در چندین آیه از قرآن کریم واژه «صدر» به‌کار رفته است که مفسران فرمودند، «صدر کنایه از قلب است» و معتقدند مقصود از صدر همان قلوب عباد است. در سوره انشراح هم به کلمه صدر اشاره شده است. این سوره را زیاد بخوانید؛ چون باعث آرامش می‌شود و اضطراب را از دل انسان می‌برد و باعث گشایش سینه است. انسانی که همیشه مشغول ذکر باشد، قلبش تاریک و متوقف نمی‌شود. قلب محل ورود معارف الهیه است و مانند ظرفی است که مظروف باید در آن قرار بگیرد. سه قسم قلب داریم: قسم اول قلبی که ایمان در آن است. قسم دوم قلبی که کفر و نفاق در آن است و قسم سوم قلبی است که هم ایمان و هم نفاق در آن گرفته است و این قسم از قلب نمی‌تواند خدا را اختیار کند. اگر معارف الهی در قلب قرار بگیرند، فتح صورت می‌گیرد و پس از آن توسعه می‌یابد و شرح صدر پیدا می‌کند. هیچ چیزی غیر از معارف الهیه نباید در این قلب قرار بگیرد. از پیامبر(ص) سؤال شد شرح صدر چیست؟ پیامبر(ص) فرمودند، نوری است که خدا در قلب مؤمن قرار می‌دهد و منجر به پیدایش شرح صدر می‌شود.
نشانه‌های شرح صدر؛ اول، دلبسته دنیا نبودن است؛ چون دل‌بستگی به دنیا عاقبت به خیری را از انسان می‌گیرد.
دوم، رو به‌سوی آخرت آوردن است. سوم، قبل از آنکه مرگ فرا برسد، برای مرگ آماده هستند. قرآن کریم می‌فرماید: «والعصر ان الانسان لفی خسر...» جنس این انسان در خسران و زیان بودن هست به حکم انسان بودن. «الا الذین آمنوا و عملو الصالحات و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر»؛ همه در خسران و زیان هستند مگر اینکه عقل‌شان به رشد و کمال و تعالی برسد و اموری در او متجلی شود و اگر کسی عقلش به آن روشنایی نرسیده باشد، حتماً قلبش دچار خفض و تاریکی دنیا شده است و طبیعتاً دچار غفلت هست و در غفلت زندگی می‌کند و می‌میرد. افرادی هم هستند که در غفلت مبتلا به جهل مرکب هستند و هدایت بر آنها کارساز نیست. مانند خانه ویرانه‌ای که سکونتی در آن نیست. «و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر» نشانه کسانی است که در قلب آنها شیاطین و دنیا نفوذ پیدا نکرده است. امام حسن(ع) می‌فرمایند: «اگر قلب انسان روشن نشده باشد، در خانه سهو و غفلت به سر می‌برد و زمانی‌که به سمت قیامت می‌‌رود پرده‌ها کنار می‌روند، اما دیگر کاری نمی‌تواند انجام دهد و دیگر بازگشتی در کار نیست.» عقل و قلب اگر سالم و هوشیار باشند، انسان فرصت‌هایش را از دست نمی‌دهد و درست استفاده می‌کند.
