شکستن کمر فرانسوی‌ها در آفریقا

فرانسه کودتای نظامی علیه علی بونگو، رئیس‌جمهوری گابن را که روابط نزدیکی با پاریس داشت محکوم کرد.
اولیویه وران، سخنگوی دولت فرانسه گفت که کشورش «با توجه زیاد» شرایط در گابن را دنبال می‌کند. وی همچنین خواستار احترام به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری در گابن شد. نتیجه رسمی انتخابات مناقشه برانگیز گابن از پیروزی علی بونگو و انتخاب او برای سومین دوره ریاست‌جمهوری حکایت دارد. این در حالی است که نظامیان در پی اعلام نتیجه انتخابات علیه علی بونگو کودتا کردند. آن‌ها دولت گابن را متهم به تقلب در انتخابات کرده و برخی اسناد را نیزدر این خصوص منتشرکرده‌اند.

چرا گابن برای فرانسه اهمیت دارد
کشور فرانسه با وقوع کودتای اخیر در گابن، با شوک سخت دیگری در قاره آفریقا رو به رو شده است. این کشور اروپایی، یک به یک در حال از دست دادن تسلط سیاسی بر مستعمرات سابق خود می‌باشد. موضوعی که قطعا به مذاق دیگر بازیگران غربی مانند انگلیس و آمریکا نیز خوش نیامده است! موضع‌گیری خاص واشنگتن، پاریس و لندن در قبال رخداد‌های اخیر در نیجر، به وضوح نشان داد که ترس آن‌ها جهت قطع تسلط بر منابع انرژی کشور‌های آفریقایی و از بین رفتن ظرفیت ژئوپلیتیکی آن‌ها به سود منافع غرب جدی می‌باشد! گابن در غرب آفریقای مرکزی، در همسایگی خلیج گینه و در سواحل شرقی اقیانوس اطلس قرار گرفته است و با کشور‌های جمهوری کنگو، کامرون و گینه استوائی همسایه است. این کشور یکی از مهمترین متحدان فرانسه در آفریقای مرکزی به شمار می‌آمد که از سال ۲۰۰۹ تحت ریاست جمهوری «علی بونگو» اداره می‌شد. اما اکنون اتفاق بی‌سابقه‌ای در گابن روی داده است!

هشتمین کودتا در آفریقا طی سه سال
آنچه امروز در گابن می‌گذرد، نقطه آشکارساز تحولاتی تازه در آفریقاست که به سود غرب تعبیر نمی‌شود!
کودتا در گابن، هشتمین کودتا در مناطق غربی و مرکزی قاره آفریقا از سال ۲۰۲۰ به بعد است. تا قبل از کودتا در گابن، در نیجر در تاریخ ۲۶ جولای (چهارم مرداد) کودتا شد اخیراً برای نخستین‌بار در تاریخ گابن، انتخابات ریاست جمهوری، مجلس و شورا‌های محلی به صورت همزمان و با تدابیر شدید امنیتی، قطع اینترنت و وضع مقررات منع آمد و شد، برگزار شد. مرکز انتخابات گابن رسما اعلام کرده بود که علی بونگو (۶۴ ساله) با کسب ۶۴.۲۷ درصد آرا برای سومین بار در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد و رقیب اصلی او، «آلبرت اوندو اوسا» با ۳۰.۷۷ درصد در جایگاه دوم قرار گرفت. اما این اعلام نتیجه، مورد اعتراض بسیاری از رای‌دهندگان قرار گرفت.
افسران ارشد ارتش گابن با حضور در شبکه تلویزیونی «گابن ۲۴»، اعلام کردند که قدرت، هم‌اکنون در دست آن‌ها است. انتخابات برگزار شده اخیر قابل اعتماد نیست و نتایج آن را باطل اعلام می‌کنند و مرز‌های این کشور را تا اطلاع ثانوی می‌بندند.

کودتای نظامی در گابن به معنای سقوط یکی دیگر از حکومت‌های متحد پاریس در کشور‌های فرانسوی زبان آفریقا است. پاریس پیش از این شاهد ظهور حکومت‌هایی با مواضع خصمانه در قبال پاریس در مالی، بورکینافاسو و نیجر بود. علی بونگو به مدت ۱۴ سال در منصب ریاست جمهوری گابن بوده است. او اولین بار در سال ۲۰۰۹ پس از فوت «عمر بونگو» پدرش به ریاست جمهوری رسید. پدر او به مدت ۴۱ سال بر گابن حاکم بود. حدود ۴۰۰ نظامی فرانسه به طور دائمی در گابن مستقر هستند. از سوی دیگر پاریس روابط اقتصادی گسترده‌ای با گابن به ویژه در حوزه‌های معدن و نفت دارد و تسلط بر منافع انرژی این کشور را سالهاست در قالب حمایت از دولت بونگو در دستور کار قرار داده است. علی بونگو در خانه «تحت نظر» است. این در حالی است که گزارش‌ها از بازداشت یکی از پسران علی بونگو حکایت دارد. رئیس‌جمهوری سرنگون شده گابن در ویدئویی که به وضوح در آن نگران به نظر می‌رسد از هواداران خود خواست که ساکت نمانند.

وحشت مکرون
کاخ الیزه اصلی‌ترین بازنده تحولات اخیر در آفریقا محسوب می‌شود. امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در جریان سخنرانی برای سفرای کشورش از «همه‌گیری کودتا» در کشور‌های منطقه غرب آفریقا ابراز نگرانی کرده بود. فرانسه طی سال‌های گذشته شاهد کاهش نفوذش در کشور‌های آفریقایی همزمان با افزایش نفوذ چین و روسیه در این کشور‌ها بوده است. سابقه استعمارگری و حمایت از رهبران فاسد و اقتدارگرا در آفریقا باعث شده است که فرانسه شاهد کاهش اقبال عمومی نسبت به خود در کشور‌های آفریقایی باشد. این روند اکنون نسبت به گذشته نیز ملموس‌تر است. طی سال‌های اخیر بسیاری از موسسات تحقیقاتی و نظرسنجی به دولت فرانسه و دیگر دولت‌های غربی هشدار داده بودندکه استمرار رویکرد استعمارگرایانه غرب (در قالب استعمار فرانو) و آگاهی افکار عمومی آفریقا درخصوص تاراج منابع خدادادی خود توسط آمریکا، فرانسه و انگلیس منجر به بروز نوعی نفرت عمومی و فراگیر نسبت به آن‌ها شده است. اکنون معنای این نفرت عمومی بیشتر قابل درک است!

رمزگشایی از هراس غرب
بدون شک بیانیه‌های متعددی که از سوی مقامات غربی، خصوصاً فرانسوی‌ها و آمریکایی‌ها در قبال تحولات جاری در آفریقا منتشر می‌شود، متناظر با صیانت از دموکراسی و آزادی در این کشور‌ها نبوده و نیست، زیرا غرب بانی اصلی دیکتاتوری، خشونت و رشد گروه‌های تروریستی در آفریقا بوده است. اصلی‌ترین هراس فرانسوی‌ها و دیگر کشور‌های غربی، مربوط به از دست رفتن دامنه و عمق نفوذ اقتصادی و استراتژیک آن‌ها در قاره آفریقا مربوط می‌شود.
شرکت معدن فرانسه با نام ارامت (Eramet) پس از به دست گرفتن قدرت توسط ارتش گابن، فعالیت خود را به حالت تعلیق درآورده و پیمانکاران آن نیز در صدد خروج از گابن هستند. پس از اعلام برکناری بونگو از قدرت توسط ارتش، شماری از مردم گابن در حمایت از ارتش به خیابان‌های لیبرویل آمدند. سفارت فرانسه در لیبرویل به شهروندان خود در گابن توصیه کرد با توجه به حوادث جاری در خانه بمانند. آنچه در گابن، نیجر و بورکینافاسو و مالی علیه مواضع فرانسه و کشور‌های غربی طی ماه‌های اخیر رخ داده، جملگی نقطه آشکارساز سقوط اعتبار غرب در قاره آفریقا محسوب می‌شود. چنین وقایعی، گزاره ادعایی بازیگران غربی مبنی بر تسلط مطلق بر این قاره را به چالشی سخت کشیده است...