سرنوشت روابط آمریکا و عربستان پس از نشست ریاض چگونه خواهد بود؟

در زمانی که اجلاس سران کشورهای عربی و چین زیر نظر رژیم آل سعود در ریاض برگزار می‌شد، رسانه‌های آمریکایی گزارش‌ها، اطلاعات و تحلیل‌هایی را درباره قصد کنگره آمریکا برای مجازات دولت عربستان به دلیل سیاست‌های نفتی اش و همچنین جنگ علیه یمن منتشر کردند.

به گزارش مرآة الجزیره، گزارش و اخبار رسانه‌های آمریکایی در خصوص نیات کنگره آمریکا برای مجازات عربستان در آستانه سفر «شی جین پینگ» رئیس‌جمهور چین به ریاض نشان‌دهنده پیامد این سفر بر روابط آشفته ریاض و واشنگتن است.

برگزاری اجلاس سران کشورهای عربی و چین در ریاض درسایه دو قطبی شدن قدرت‌های بزرگ جهان صورت می گیرد.

در اجلاس سران کشورهای عربی و چین «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی بر استثنایی بودن این رویداد تاکید کرد. وی این نشست را مرحله جدیدی در توسعه روابط بین کشورهای عربی و چین و تقویت مشارکت بین دو طرف دانست. شی جین پینگ نیز به نوبه خود گفت که نشست اعراب و چین یک رویداد مهم در تاریخ روابط دو طرف است.

در این زمینه، برخی ناظران بر این باورند که رژیم آل سعود و کشورهای عربی دیگر با توجه به پیامدهای جنگ روسیه در اوکراین و احساس متحدان آمریکا به رها شدن از سوی این کشور، تلاش می‌کنند تا هم‌پیمانان دیگری در عرصه بین‌المللی پیدا کنند.

چین نیز به دنبال تنوع بخشیدن به همکاری‌های خود با کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای عربی است. «ویکتور گائو» رئیس انجمن مطالعات بین‌المللی چین در مصاحبه با الجزیره گفت: آنچه برای پکن مهم است گسترش همکاری‌ها در زمینه فناوری و دفاعی است. چین از پتانسیل بالایی برخوردار است و بر خلاف کشورهای دیگری که از فروش سیستم‌های پیشرفته نظامی به کشورهای عربی خودداری می‌کنند، هیچ ابایی نسبت به فروش بهترین فناوری‌های نظامی به آن‌ها ندارد.

با این وجود ، مسلم است که واشنگتن با توجه به رقابت شدید خود با چین در منطقه، به متحدان خود، به ویژه در کشورهای خلیج فارس، اجازه استفاده از فناوری چینی نخواهد داد ، زیرا از دیدگاه آنها، این امر بر امنیت ملی ایالات متحده تأثیر می گذارد.

رژیم آل سعود علی رغم گرایشی که به سوی کشورهای شرقی پیدا کرده؛ اما همچنان تلاش می‌کند تا جانب احتیاط در روابط با آمریکا را رعایت کند و سیگنال‌هایی به واشنگتن بفرستد مبنی بر اینکه ریاض به روابط متمایز و یژه خود به ایالت متحده پایبند است.

در همین راستا «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان در نشست خبری مشترک با «احمد ابوالغیط» دبیرکل اتحادیه عرب و «نایف الحجرف» دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس افزود: همکاری با دومین اقتصاد بزرگ جهان (چین) ضروری است، اما این موضوع به معنای عدم همکاری با اقتصاد اول (آمریکا) نیست.

وی در ادامه افزود: عربستان با چین و آمریکا منافع مشترک دارد و ما برای دستیابی به آنها به تلاش خود ادامه خواهیم داد، ارتباط با چین به منزله گسترش ارتباط دائمی با همه کشورهای جهان است و ما در خصوص دستیابی به توافق تجارت آزاد بین چین و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس گفتگو کردیم.

فیصل بن فرخان تاکید کرد: ما بر تقویت همکاری‌ عربی با چین تاکید کردیم . با پکن در خلیج فارس و کشورهای عربی در زمینه‌های آموزشی و فرهنگی همکاری می‌کنیم.

همزمان با سفر رئیس جمهور چین به ریاض و اجلاس‌ها و توافق‌هایی که در آن رخ داد، واشنگتن به انتشار اطلاعات بیشتر در مورد تصمیم‌های خود در مورد اقدام علیه عربستان در ارتباط با عملکرد آن در زمینه نفتی ادامه داد.

در این زمینه، تحلیلی که «مرکز تحقیقات عربی در واشنگتن دی سی» منتشر کرده است، خطرات دولت عربستان را در کنگره 118 که اکثریت جمهوری خواهان را در اختیار دارد، برجسته و اعلام کرد: آنچه که «جو بایدن»، رئیس جمهور آمریکا نتوانست علیه دولت عربستان اعمال کند، ممکن است توسط کنگره 118 انجام شود.

بر اساس این تحلیل، بایدن بارها در برابر دولت عربستان شکست خورده است؛چراکه در دوره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا وعده داد بود به پرونده وضعیت حقوق بشر عربستان رسیدگی و این کشور را منزوی خواهد کرد؛اما وی در ماه ژوئیه به ریاض سفر و با مسئولان آن دیدار کرد تا آنها را برای افزایش تولید نفت متقاعد کند.

اما با رد درخواست جو بایدن و تصمیم اوپک پلاس در ماه نوامبر برای کاهش تولید نفت ، دولت دموکرات متعهد شد که روابط آمریکا و عربستان را مورد ارزیابی مجدد قرار دهد. اما حتی این بازنگری رسمی اعلام شده در روابط آمریکا و عربستان - اگر در حال انجام نیز باشد - هنوز هیچ تغییر قابل توجهی در روابط ایجاد نشده است.

مرکز تحقیقات عربی واشنگتن دی سی در ادامه نوشت: کاری که دولت بایدن نتوانست انجام دهد، کنگره آمریکا ممکن است انجام دهد، زیرا احساسات مشترکی بین دو طرف برای مجازات رژیم سعودی به دلیل سیاست‌های نفتی و همچنین «نقش مخرب » آن در جنگ یمن وجود دارد .

به نظر می‌رسد محمد بن سلمان پس از در امان ماندن از سرزنش‌های سیاست‌گذاران آمریکایی به ویژه جو بایدن در حال ترسیم یک مسیر سرسختانه و متناقض در سیاست خارجی خود است.

این رویکرد برای امنیت اساسی عربستان به ایالات متحده متکی است و در عین حال واشنگتن را از نظر ژئوپلیتیک تحقیر می‌کند. شاید جدیدترین نمونه آن میزبانی از شی جین پینگ و امضای چندین قرارداد مرتبط با مسائل اقتصادی و نظامی باشد.

علاوه بر این، سیاست بن سلمان بیشتر از آمریکا متمایل به کشورهای اروپایی است. این موضوع باعث نگرانی کاخ سفید شده ؛ اما همه نشانه‌ها حاکی از آن است که او در حال در پیش گرفتن راه‌هایی علیه آمریکا است.

به نظر می رسد دولت بایدن استراتژی پیشگیرانه‌ای برای مقابله با رفتن عربستان به سوی دیگر حامیان بالقوه نداشته باشد، اما این موضوع البته در کنگره بی‌توجه نخواهد ماند.

در واقع، جهت‌گیری غیرآمریکایی بن سلمان حتی ممکن است تصمیم جمهوری خواهان را در خصوص فروش سیستم‌های تسلیحاتی عمده به عربستان تحت تاثیر قرار دهد.

از سوی دیگر «رضا فرحات» معاون حزب کنگره مصر درباره نشست‌های سران کشورهای عربی با مقامات چین اعلام کرد: این نشست به تغییر نقش محوری آمریکا و یکجانبه‌گرایی غرب خواهد انجامید؛ جایی که واشنگتن کنترل جهان را در دست نخواهد داشت، به‌ویژه پس از بحران روسیه و اوکراین که موازنه قوا در جهان تغییر پیدا کرده است.

خبرگزاری رسمی رژیم سعودی اعلام کرد که در جریان سفر رئیس جمهور چین به عربستان، 6 توافقنامه و یادداشت تفاهم بین طرف‌های سعودی و چینی امضا شد. چین و عربستان سعودی بعد از نشست ریاض با صدور بیانیه‌ای مشترک بر اهمیت حمایت از منافع یکدیگر و تلاش‌های مشترک برای دفاع از اصل عدم مداخله در مسائل داخلی کشورها تأکید کردند.

دو طرف توافقنامه‌ها و یادداشت‌های تفاهم دوجانبه‌ای را نیز امضا کرده‌اند که شامل طرحی برای هماهنگ کردن چشم‌انداز توسعه 2030 سعودی با طرح یک کمربند و یک جاده چین می‌شود. بن‌سلمان و پینگ دو یادداشت تفاهم دیگر نیز در زمینه انرژی هیدروژن و تشویق سرمایه گذاری مستقیم نیز به امضا رساندند.

دو کشور در این بیانیه مشترک که روز جمعه صادر شده متعهد شده‌اند اولویت‌دهی به روابط دوجانبه را بخشی از سیاست خارجی‌شان قرار دهند و الگویی از همکاری و همبستگی برای کشورهای در حال توسعه ایجاد کنند.

منبع: تسنیم