
سرانجام تلسکوپ فضایی «وب» اولین تصاویر خود را منتشر کرد و به دید گذشته بشر از پهنه فضا، عمق و رنگ و لعاب بیشتری بخشید. در بیانیه انتشار این تصویر آمده است: «تلسکوپ فضایی جیمز وب، عمیقترین و واضحترین تصویر مادون قرمز از جهان دور را تا به امروز تولید کرده است. این تصویر از اولین میدان عمیق وب، مملو از جزئیات است. هزاران کهکشان از جمله کمنورترین اجرام مشاهده شده در مادون قرمز برای اولین بار در دید وب ظاهر شدهاند. این تکه از جهان پهناور، بخشی از آسمان را میپوشاند که تقریباً به اندازه یک دانه شن است که شخصی روی زمین نگه داشته است.»
این مجموعه خوشههای کهکشانی عظیمی هستند که بر اساس نسبیت عام اینشتین، با شکلدهی لنز گرانشی، نور اجرام پشت خود را بزرگنمایی و دچار اعوجاج میکنند و امکان مشاهده میدانی عمیق از جمعیتهای کهکشانی بسیار دور و ذاتاً ضعیف را فراهم میآورند. نوری که از حدود 13/5 میلیارد سال پیش به ما رسیده است، یعنی وب تصویری از 13/5 میلیارد سال پیش کیهان را به ثبت رسانده است!همانطور که در بیانیه انتشار این تصاویر آمده است، اگر بتوانید یک دانه شن را در حالی که به دست گرفتهاید، به سوی آسمان نگه دارید، بخش کوچکی که اشغال میکند، به اندازه میدان دید تلسکوپ وب در این تصویر است و حالا میتوانید تصور کنید تنها در این منطقه کوچک، انبوه کهکشانها از جمله کهکشانهای اولیه چگونه دیده میشوند و این همه، هنوز در مقایسه با سراسر آسمان چقدر کوچک است.
* چرا وب مهم است؟
بسیاری از دانشمندان معتقدند، سیارهای درست مانند زمین، در جهان هستی وجود دارد و در جستوجوی آن هستند. تلسکوپ وب از تمامی پیشینیان خود قویتر است و نگاهی دقیقتر و عمیقتر به اعماق فضا خواهد داشت تا سیارههای کهکشانهای دوردست را کشف کند. تلسکوپ وب ابزاری دارد که به کمک آن میتوان اتمسفر سیارات را به منظور امکان حفظ حیات بررسی کرد. البته تلسکوپهای بزرگتری در سطح زمین وجود دارند؛ اما این تلسکوپ در خارج از جو زمین قرار خواهد گرفت تا دیدی بدون مانع از جهان هستی فراهم کند. تلسکوپ فضایی هابل با به کار بردن نهایت توان خود میتوانست کهکشانها را در زمان نوجوانی آنها رصد کند؛ اما با استفاده از تلسکوپ وب، مشاهده این کهکشانها در زمان نوزادی آنها امکانپذیر میشود. این تلسکوپ با استفاده از توانایی فروسرخ به عقب بازمیگردد و در حدود ۱۰۰ تا ۲۵۰ میلیون سال پس از بیگبنگ را مشاهده خواهد کرد. تلکسوپ وب به دانشمندان امکان میدهد تا سیارکهای دوردست و قمرهای آنها را بررسی کنند تا در مورد نحوه تشکیل و تاریخچه منظومه شمسی به اطلاعات دقیقتری دست پیدا کنند.
* چرا عمیقتر؟
اگر قرار است عکس وب عمیقتر از چیزی باشد که انسانها قبلا دیدهاند، باید از نقشهبرداری میدان فراژرف تلسکوپ فضایی هابل که حدود ۲۰ سال پیش گرفته شده بود، پیشی بگیرد. این تصویر وسیع و معروف، نزدیک به ۱۰هزار کهکشان را در سنین، اندازهها، شکلها و رنگهای مختلف نشان میدهد. در علم نجوم، عمیقتر شدن به معنای مشاهده گذشته است، زیرا مدتی طول میکشد تا نور و دیگر امواج الکترومغناطیس به ما برسد. در تصویر فراژرف هابل، قدیمیترین کهکشانهای مرئی به ۸۰۰ میلیون سال اول پس از انفجار بزرگ باز میگردند. این یک دوره بسیار ابتدایی نسبت به سن تخمینی جهان، یعنی 8/13 میلیارد سال است. بهطور خلاصه، گردوغبار و گاز زیاد در فضای میان ما و ژرفای کیهان، چشمانداز منابع نوری بسیار دور و ذاتاً کمنور اوایل جهان را پنهان میکند؛ اما امواج فروسرخ با طول موج بلند، میتوانند از میان این تودهها نفوذ کنند و به ما برسند. به گفته یکی از دانشمندان وب، این تلسکوپ آنقدر حساس است که میتواند گرمای یک زنبور عسل را روی ماه تشخیص دهد.
* این همه واقعیت است؟
با انتشار این تصاویر برخی از فعالان فضای مجازی نسبت به امکان وجود سانسور در تصاویر منتشر شده، هشدار دادند. این افراد ادعا کردند ایالات متحده و شرکای اروپایی او در این پروژه، همه آنچه را که تلسکوپ وب در اختیار آنها قرار میدهد، منتشر نمیکنند و تنها از آن جنبهای از این تلسکوپ در میان عموم بهره میبرند که در راستای تقویت جایگاه از دست رفته آمریکا و غرب به منزله یک مکانی آرمانی در میان سایر مردم جهان باشد. چیزی که از ژست و نمایشی که هنگام اعلام و انتشار تصاویر این تلسکوپ به وسیله جو بایدن اجرا شد، میشد دریافت کرد. اما با این حال این تصاویر اگر همه واقعیت نباشد، به اندازه کافی شگفتانگیز هستند؛ تصاویری که گفته میشود دانشمندان زمانی که اولین بار آن را دیدهاند، بر عظمت آن به گریه افتادهاند!