رهبر معظم انقلاب اسلامی(حفظه‌الله) پاییز سال گذشته در دیدار با دانش‌آموزان با اشاره به جنگ ترکیبی دشمن علیه ملت ایران، جریان ناآرامی‌های منتج به اغتشاشات پاییز را نتیجه شکل جدیدی از تهدیدآفرینی دشمنان معرفی کردند که از آن با عنوان جنگ ترکیبی یا هیبریدی یاد می‌شود. ایشان در این باره فرمودند: «اتفاقاتِ این چند هفته صرفاً یک اغتشاش خیابانی نبود؛ [پشت] این، برنامه‌های خیلی عمیق‌تری بود. دشمن یک جنگ ترکیبی را شروع کرد؛ یک جنگ ترکیبی؛ این را بنده از روی اطلاع به شما عرض می‌کنم. دشمن یعنی آمریکا، اسرائیل، بعضی از قدرت‌های اروپایی موذی و خبیث، بعضی از گروه‌ها و گروهک‌ها، همه امکانات‌شان را وارد میدان کردند. همه امکانات یعنی چه؟ یعنی دستگاه‌های اطلاعاتی‌شان را، دستگاه‌های رسانه‌ای‌شان را، ظرفیت فضای مجازی‌شان را، استفاده از تجربه‌های گذشته‌شان را.»
در سال گذشته این نوع جنگ‌افروزی دشمنان خسارات سنگینی را متوجه ملت ایران کرد؛ اما به واسطه هوشیاری ملت، دشمن نتوانست به اهداف راهبردی خود دست یابد. با این حال، همزمان با نزدیک شدن به سالگرد این حوادث شاهد شروع مقدمه‌چینی دشمنان برای ملتهب‌سازی مجدد کشور در ماه‌های آینده هستیم؛ بنابراین ضروری است یک بار دیگر الزامات مواجهه هوشمندانه با تهدیدآفرینی دشمنان در فضای مجازی و رسانه‌ای را مرور کنیم.
در ابتدا باید به این نکته توجه داشت که در جنگ ترکیبی، دشمن از همه ظرفیت‌ها و امکانات در دسترس خود در عرصه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی برای از پا درآوردن ملت و کشور هدف استفاده می‌کند. بنابراین، باید آگاه بود که در جریان جنگ ترکیبی با تهاجم متعارف روبه‌رو نیستیم؛ از این رو باید با هوشیاری کامل برای مواجهه با این نوع تهاجم نامنظم آماده باشیم.
به طور کلی، مهم‌ترین الزامات مواجهه با اخبار در فضای فتنه‌آلود رسانه‌ای شکل گرفته در فضای مجازی آن هم در آستانه سالگرد حوادث سال گذشته عبارتند از:
1ـ فراگیری مهارت تشخیص اخبار جعلی: امروزه چالش انتشار اخبار جعلی به یکی از مهم‌ترین آسیب‌های فضای رسانه‌ای جهان بدل شده است؛ به گونه‌ای که انتشار اخبار جعلی و اطلاعات نادرست بسیار رایج شده و حتی برخی تحقیقات از انتشار روزانه میلیون‌ها گزارش جعلی در رسانه‌های جهان خبر می‌دهند. متأسفانه، این آسیب در فضای رسانه‌ای کشور ما نیز به شکل جدی وجود دارد و دشمن با بهره‌گیری از این آسیب‌پذیری به تهییج و فریب افکار عمومی دست می‌زند. بنابراین، هر فردی در جغرافیای جمهوری اسلامی ایران برای مصون شدن در مقابل آثار زیانبار اخبار جعلی ضروری است که مهارت‌ها و تکنیک‌های شناسایی اخبار جعلی را فرا بگیرد. در اینجا به چند نکته برای تشخیص اخبار جعلی اشاره می‌کنم:منبع خبر را بررسی کنید. آیا منبع خبر قابل اعتماد است؟ در مواجهه با اخبار در فضای مجازی به احساسات خود توجه کنید. آیا احساس می‌کنید که یک خبر احساسات شما هدف گرفته و قصد تحریک احساسات شما را دارد؟ با نگاه انتقادی اخبار فضای مجازی را مرور و مطالعه کنید. به این نکته فکر کنید که چه کسی و چرا آن خبر را منتشر کرده است؟!
2ـ استفاده از منابع معتبر رسانه‌ای: در فضای مجازی کشورمان هزاران رسانه با گرایش‌های گوناگون سیاسی و اخلاقی در حال تولید و نشر محتوا هستند؛ اما تنها تعداد کمی از آنها از اعتبار خوبی در حوزه فعالیت رسانه‌ای برخوردارند. از این رو ضروری است که تنها از رسانه‌ها و منابعی برای دسترسی به اخبار و اطلاعات بهره ببرید که از اعتبار و صحت اطلاعات آنها مطلعید.
3ـ اقدام به جهاد تبیین و روشنگری واقعیت‌ها برای دوستان: هرچند فناوری‌های رسانه‌ای در دهه‌های اخیر به شکل قابل توجهی توسعه یافته‌اند؛ اما همچنان ارتباطات چهره به چهره به منزله مؤثرترین شیوه ارتباطی مطرح است، از این‌رو پس از کسب آگاهی و اشراف نسبت به موضوعات سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی ضروری است که آگاهی خود را به دوستان و نزدیکان‌تان نیز منتقل کنید. برای نمونه، وقتی در رابطه با یک موضوع پر ابهام رسانه‌ای که دشمنان در پی برجسته‌سازی و روایت‌سازی از آن هستند، از منابع معتبر و صالحه اطلاع کافی کسب کردید با انتقال آگاهی کسب شده به دوستان و نزدیکان می‌توانید نقش مؤثری در خنثی‌سازی فتنه‌های رسانه‌ای دشمنان داشته باشید. پژوهش‌ها نشان می‌دهد، ارتباطات چهره به چهره مؤثرترین نوع ارتباط است. در یک مطالعه، مشخص شد که افراد 58 درصد از اطلاعات را از طریق چشم، 35 درصد از طریق تن صدا و تنها 7 درصد از طریق کلمات دریافت می‌کنند. این به معنای آن است که هنگام برقراری ارتباط، زبان بدن و تن صدای شما بیش از کلماتی که می‌گویید، مهم است.
امید است که با توجه و عمل به نکات و ملاحظات فوق بتوانیم به شکل مؤثرتری با جنگ ترکیبی دشمنان در آستانه سالگرد حوادث سال گذشته روبه‌رو شویم.
