زندانیان ایران و آمریکا با چه شرایطی مبادله شدند

یک مقام ارشد امنیتی  در خصوص تفاوتهای تبادل زندانیان انجام شده با آمریکا در این دوره با تبادل سال ۹۴ که منجر به آزادسازی ۱/۷ میلیارد دلار از منابع مسدود شده کشورمان شد، گفت: پرونده تبادل زندانیان در سال ۹۴ با اصرار طرف آمریکایی و همراهی کامل دولت وقت، از ضمایم نانوشته برجام بود. در واقع شرط لازم برای توافق بر سر برجام را تبادل زندانیان قرار دادند ولی این دوره، تبادل، پرونده مستقلی بود.

این مقام امنیتی افزود: روایت طرف آمریکایی از این رویداد در سال ۹۴ در واقع این بود که ایران انبوهی از تعهدات برجامی‌ را پذیرفته است و چند زندانی آمریکایی هم آزاد می‌شوند حالا در مقابل آن ما ۱/۷ میلیارد دلار هم منابع ایران را آزاد میکینم.
اما در پرونده تبادل جدید، تعدادی زندانی ایرانی در مقابل تعدادی زندانی آمریکایی آزاد می‌شوند بعلاوه چندین میلیارد دلار منابع مسدود شده ایران.

وی یادآور شد: حجم پول آزاد شده از ایران در این دوره ۴تا ۵ برابر دفعه گذشته است.

این مقام امنیتی افزود: میزان ۱/۷ میلیارد دلار سابق، از منابعی بود که با حکم غیرقانونی قضایی آمریکا توقیف شده بود اما منابع اخیر که آزاد میشود مستقیماً نتیجه فرمان های تحریمی رییس جمهور آمریکاست و از این جهت حائز اهمیت است.

وی درباره نحوه شکل گیری ایده تبادل زندانیان نیز گفت: اساسا این ایده که با آمریکایی ها مطرح شود که باید علاوه بر زندانی، نسبت به رفع توقیف غیرقانونی منابع مالی ایران هم در جریان تبادل اقدام کنند در دوره گذشته ایده جدیدی بود که یکی از کارشناسان جوان امنیتی مطرح کرد و در ابتدا کسی فکر نمی‌کرد شدنی باشد ولی در سلسله مراتب، کم کم پذیرفته شد و از طریق شورای عالی امنیت ملی پیگیری شد، اما دولت وقت اصلا همراه نبود و نگران بود موجب برهم خوردن برجام شود. لذا در دوره قبل این ایده بکر بود و برای اولین بار مطرح شده بود و دموکراتها در سکوت خبری آن را پذیرفتند و اجرا کردند اما باتوجه به اینکه دفعه قبل پس از اجرای پروژه، خیلی به اوباما فشار آوردند این دفعه از آب و گل درآوردن این ایده و قبولاندن آن به طرف آمریکایی سخت تر بود و می‌دانستند که در مقابل رقبای سیاسی خود و افکار عمومی داخل آمریکا باید پاسخگوی چنین امتیازی به طرف ایرانی باشند.

این مقام امنیتی درباره سیاست دولت قبل در قبال دستگیری جیسون رضائیان گفت: در جمع زندانیانی که در دوره گذشته آزاد شدند، تبادل رضاییان بیش از سایرین برای طرف آمریکایی ایجاد انگیزه کرده بود. وقتی خبر دستگیری جیسون به آمریکایی ها رسیده بود بلافاصله به دولت وقت پیام داده بودند که جیسون باید آزاد شود وگرنه روند مذاکرات و توافق مختل می‌شود لذا آقای روحانی روز جمعه یعنی کمتر از ۷۲ ساعت، در روز تعطیل، جلسه شورای‌عالی امنیت ملی را تشکیل داد و فارغ از محتوای پرونده و مجرمیت و جاسوسی جیسون، گفت باید جیسون آزاد شود وگرنه مسأله مهمتر دولت که پرونده برجام است مختل می‌شود که البته نهادهای امنیتی و دستگاه قضایی نپذیرفتند و گفتند باید به پرونده رسیدگی شود.

وی افزود: نکته دیگر اینکه حکم قضایی محکومیت زندانیان فعلی هم رو به اتمام بود و عملا دوران محکومیتشان را در ایران سپری کرده بودند و این تبادل، بهره برداری حداکثری از این موضوع بود. 

این مقام امنیتی درباره زندانیان تبادل شده آمریکایی نیز گفت: در بین این چند زندانی هم باقر و سیامک نمازی و مراد موشه طاهباز برای آمریکایی ها مهمتر هستند. پدر سیامک نمازی که چند ماه پیش منتقل شد عملا هم پایان حکمش رسیده بود هم سنش خیلی زیاد بود و اساسا ماندنش در زندان صلاح نبود و تدبیر خوبی دستگاه قضایی و امنیتی در آزادیش کردند. سیامک نمازی هم که حدود ۱۰ سال است زندانی است از طرف لابی نایاک و خود باقرنمازی که نفوذ بالایی در دموکرات‌ها دارد پیگیری میشود و مراد موشه طاهباز هم که یکی از عناصر اصلی پرونده نفوذ در محیط زیستی ها بود، هم دارای تابعیت آمریکایی و هم انگلیسی است و هم یهودی است و ارتباط خوبی با عوامل رژیم صهیونیستی داشت لذا دولت بایدن از طرف اسراییلی ها هم برای تلاش برای آزادی او تحت فشار بود .

وی افزود: یک نقطه قوت در تبادل قبلی، دریافت پول نقد توسط طرف ایرانی در فرودگاه مهرآباد تهران همزمان با تبادل زندانیان بود که شاید این دفعه به خاطر حجم بسیار بالای منابع آزاد شده و همچنین شرایط سیاسی داخل آمریکا و تجربه قبلی آمریکایی ها، مقدور نبوده است.

این مقام امنیتی در پایان گفت: این عملیات تبادل در واقع یکی از موفق ترین و نافع ترین مذاکراتی است که تا به امروز برای جمهوری اسلامی ایران اتفاق افتاده است و عملا در ازای چند زندانی که محکومیتشان رو به پایان بود چند زندانی ایرانی را آزاد کردیم و از آن طرف، بدون اینکه تعهد دیگری از جنس تعهدات برجامی‌ داده شود موفق شدیم میلیاردها دلار منابع مسدود شده خود را آزاد کنیم.